|
| |
| |
| |
Kroniek van Italië.
Kerkelijke diensten en volksfeesten te Rome. - Zaak Notarbartolo, generaal Mirri, en de Mafia. - Een Oratoria van E.P. Hartmann. - Eene uitvinding door den Bisschop van Pontremoli. - Kroniek van l' Anno Santo. - Dood van Z.E. den Kard. Vicaris. - Verhooren van Z.H. Leo XIII. - Brunetière te Rome.
Rome is altijd aantrekkelijk door zijne kerkelijke feesten, die soms op plechtige, soms op eigenaardige wijze gevierd worden. Sedert Kerstdag is het de eene plechtigheid na de andere; ik hoop mijne lezers niet te vervelen, met er hier eenige van Januari-maand aan te stippen.
Gedurende de achtdaagsche plechtigheid van Kerstdag trekken de Romeinen naar de kerk van den Aracoeli bij 't Capitolium. 't Is daar dat de vermaarde ‘Bambino’, een oud mirakuleus beeld met kostelijke kroon en edelgesteenten beladen, in de kribbe vereerd wordt. Dit beeld heeft zijn rijtuig en wordt soms bij de zieken vervoerd die in stervensnood verkeeren: iedereen kent, groet en vereert het. Binst de Kerstdagoctave is er een spreekgestoelte opgericht, recht over de krib, en 's morgens en 's namiddags klimmen de kinderen daarop, om 't een of 't ander stukske in proza of in verzen ter eere van het kind Jesus op te zeggen; dat heet men de kinder-sermoenen. Er zijn er die oprecht bevallig zijn, en de ouders zijn fier als de nieuwjaarwenschen hunner kinders met eenen ‘bravo’ begroet worden.
Driekoningendag is ook een volksfeest. Geheel den dag, en den nacht bijzonderlijk, hoort men gerucht in de straten; 't is trompetten, fluiten, piepen om ter meest, en dat verbeeldt de blijde intrede der koningen in Bethlehem.
Driekoningendag herinnert ons den roep der volkeren
| |
| |
tot het christendom, en om die reden wordt het in Rome, middenpunt der Catholiciteit, op plechtige wijze gevierd, bijzonder in de kerk van S. Andrea della Valle. Gedurende acht dagen immers is er elken morgen plechtige Hoogmis volgens eenen vreemden ritus. 's Namiddags is er sermoen in verschillende talen, Italjaansch, Fransch, Engelsch, Duitsch, Poloneesch, en 's avonds plechtig lof door eenen Cardinaal, bijgestaan door seminaristen van verschillende natiën. De eenheid en de Catholiciteit zijn het kenmerk van die plechtigheden.
Op 21 Januari is het de feestdag van S. Agnes. In de kerk van S. Agnes buiten de muren, wijdt men jaarlijks twee lammeren; deze worden na de wijding den H. Vader aangeboden; de wol er van moet dienen om de Palliums te verveerdigen die door den Paus aan de Primaten, Aartsbisschoppen en eenige Bisschoppen binst het jaar geschonken worden.
Op 17 Januari was 't feest van S. Antonius, met de jaarlijksche wijding van de peerden. Vóor de jaren '70 was er soms een groote stoet gevormd vóor de kerk van S. Antonius; dit jaar waren er enkel eenige rijtuigen van den edeldom van Rome, alsook de tramkoetsen met twee blanke peerden bespannen en kunstig versierd.
Een woord nog over de kerkelijke plechtigheden van 1 Januari. Door bijzondere vergunning van Z.H. Leo XIII mocht men dit jaar en toekomend jaar op middernacht van 1 Januari, in al de kerken het H. Misoffer opdragen, om alzoo de eerste hulde van het nieuwjaar aan den Zaligmaker te bieden. Rome moest het goed voorbeeld geven, en inderdaad deze plechtigheid werd zeer godsvruchtig gevolgd. Er was veel volk op de been, en in de bijzonderste kerken, na het Te Deum, werd er eene Solemneele Mis gezongen met Veni Creator en zegening van het H. Sakrament. In S. Pieters waren er van drie tot vier duizend man, allen door bijzondere uitnoodiging toegelaten. Vele Belgen waren tegenwoordig in den dienst in S. Juliaan der Vlamingen. De H. Vader, niettegenstaande zijnen ouderdom, hield er aan zijne bede met deze der geloovigen te vereenigen, maar 't was in de eenzaamheid, in zijne bijzondere kapel, dat Hij het H. Misoffer aan den Allerhoogste opdroeg.
