Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1

[p. 105]

Omroeper.

Het eerste Vlaamsch Rechtskundig Congres, den 24 Juni 1900 te Antwerpen gehouden, gelukte boven alle verwachting. Bijzonder opgemerkt de woorden van Minister Van den Heuvel, die in de eerste afdeeling zijne warme genegenheid voor de Vlaamsche rechtsstudie uitsprak, en in de algemeene vergadering de puike voordracht van Mr. L. Frank, over Internationale strooming in Handels- en Zeerecht; de geleerde verhandeling van Mr. G. Cooreman, oud-minister van Nijverheid en Arbeid, over De Arbeidsovereenkomst, en de klare en treffende rede van Mr. V. Begerem, oud-minister van Rechtswezen, over De Gelijkheidswet en hare toepassing.

Mr. J. Van der Linden, voorzitter van het Congres, mocht terecht zeggen in zijne slotrede: ‘Ons Congres van heden levert een levend bewijs op dat wij eene rechtstaal bezitten. De Vlaamsche rechtstaal bestaat klaar, vloeiend, krachtig, maar zij moet aangeleerd worden.’

Pinkster-Muziekfeest te Aken. - De vreeslijk geniale, wilde Richard Strauss was tot held van het feest (het 77^e) verkozen.

Nevens deze Titanskracht, scheen de gewone directeur, de hoogst-begaafde Schwickerath, die Tinel's Franciscus voor 6 jaren zoo meesterlijk vertolkte, een herder met eene arcadische fluit.

Strauss dirigeerde zijn' bekenden Zarathustra, het ‘onopgeloste wereldraadsel’, toegespitst in een slot-Do-naturel, nevens het volmaakt accoord van Si. (Dietsche Warande heeft daarover in 1899 een lang bericht gebracht). 't Was alsof de meester verder Beethoven wilde bespotten, toen hij het ietwat banale hoofdmotief van het finale der Negende als eene wilde jacht liet voordragen.

En zijne nieuwe compositiën? (solo met orkest) Het Nachtlied van Dehmel (een gesprek met een stumm, wild geraamte, met oogen hohl und fahl waaruit een Lied wühlend grollt en een voorhoofd dat blutete und weinte, maakte ons allen koortsachtig groezelig. Als nu, in Rückerts Nächtlicher Gang, men de leien van de daken, het blaffen van allerlei honden, en het knetteren der glasvensters (door velerlei nieuwe vinding in 't orkest) vernam, verving de humor toch onze siddering.

En de idyllische Schwickerath voerde Christus van Liszt op: een herderszang van vier lange uren, met korte afwisseling; tafereelen uit het leven des Zaligmakers, zonder samenhang, maar steeds behagelijk, kiesch en vaak zeer innig van gevoel; al kon Christus-in-Gethsemane's nederig dank-compliment, bij 't handgeklap, ons alles behalve behagen. De algemeene geest der muziek van Christus laat zich het best bij dien van Perosi vergelijken. Doch Perosi is slechts een leerling naast den veelzijdigen meester.

Zeer aannemelijke compositiën van Schilling en Cornelius vulden de overige uren der drie dagen; ten slotte de onvermijdelijke Brunehilde!... Maar dat Cornelius' Cid Corneille overtreft, kan men in 't geheel niet zeggen, evenmin als Massenet's Cid dat doet.

[p. 106]

Die componisten zijn aardige lui! Pas vinden zij op lettergebied iets schoon, of paf! daar wordt het in muziek gezet. Zoo blijft Bruchs Glocke bij het gedicht van Schiller, zoo Mendelssohn's Lauda Sion bij Thomas' niet weinig achter.

De voortreffelijke Halir liet Mozart (A Dur) hooren, Mevrouw Herzog uit Berlijn zong onovertrefbaar Hännchen in de Jarheszeiten. Hoe weldoend zulk een reine toon, onbewegelijk, eenvoudig en innig!

Och, dat te Brussel onze Cornelis-leerlingen toch eindelijk eens mochten leeren wat stijl en correct-zingen is, leeren het onderscheid tusschen schapengeblaat en menschelijke, bezielde stem!

Leo XIII en de tooneelspeelkunst. - Onlangs stierf de groote tooneelspeler Karl Sontag. Zijne zuster is de beroemde zangeres Henriette, eene andere zuster bevindt zich in een klooster in Saksen.