| |
| |
De zaak Notarbatolo, of het proces ingespannen tegen den volksvertegenwoordiger Palizzolo wegens den moord gepleegd op den hoofdman der Italiaansche bank, is ver van geëindigd. Wie weet of het gouvernement zal toelaten de zaak klaar te trekken; zal men ze niet liever trachten uit te dooven? De minister van oorlog Mirri, toen koninklijke kommissaris in Sicilien, heeft zijn ontslag van minister moeten nemen; twee zijner blieven waarin hij te kennen gaf dat hij in zijne bediening de politiek van 't ministerie Crispi vooruit en vooral moest doen zegepralen, ten koste van recht en rechtveerdigheid, werden veropenbaard door Venturini, de toenmalige procureur des konings. Twee zaken schijnen klaar door in dit luidruchtig proces: de bedorvenheid van 't hooger bestuur en de vreeslijke macht van de kwaaddoenerskringen die de mafia uitmaken. De mafia is eene soort van geheime maatschappij die hare vertakkingen heeft in kleine kringen van 12 tot 15 personen; de eene gebieden, de andere voeren uit; alles in 't geheim; de politie kent ze dikwijls, maar kan er niets tegen doen; zij wordt er soms door geholpen voor 't opzoeken van schelmstukken die door de mafia niet geschieden. - Deze mannen, onder malkander verbonden, hebben grooten invloed in zake van kiezingen, en de politiekers van Italië moeten dien invloed inzien: vele politieke hoofdmannen zijn daar onrechtstreeks ingewikkeld, en de plaag is zoo diep ingeworteld, dat het veel moeite zal kosten om ze uit te roeien.
Het kon een stout bestaan schijnen van wege den E.P. Hartmann, een nieuw oratorio op te voeren hier te Rome, waar de echos nog galmden van de toejuichingen, onlangs en terecht aan Perosi geschonken. En nochtans heeft de uitslag den nederigen zoon van St. Franciscus niet beschaamd. Wel is waar, was in den beginne de toeloop en drukte minder geestdriftig; doch allengs steeg de sympathie en de vijf achtereenvolgende opvoeringen in de kerk van S. Carlo al Corso zagen telkens het getal en de geestdrift der toehoorders klimmen. Het nieuw oratorio heet ‘St. Pieter’; de woorden, geschreven door den gewezen kard. Vicaris Z.D.H. Parocchi, bevatten drie deelen: den roep,
| |
| |
de belijdenis, de belofte. Reeds in den voorzang, die in gespierden oud-gregoriaanschen rythmus vol gewijde, mystieke melodie, het heele thema van St. Pieter kortbondig weerspiegelt, herkent men de hand eens meesters. Van dan af, in de afwisselende tegenstelling der deelen, door heen de zwierige machtige accoordensmelting van het orchester, de gloed- en gevoelvolle samenspraken, de schitterende melodische choren, volgt men met klimmend belang de majestatische ontwikkeling der grootsche opvatting tot aan het eindkoor der belofte ‘Tu es Petrus’, waarin het thema eene macht en statigheid bereikt, Tinel en de groote Duitsche meesters weerdig. Kortom, in haar geheel aanschouwd, is deze nieuwe schepping een ware perel, die tot eere strekt niet enkel van den schrijver, maar van gansch zijne orde en van het bekoorlijk Tyrol, vaderland van den meester.
Perosi, die zich zelf had aangeboden om het oratorio van zijnen kunstbroeder te besturen, ontving van dezenzijne lichtprent met het opschrift ‘uw meest oprechte bewonderaar’, alsook een dirigeerstaf in olijfhout van Palestina, gewijd in al de heiligdommen van Jerusalem. Dit weze opgemerkt ter gelegenheid van zekere ongunstige geruchten, ten onrechte rondgestrooid nopens de verstandhouding tusschen de twee jonge meesters.
De koningin heeft willen tegenwoordig zijn bij eene der opvoeringen van ‘St. Pieter’; en het was met blijkbaar genoegen dat zij, ‘de dwepende bewonderaarster van Wagner, wiens nevelig muziek zij vruchteloos in het land van Rossini, Donnizetti en Verdi trachtte over te planten’, (zooals Bon de Witte, wat overdreven, voor nu althans, spreekt in zijn ‘Rome et l'Italie’) deze geleerde, classieke accoorden, en rijke toon- en stem- en klankenmenging aanhoorde.
Ondertusschen houdt een andere zoon van St. Franciscus, en op een ander gebied, de aandacht der geleerden gevestigd. Ik wil spreken van den Capucijn Angelo Fiorini, bisschop van Pontremoli en van zijne uitvinding tegen de treinbotsingen. Twee vakmannen de HH. Tedesco en Monacelli hebben dezelve reeds onderzocht en goedgekeurd; thans is een derde, de H. Zocchi, met een dergelijk onderzoek gelast. Het nieuwe toestel, berustend op de electriciteit, laat den
| |
| |
machinist toe, op eenen kilometer afstand, al onraad op de baan waar te nemen, het weze een trein uit tegenovergestelde richting aansnellend, ofwel op voornoemden afstand in dezelfde richting vóór of achter rennend, of in de spoorhalle de baan belemmerend, of welkdanig beletsel men ook verzinne. Alhoewel reeds van alle wereldzijden gepraamd zijn toestel toe te passen, wil de uitvinder dat Italië er het eerst van geniete.
De godvruchtige oefeningen van het ‘Anno Santo’ volgen zonder ophouden. Verscheidene reizigers komen te voet uit verre streken om de aflaten te winnen. - De Duitschers, die te Rome verblijven, hebben één maal in groep het bezoek der twee hoofdkerken, St. Jan Lateranen en O.L.V. de Meerdere, gedaan: zij waren bijna met twee duizend. Het getal vreemdelingen is merkelijk grooter dan in gewone jaren. In veertien dagen tijds, volgens men uitgerekend heeft, werden 10,000 ingangskaarten voor de Musées van 't Vatikaan uitgedeeld. Twee bedevaarten zijn van deze maand uit Italië toegekomen. De eerste uit Ligurie, den 15 Januari, ten getalle van 1200 man: een tiental bisschoppen vergezelden de geloovigen en allen werden in verhoor ontvangen den 18 Januari. Den 29 Januari kwam er eene bedevaart uit Piemont: er waren 2500 bedevaarders van allen stand, waaronder vele priesters en eenige bisschoppen van die streek. Zij deden de bezoeken der basilieken in groep, en werden ontvangen door Z.H. den Paus, op donderdag 1 Februari in de zaal der gelukzaligverklaringen. Na het zingen der Litanie van O.L.V. gaf Z.H. den Paus den apostolieken zegen aan al de bedevaarders, en geweerdigde de inrichters en hoofdmannen der bedevaart, alsmede de bisschoppen in het bijzonder te ontvangen. Op die wijze zullen de ontvangsten der toekomende bedevaarten waarschijnlijk geschieden, ten ware de gezondheid van den H. Vader het niet toeliet.
In mijne laatste kroniek schreef ik eenige woorden over de benoeming van Z.E. kard. Jacobini tot Kard. Vicaris;
| |
| |
helaas, gisteren is het droevig nieuws door de stad verspreid, dat de doorluchtige kerkvoogd overleden was op 1 Februari te 9 1/2 's morgens. Het is eene algemeene droefheid en rouw door gansch de stad. Z.H. de Paus was er bijzonder gevoelig aan: hij had juist eenen Triduum van gebeden doen beginnen om de genezing van zijnen Vicaris te bekomen; sedert drie dagen waren er publieke gebeden in al de kerken en in al de diensten. Het is een groot, een onherstelbaar verlies voor de katholieke werken, en voornamelijk de volks-werken hier te Rome. Z.E. was geboren te Rome in 't jaar 1837. Priester geworden, gaf hij zich gansch ten beste in zijne geboortestad aan het heilig ministerie; ter zelver tijde stichtte hij de groote volkswerken van Rome. Later belastte Leo XIII hem met de studiën in het Seminarie van Apollinaris en het Vatikaansch Seminarie. In 1882 werd hij aartsbisschop gezalfd; in 1891, nuntius te Lisbona. De begraving, die den maandag 5 Februari plaats heeft, zal een plechtig huldebewijs zijn van de erkentenis der Romeinen: al de katholieke kringen en comiteiten zullen het lijk ter kerk vergezellen en den dienst bijwonen. God gedenke zijne ziel!