Deze was in der tijd ongerust over de toekomst van Karl, dewijl hij een acteur was.

Karl verhaalt ons nu in zijne nagelaten gedenkschriften eene audiëntie bij Leo XIII. Z.H. vroeg hem naar velerlei bijzonderheden, waarbij Karl mededeelde dat zijne geestelijke zuster ontroostbaar was over zijn beroep.

De paus zag Sontag aan met doordringend oog, hief de hand op en sprak: ‘Ik geef u den zegen, tot troost uwer zuster, die zeker niet meer ongerust zal zijn omtrent hem, die haar dezen zegen in mijnen naam overbrengt.’

Tolstoï's godsdienstige denkbeelden. - Nu er in alle tijd-schriften van Tolstoï gesproken wordt en hij door sommigen als schrijver van ‘christene’ romans wordt voorgesteld, is het belangrijk de beslissing mede te deelen, onlangs door de heilige Synode van Rusland genomen: ‘Volgens het decreet van zijne Keizerlijke Hoogmogendheid, heeft de H. Synode de boodschap aanhoord van haren voorzitter, waarin gezegd wordt dat in de werken waar Tolstoï zijne godsdienstige denkbeelden vooruitzet, deze duidelijk voorkomt als vijand der orthodoxe kerk van Jesus-Christus; dat hij een God in drie personen niet erkent; dat hij den tweeden persoon der H. Drievuldigheid, den Zoon Gods, eenvoudig weg een mensch noemt; dat hij schertsende spreekt van het mysterie der menschwording van God; dat hij den tekst van het heilig Evangelie vervalscht; dat hij de H. Kerk aanvalt met ze eene menschelijke instelling te noemen en dat hij de kerkelijke hiërarchie loochent; dat hij spot met de heilige mysterien en de gebruiken der heilige, orthodoxe Kerk.

Plechtig en vóor hare getrouwe kinderen verklaart de orthodoxe kerk dezen man buiten de kerkelijke gemeenschap; daarom zou bij den dood van graaf Leo Tolstoï zonder berouw en verzoening met de kerk het celebreeren der mis en der liturgie het geweten der getrouwe zonen van de heilige Kerk ontrusten en ergernis verwekken, wat moet vermeden worden.

Dien te gevolge verbiedt de heilige Synode missen of liturgieën te lezen voor graaf Leo Tolstoï, in geval hij zonder berouw sterft.

[p. 107]

De toren van Babel. - M. de Mély heeft aan de Fransche Académie des Inscriptions den uitslag medegedeeld zijner opzoekingen nopens den toren van Babel. Hij heeft een Grieksch handschrift uitgegeven waarin vermeld wordt dat Nabuchodonosor in de VI^e eeuw vóor Christus den toren herstelde en dat deze twee en veertig geslachten vroeger gebouwd werd.

Het voetstuk was 186 meters breed en 225 meters hoog; hierop stond de toren, zeven verdiepen hoog en bekroond door een klein heiligdom.

Men moest 365 trappen klimmen om er te komen, 305 dezer trappen waren in zilver en 60 in goud.

Het gevaarte stond 94 kilometers van Ctésiphon, ten zuiden van Babylonie.

Zuid-Afrikaansch Recht. - Art. 43 der wet op het hooger onderwijs in Nederland schrijft voor dat aan minstens éene Nederlandsche Hoogeschool onderwijs gegeven wordt in het Mahomedaansche recht, het Nederlandsche koloniaal recht en het internationaal privaatrecht. Op voorstel der regeering heeft de tweede Kamer dit artikel aangevuld met ‘in het Zuid-Afrikaansche recht.’

K. Vl. Academie. - Woensdag 27 Juni, hield de Academie hare jaarlijksche plechtige algemeene vergadering. Ze werd talrijk bijgewoond, de zaal was proppensvol toehoorders, waaronder vele letterkundigen en geestelijke en wereldlijke overheden.

De zeer eerw. heer Kanunnik Daems, bestuurder voor 1900, gaf lezing van eene merkwaardige studie: Eene eeuw van strijd, waarin hij een overzicht deed van het ontstaan en den vooruitgang der Vlaamsche beweging in de 19^e eeuw.

Hij bracht hulde aan de nagedachtenis van Conscience, Van Ryswyck, Van Beers, De Laet, Gerrits, Snellaert, Ledeganck, Van Duyse, Dautzenberg en aan de heeren Hiel en Gezelle, welke in den afgeloopen jaargang overleden. Hij zei een woord van dank aan de heeren De Vriendt, Coremans en Begerem, de vaders der gelijkheidswet. De redenaar werd dapper toegejuicht.

De Eerw. heer D^r Schaepman behandelde vervolgens: De Vlaamsche en Hollandsche schilderkunst. Hij maakte eene vergelijking tusschen de schilderscholen van Holland en België en inzonderheid tusschen het talent van Frans Hals en Ant. Van Dyck.

Ten slotte las hij een dichtstuk, welk hij eenige dagen geleden had voorgedragen ter gelegenheid der onthulling van het standbeeld van Frans Hals te Haarlem.

De redevoering en het dichtstuk, beiden in verheven stijl, en meesterlijk voorgedragen, bekwamen den grootsten bijval en de algemeene goedkeuring.

In de vorige zitting der commissie voor Middelnederlandsche letteren heeft men tot de uitgave besloten van het handschrift Acten en Sentencien, bezorgd door den heer de Pauw.

In de zitting der commissie van nieuwere taal- en letterkunde gaf de heer D^r de Vreese een verslag over het laatst gehouden Nederlandsch Philologen-congres.

[p. 108]

De verslagen over het Boek der krachten van de kruiden (liber aggregationis) van Albertus Magnus, waren nog niet volledig aanwezig en moesten dus tot eene volgende zitting verschoven worden.

De heer Th. Coopman ontwikkelde zijn voorstel over het nut en de noodzakelijkheid van eene bestendige commissie, onder den naam van Bestendige Commissie van het onderwijs der Nederlandsche taal. Algemeen programma van werkzaamheden: a) de studie en bevordering van het onderwijs der Nederlandsche taal in de lagere en middelbare school, met inbegrip der kunst- en vakschool en in de hoogeschool; b) het uitgeven van boeken en verhandelingen in verband met haar doel.

Evenals de andere bestendige commissiën zou deze commissie bestaan uit tien (werkende en briefwisselende leden), bij voorkeur benoemd onder de al of niet rustende hoogleeraars en leeraars; ook onder de leden, die vroeger tot het leeraarskorps hebben behoord.

Dit punt zal in eene toekomstige zitting van de Academie worden besproken.

Vlaamsche School. - De heer James Weale, onze voormalige Engelsche landgenoot, de vermaarde oudheidkundige, heeft eene uitmuntende inleiding geschreven bij den Catalogus van schilderwerken der Vlaamsche School, welke kort geleden te Londen waren tentoongesteld. Het ontstaan der beeldende kunst en de ontwikkeling daarvan in de belgische provinciën worden daarin met alle kennis van zaken beschreven; zoo b.v. hoe of de schilderkunst van eene volkskunst langzamerhand de kunst van eenige uitverkorenen is geworden (dus, Renaissance-geleerdheid).

Prijskamp. - De jury van den driejaarlijkschen prijskamp voor Fransche tooneelletterkunde heeft met 3 tegen 2 stemmen den palm verleend aan Le Cloître van Emiel Verhaeren. Eene stem werd gegeven aan Patrimoine van Van Zijpe en eene andere aan Moines van C. Lemonnier.

De tienjaarlijksche prijs van philologie is toegewezen aan het gezamenlijk gewrocht van Mgr de Harlez, in leven hoogleeraar te Leuven. Men weet dat de overleden professor bijzonder de studie der Chineesche letterkunde heeft beoefend. De tweede in aanmerking kwam Mgr Lamy, professor der zelfde hoogeschool, met zijne Syriaaksche uitgave van St Ephrem.

Honden-Muziek. - Op de deur van zekere concertzaal eener kleine Vlaamsche stad, waar de speeltuigen die zich lieten hooren meest niet al te malsch gestemd waren, kondigde men aan: ‘Honden worden niet toegelaten’.

Onderteekend:

Maatschappij tot bescherming der dieren.

[p. 109]

Reinaert. - Verdam heeft in de Kon. Akademie te Amsterdam vv. 2630 en 2867 besproken. Na Grimm had men pait laten wegvallen. Verdam herstelt het en noemt het 't schoolgeld voor het gebruik van boeken.

Verder. ‘Gi moget u siele aen mi scoeijen’, beduidt volgens V. ‘Gij kunt, door mijne bedevaart te bevorderen, aan eene ziel... het schoeisel bezorgen’, en dat is ontleend aan den volksmond.

Davidsfonds. - De Antwerpsche afdeeling zal ter gelegenheid der benoeming van Juffrouw Mathilde Ramboux (Hilda Ram), tot ridder der Leopoldsorde, aan deze talentvolle schrijfster haar portret aanbieden. Geen twijfel of alle Vlamingen zullen aan dit portret eene plaats gunnen in hunne galerij van onze Vlaamsche beroemdheden. Prijs fr. 5,00. Men kan ook inschrijven bij den uitgever dezes.

Internationale uitzet voor kerkelijke kunst te Kales (Frankrijk) van 30 Juli tot 30 November 1900.

Artikel 3 van 't reglement luidt als volgt:

L'Exposition sera divisée en sept classes, savoir: 1^re classe: travaux des écoles, des ouvriers, des sociétés de charité, de tempérance, de pré-voyance; - 2^e classe: section rétrospective des oeuvres catholiques internationales de 1800 à 1900; - 3^e classe: éducation et instruction de la femme chrètienne, ouvrages, livres destinés à la femme: - 4^e classe: peintures à l'huile, peintures diverses, dessins, cartons, etc., sculptures, gravures en médailles, et pierres fines, architecture, gravures et lithographies, photographies; - 5^e classe: publicité, journaux, revues politiques, littéraires, illustrés, artistiques, commerciaux, professionnels, bulletins, annuaires, guides, agendas, etc., publicité diverse, affiches, tableaux, annonces, enseignes, bibelots, réclame; - 5^e classe: exposition rétrospective de l'art religieux: la Commission a l'honneur de prier toutes les personnes qui posséderaient des objets, armes, manuscrits, portraits, gravures, costumes, insignes, diplômes ou autres manuscrits, tableaux, sculptures, céramique, missels, médailles, etc., se rapportant à l'art religieux ancien, de bien vouloir les lui faire connaître, les emplacements des 1^re et 5^e classes sont entièrement gratuits; - 6^e classe: panthéon du catholicisme, portraits de saints, saintes, hommes, femmes célèbres du catholicisme depuis la fondation du christianisme jusqu'à nos jours (emplacement gratuit); - 7^e classe: les pèlerinages célèbres, notice, plans, gravures, etc.

Wie begeert meê te doen wende zich seffens tot den E.H. Henry Moeller, opsteller van Durandal 14, Groote Hertstraat, Brussel.

† Gustaaf Bols, rustend hoofdschoolopziener te Aarschot, oudlid van den Verbeteringsraad voor 't lager onderwijs, lid van het Hoofdbestuur van het Davids-Fonds en eerevoorzitter van de afdeeling Aarschot, lid der Zuid-Nederlandsche Maatschappij van Taalkunde, schrijver van merkwaardige bijdragen in schooltijdschriften. Hij componeerde ook eene menigte schoolliederen in cijfermuziek. Hij was een echte christen, een ware Vlaming en een man van werkzaamheid en talent.

[p. 110]

Hij was vereerd met het ridderorde van Leopold, het Burgerkruis en het kruis ‘Pro Ecclesia et Pontifice’.

† Kanunnik Lavaut, te Buggenhout. Hij was geboren te Gent en bekleedde langen tijd het ambt van secretaris-archivist aan het bisdom. Als oudheidkundige verwierf hij eenen grooten naam en vestigde dien door gewetensvolle studiën over zijn vak in de Godsdienstige Week van Vlaanderen, het Jaarboek van het bisdom en andere schriften. - Jacques De Haen, een der beste Belgische beeldhouwers. - Trouillebert, Fransch landschapschilder, een alter ego van Corot. Hij kon zoo volmaakt dien meester nabootsen dat A. Dumas, jongste, zelf een zijner schilderijen aankocht als zijnde een Corot. - Madame Gladstone, geboren Catharine Glynn, weduwe van the great old man, schrijfster van een gewaardeerd werk over opvoeding.- S. Van Durme, koster van Exaarde, talentvolle muziekant, die de eerste stappen leidde op toondichtgebied van den meester Edgard Tinel.