Ofschoon de maand Januari aan de Romeinen niet voordeelig was in gezondheidsoogpunt, om reden der influenza, doch is Z.H. Leo XIII gave en gezond gebleven, te midden zijner menigvuldige bezigheden. Nieuwjaarsverhooren aan al de afgezanten bij den H. Stoel, en aan de kardinalen, bijeenroepen en voorzitten der voorafgaande vergaderingen voor de aanstaande heilig- en gelukzaligverklaringen; op 2 Februari de lastige ceremoniën der keersenofferanden, waarvoor afgeveerdigden van al de kerken van Rome aan Z.H. eene prachtkeers komen aanbieden en elk op hunne beurt den H. Vader mogen naderen; het ontvangen der twee beêvaarten, en de bijzondere verhooren aan verscheidene bisschoppen van Italië en van den vreemde, dit zijn eenige der menigvuldige bezigheden van Z.H. gedurende de verledene maand. In het begin der maand, op 5 Januari, ontving hij 40 leden van den Onderlingen Bijstand van St. Joachim, die aan Z.H. eenen gouden kelk kwamen aanbieden. Hij sprak eene korte rede uit, waarin hij opnieuw zijne genegen- | |
| |
heid voor de werkende klas aantoonde, genegenheid die nog aangroeit sedert de Encycliek ‘Rerum Novarum’; hij was gelukkig bijna jaarlijks beêvaarten van werklieden te ontvangen; hij waarschuwde ze nog eens tegen de verleiding der socialisten; en zegde dat hij met den gouden kelk het sacrificie van vrede zou opdragen tot welzijn der werkende klas, tot volherding der voorbeeldigen en tot bekeering der afgedwaalden.
Brunetière, de welbekende hoofdopsteller van de ‘Revue des Deux Mondes’, is hier te Rome sedert eenige dagen; hij verblijft op de villa van Z.E. de kardinaal Mathieu. Op Dinsdag 30 Januari, hield hij eene conferentie over ‘Bossuet’ in de groote zaal der kanselarie, proppensvol met een uitgelezen publiek, o.a. een tiental cardinalen, Z.E.C. Rampolla, Parocchi, Vannutelli, di Pietro, Satolli, enz. - Na eene korte aanspraak in 't Italjaansch, door Z.E. kard. Parocchi, onder-kanselier der H. Kerk, nam Brunetière het woord, en gedurende eene uur spande hij de aandacht van eenieder, door zijne klare en boeiende rede. Hij was gelukkig, zegde hij, hier te Rome door de bijzondere aanmoediging van Z.H. Leo XIII begunstigd, zijne werking aan te vangen tot verheffing en veredeling dier grootsche figuur der 17e eeuw, Bossuet. Hij beoordeelde Bossuet als schrijver, als redenaar, om reden zijner godsgeleerdheid verre de heidensche redenaars te boven strevende, en als lyrisch dichter; meer dan eens haalde hij teksten aan van Bossuet, die hij met geestdrift aan zijne toehoorders mededeelde. In een tweede deel zijner rede, ontleedde hij den geest van Bossuet, namelijk in zijne schriften over 't Protestantismus. Hij sprak ons bijzonderlijk van zijn ‘Histoire des Variations des Eglises Protestantes’, haalde zijne kernachtige bewijzen aan, besprak zijne handelwijze ‘intransigeant sur les principes, mais plein de compassion pour les hommes’, en toonde hoe hedendaags nog zijne gedachten over de eenheid, en over 't gezag in 't godsdienstig en maatschappelijke leven de glorie uitmaken der Kerk. In een derde deel beschreef hij ons Bossuet als wijsgeer, bijzonder in zijne leering over de goddelijke Voorzienigheid, de groote godsdienstleer, die door de goddeloozen, de school
| |
| |
van Voltaire van verledene eeuw en de hedendaagsche materialisten, zoo hevig bekampt wordt. Hij besprak zijn ‘Discours sur l'histoire universelle’, en deed op schitterende wijze uitschijnen hoe de leering der Katholieke Kerk over de Voorzienigheid troostend is, zedelijk, en het best beantwoordend aan de geschiedenis der volkeren. Hij wees er ook op, hoe Bossuet in zijne wijsbegeerte, als op voorhand, ons eene wederlegging gaf van 't hedendaagsche subjectivismus en individualismus.
Zijn inzicht was dus in gansch de verhandeling Bossuet te doen uitschijnen als ‘un moderne’. Hevige toejuichingen begroetten zijne rede. Een aangename spreker is hij, tevens een diepe denker en fijne kritieker. Hij ook is moderne en hij gelukte er bijzonder wel in, als hij den geest en de leering van Bossuet met de hedendaagsche strevingen van de H. Kerk en zijnen opperherder Leo XIII deed overeenkomen, namelijk met de werking van Z.H. den Paus voor de eenheid der Kerk.
Rome, 2 Februari 1900.
Paolo Gentili.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd