Dietsche Warande. Jaargang 8
(1869)– [tijdschrift] Dietsche Warande–
Auteursrechtvrij
[pagina 572]
| |
Oude Nederlandsche Liederen,
| |
[pagina 573]
| |
3. ‘Een andere nae die wise, Dou vien ce la’. Waer lyden troost
soe soude ic eens verblijden
(Zes tienregelige strofen).
4. ‘Een ander vander doot.’ Och wilt aenmercken ghy weldeghe herten
u crancke natuere die sterffelijc es
(Ldb. by S. Cock 1539, bl. 43 vo).
5. ‘Een ander vander doot.’ Och mensche waer op wildy u verlaten
en ghy moet steruen en weet ghy wel
(Aldaar bl. 101 vo).
6. ‘Een ander liedeken.’ Hoort al na my
verstaghet wel mijn reden.
(Aldaar bl. 92). 7. ‘Een ander. Op die wise: Aenhoort al mijn. Ende op den v psalmen.’ Och hoort toch al hier naer
ghy sondaers int ghemeyne.
(Vijf zevenregelige strofen).
8. ‘Een ander.’ In onghenuchte groot
Leydick mijn leuen nu.
(Vijf achtregelige strofen).
9. ‘Een ander.’ My aerme jonghe maecht
Die werelt meshaecht
(Ldb. by S. Cock 1539, bl. 85, met verschil in den tekst, die daar vrij bedorven schijnt).
10. ‘Op Ick segghe adieu.’ Bemuert prieel
Daer God was in ontfanghen.
(Elf achtregelige strofen). | |
[pagina 574]
| |
11. ‘Op Ick hadde een ghestadich [minneken].’ Maria suyuer kerssouwe
moeder ende maghet fijn
(Ldb. by S. Cock 1539, bl. 56 vo).
12. ‘Een ander.’ Ick wil mij gaen verhueghen
en verblyden mynen moet
(Antw. Ldb. van 1544. No 101. Hier alleen de 1e-3e, 5e-7e strophe).
13. ‘Een ander.’ Het was te nacht, eenen alsoe soeten nacht
Dat allen die voghelkens songhen
(Aldaar No 194, met verschil).
14. ‘Een ander.’ Ick stont op hooghe berghen
ic sach daer soo diepen dal
(Aldaar No 87, doch geheel verschillend, ook van de lezing in het Haerlems oudt Ldb., waarvan eene zeer zeldzame uitgave van omstr. 1645 (Haerlem, Vinc. Casteleyn), in 't bezit is van Dr C. Ekama te Haarlem. Vgl. voorts: Niederl. Volkslieder, gesammelt von Hoffmann von F. IIe Ausgabe, No 18, 19; en Willems, Oude Vlaemsche liederen, No 56).
15. ‘Een ander.’ Nu scheyden wy nu scheyden wy
Dat scheyden moet emmer wesen
(Acht vierregelige strofen. Verschillend van No 51 der ‘Niederl. gcistliche Lieder, herausg. von Hoffmann von Fallersleben’).
16. ‘Een nieu liedeken.’ Rijck god wy sal ickx claghen
Dats alle myn verdriet.
(Antw. Ldb. van 1544, No 205, met verschil in de dictie).
17. ‘Een ander.’ Och weerelt loos ghy doet my pijn
ghy doet myn ziele doeghen
(Blijkbaar een tegenhanger van 't bekende lied: ‘Gheldeloos ghi doet mi pijn,’ dat men o.a. aantreft in 't Antw. Ldb. van 1544, No 51).
18. ‘Een nieu liedeken.’ | |
[pagina 575]
| |
O vat vol swaerder sonden
Waer sal ic henen gaen.
(Zes negenregelige strofen).
19. ‘Een nieu liedeken op die wijse Ick heb eenen man.’ Ick weet een suuer maecht
Die my soo wel behaecht
(Negen zesregelige strofen).
20. ‘Een nieu liedeken.’ Die voghelkens inder muyten
Die singhen haeren tijt
(Antw. Ldb. van 1544 No 28 met gering verschil; 4e strophe 5e regel: ‘maer oft v yemant vraghet’; 6e strophe, 2e regel: ‘Dat was een ruyter reyn.’)
Van hier af zijn de liederen van een latere hand, doch ook van de 16e eeuw. 21. Drie zesregelige strophen van een lied waaraan 't begin schijnt te ontbreken. De 1e strophe begint hier: Hy mint een vrauken fijn
Dats mijnder herten pijn
22. ‘Een schoon nieu liedeken.’ Ontwaeckt o Israel doet op v ooren
Wilt hooren nae der propheten stem
(Over dit lied straks nader).
23. ‘Een nieu Liedeken op die wyse vanden Lustelijcken mey.’ Die werelt gaet nv al verkeert
o god wat salt geworden.
(Zeven achtregelige strofen).
24. ‘Een schoon Liedeken.’ Ic hadde een gestadich minneken
Zoe fier en zeer beleeft
(Antw. Ldb. van 1544, No 98 met veel verschil in dictie).
25. ‘Een ander Liedeken.’ Ic drage dat lyden verborgen
besloten in mijnen gront.
(Ldb. by S. Cock 1539, bl. 115 vo). | |
[pagina 576]
| |
26. ‘Een nieu liedeken.’ Eest wel gedaen, eest wel ghedaen
Segt my wel schoon goddinne.
(Acht vierregelige strofen).
Wat No 22 betreft, blijkens de eindstrophe (‘Prince der acoleyen, dit is v geschoncken’) is dit nieuwjaers-liedeken uitgegaan van de Rederijkerkamer De witte accoleyen onder de zinspreuk Liefde is tfondament, te Leiden. Wij treffen het aan in het Ldb. gedrukt te Amsterdam bij Harmen Janszoon MullerGa naar voetnoot1, waar het gevolgd wordt door een ander nieuwjaars-liedeken van de jonge Haarlemsche Kamer De wijngaert rancken, zinspreuk Liefde boven al. Ook vindt men op 't eind van het bundeltje twee nieuwjaars-liederen van de Amsterdamsche Kamer De eglantier onder de doornen, zinspreuk In liefde bloeyende. Het zou mij niet verwonderen of deze liederen hebben dienst gedaan op de rederijkers-samenkomst te Rotterdam in Juli 1561, waar de Haarlemsche jonge Kamer den ‘opperften’ en de Amsterdamsche den tweeden prijs van de Liedekens behaalde. Is mijn vermoeden juist dan moet bovenstaand Ldb. bij H. Jz. Muller na 1561 in 't licht zijn gegeven. Het bewuste lied is ook in andere Liedeboeken opgenomenGa naar voetnoot2. Van het meermalen door mij aangehaalde liedeboek: Antw., Symon Cock, 1539 ken ik slechts één, en nog wel een onvolledig exemplaar. Het bevindt zich op de Stads-Bibliotheek te Haarlem en is afkomstig uit het legaat van A. van der Willigen. Hoffmann von Fallersleben heeft het gekend (Niederl. Volkslieder, IIe Ausgabe, bl. XVI). Na de bovenftaande inlichtingen zal men, hoop ik, met mijne keuze uit de liederen die in 't Leidsche HS. voorkomen vrede hebben. | |
[pagina 577]
| |
Ick stont op hooghe berghen. (No 14)1[regelnummer]
Ick stont op hooghe berghen
ic sach daer soo diepen dal
ic sach dat boeyken comen
die mij troost gheuen sal.
2[regelnummer]
Ick ghinck dat boeyken teghen
ic schanck hem den coelen wijn
in eenen cop van gouwe
daer en was noyt silver bij.
3[regelnummer]
Waer om coemdij mij teghen
waer om schinckt ghij mij wijn
ic en weet aen v gheen oneerbaerheyt
dan dat ghy te haveloos sijt.
4[regelnummer]
En dat ic te haueloos bin
dat sal ic v wel ontdoen
ic wil mij gaen begheven
al in een cloosterkin.
5[regelnummer]
Wildy v gaen begheven
al in een cloosterken
soo soude ic soe gheerne weeten
hoe nonnen haer cleederkens staen.
6[regelnummer]
Dat sal ic v wel berechten
hoe nonnen haer cleederkens staen
al lachende sijn sij ghemaket,
al screyende aenghedaen.
7[regelnummer]
Maer doen die dry iaren om waren
en die daer waren gheleden
doen quam die selue ridder
die selue ridder fijn ‘al voer dit cloosterkijn
8[regelnummer]
Hy clopte daer soo lystelijcGa naar voetnoot1
| |
[pagina 578]
| |
soo lystelijc op den rinck
Waer es die ioncste sustere
die lest mael aerden ontsinck.
9[regelnummer]
Die alder ioncste sustere
die en mach niet comen wt
sy dient hier god soo gheern
het es heer Jhesus bruyt.
10[regelnummer]
Mach ickse nu niet spreken
oft mach ickse nu niet sien
soo sal mij therte breken
mijnen sin sal mij ontgaen.
11[regelnummer]
Met dyen quam sy daer gheganghen
dat edel maechdeken
dat haer was af ghescoren
die liefde was al ghedaen.
| |
Ic hadde een gestadich minneken (No 24).1[regelnummer]
Ic hadde een gestadich minneken
zoe sier en zeer beleeft
verkoren in mijn sinneken
van couwe mijn herteken beeft
die nu een ander heeft
daer om mach ic wel scrijuen
dontrouwe van allen schoonen wijuen
Want sy mij nv begeeft.
2[regelnummer]
Twee bruyn oochxkens draecht zij
Zeer vriendelyc int gesicht
daer mede zoe veriaecht sij
druc, lyden int gewicht
tes lange van te voren gedicht
tes lange van te voren gescreuen
dat sy mij soude begeuen
Want vrouwen woordekens zijn licht.
| |
[pagina 579]
| |
3[regelnummer]
Ey lieffelijc lieueken
peyst fomtyts eens om mij
als gy hebt v gerieueken
legge ic in fantezij
dats selden ben ic blij
oock wat ick eet of drincke
om v ist dat ic dincke
al wijsdij mij voerbij.
4[regelnummer]
Hoe soudic haer vergeten
die my myn vruecht verbiet
van drincken noch van eeten
can ick gegroyen niet
ic weet wel hoe sy hiet
sy hout mijn herteken bevangen
nae haer staet alle mijn verlangen
ende leef in swaer verdriet.
5[regelnummer]
O zoete venus vrouwe
is dat v dienaers loon
het eynde van weer [uwer] trouwe
soe is tbeginsel schoon
ic sterf wel duysentich doon
dat haer een ander sal trouwen
dat greyn boven alle vrouwen
onder des hemels troon.
6[regelnummer]
Adieu mach ic wel scrijuen
adieu is mijn deuijs
bedrogen sal ic blijuen
als Salomo die wijs
die schole van parijs
Absalon die schoone
schoone vroukens spannen die kroone
die geef ic den hoochsten prijs.
7[regelnummer]
Och scheyden dat bitter scheyden
waer toe sydij gemaeckt
die doot wilt mij verbeyden
| |
[pagina 580]
| |
die alsoo bitter smaeckt
het moet gescheyden sijn
schoon liefken staet mij te spraecke
oft ic val in desparate
ende blyue al in die pijn.
| |
Maria Schoenste der sucaden (No 2).1[regelnummer]
Maria schoenste der sucaden
gaet aen des cruycen rneyGa naar voetnoot1
met sonden ben ic beladen
verwerft my vast gheley
al in des werelts foreesten
en laet my gheen erch gheschien
men brengt my toch ter feesten
int ryck van melodien
die helsche prien
wilt nu verbien
ende hem bespien
doet van my alien
die dedel ziel benien.
2[regelnummer]
Maria reyn suyuer fonteyne
als den dach claer blinckende vroech
soet groeyende maecht alleyne
die tgodlijck blomken droech
schinct my wt charitaten
der zielen trooftighen dranck
maer coempt mij toch te baten
al in dees werelt stranck
ic spreeek v danck
mijn leuen lanck
mijn ziel zeer cranck
en v armkens blanck
luyckt vast in v bedwanck.
| |
[pagina 581]
| |
3[regelnummer]
Schoonste der camenieren
ic ben dat snootste der dieren
dies mijn herte versucht
mijn schult en wil ic niet swijghen
mijn sonden en allen mijn quaet
maer laet my doch troost vercryghen
van v schoon dagheraet
reyn maechdelyck saet
daert al aen staet
myn toeverlaet
voer myn misdaet
aen Jhesum voer my gaet.
4[regelnummer]
Maria vol van viituyten
bedruckt onder tcruycen hout
Ontsluyt doch die conduyten
uwer liefden menichfout
sou ic uwen troosten moeten deruen
ic bleef in myn sondich sweet
ent ryck ws kints wilt eruen
v dienersse tot v bereet
myn sonden wreet
nae recht bescheet
syn my seer leet
wt liefde heet
schinct my dat bruylofs cleet.
5[regelnummer]
Maria reyn suyuer princesse
bloeyende rancke zeer geent [jent]
der inghelen meestersse
int shemels firmament
al ben ic met sonden begoten
ic bidde v met sinnen vroet
als den mont my wordt ghesloten
neempt mij in v behoet
princesse soet
dees duecht my doet
inder lester gloet
| |
[pagina 582]
| |
crijcht metter spoet
der zielen deeuwich goet Amen.
| |
*Maria Magdaleene (No 7).1[regelnummer]
Och hoort toch al hier naer
ghy sondaers int ghemeene
hoe dat met traenen claer
wiesch Jhesus voeten daer
segghe ic v voerwaer
en droochdese met hueren haer
maria magdaleene.
2[regelnummer]
Waer voer sy heeft ontfaen
quitantie van alle peene
en oock der sonden saen
die sy oyt hadde misdaen
och noyt soe blyde vermaen
doer minne soe roep ic v aen
maria magdaleene.
3[regelnummer]
Met sonden ben ic belast
Van binnen ben ic onreene
myn boosheyt daghelijcx wast
die viant op mij bast
hy doet mij groot overlast
dus wilt my vercryghen rast
maria magdaleene.
4[regelnummer]
Wilt my vercryghen dach
dat ic myn sonden beweene
want ghy sijt die veel vermach
die voer Jhesus voeten lach
met menighen ooghen opslach
die hem ierst verrysen sach
maria magdaleene.
| |
[pagina 583]
| |
5[regelnummer]
Ghy sijt mijn toeuerlaet
anders en weet ic gheene
die mij mach gheuen raet
al teghen die sonden quaet
des boosen vyants saet
princesse reyn toeuerlaet
Sydy schoon magdaleene.
| |
Och weerelt loos ghy doet my pijn (No 17)1[regelnummer]
Och weerelt loos ghy doet my pijn
ghy doet mijn ziele dooghen
natuerken sou gherne vrolick sijn
wout mijnen gheest ghedooghen.
2[regelnummer]
Natuerken ghy hebt gerne der vruechden ganck
tsy stil oft openbare
den gheest dy wilt ter kercken waert
die sermoonen hooren verclaren.
3[regelnummer]
Die gheest hoort gherne vermaenen
en de scriftuere vertellen
naetuerken es gheerne int solaers
van alle goeden ghesellen.
4[regelnummer]
Dat mij natuerken leeren wilt
daer en mach ic niet op dencken
soude ic al haeren raet volbrenghen
myn ziele mocht versincken.
5[regelnummer]
In sonden heb ic myn juecht verteert
den tijt en can ick niet verhaelen
ic bidde god doer sijn bitter leet
dat hijt voer mij wil betaelen.
6[regelnummer]
Die preeckers segghent my alle den dach
ic en wilder niet nae hooren
maer dedick duecht in deser tijt
die sou my naemaels wel vromen.
| |
[pagina 584]
| |
7[regelnummer]
Die dit liecken heeft ghemaeckt
och god die wil haer gheeuen
sijn heylighe gratie in deser tijt
en hier nae sijn eewich leuen.
| |
Die werelt gaet nv al verkeert (No 23)1[regelnummer]
Die werelt gaet nv al verkeert
o god wat salt gewerden
elck in syn sonden nv vermeert
geen dueghden nv aenueerden
tes over al twist en discoort
den eenen broeder den anderen vermoort
alsoomen siet voer oogen
hoe macht god al gedoogen.
2[regelnummer]
Die liefde gods wort nv heel veriaecht
verdreuen wt allen menschen
tes wonder dat ons god niet en plaecht
wy stellen na onse wenschen
ghiericheyt en houerdije
regneren ter werelt nv als een partije
alsoemen mach aenschouwen
in mannen en ooc in vrouwen.
3[regelnummer]
Haet en rijt is nv ons ouerhootGa naar voetnoot1
daer om wert liefde wt ons gesteecken
gulsicheyt die es soo groot
dat god op ons sal willen wreecken
niemant en acht op gods ghelachGa naar voetnoot2
van wel te doen en esser geen gewach
altijt wellustich te leuen
om gods woort wij niet en gheuen.
4[regelnummer]
O christen menschen dats quaden raet
wilt v tot god bekeeren
| |
[pagina 585]
| |
ne laet die groote sonden quaet
volcht christum onsen heere
god heeft ons allen voer gegaen
menich goet werc heeft hij om ons gedaen
dat wij in hem vast souden geloouen
dus en laet v niet beroouen.
5[regelnummer]
Die vijant gaet om te bespien
om ons te trecken tot sonden
maer wilt om christum uwen vader vlien
schuylt in syn heylige vijf wonden
bij hem is genade en barmherticheyt
soe ons die scriftuere claerlijc seyt
dus wilt tot christum loopen
syn genade staet altyt open.
6[regelnummer]
Dus wilt betrouwen alleen in god
en wilt die werelt verlaten
en hout wel neerstelyc syn gebot
dyent god het sal u baten
al lydij ter werelt verdriet oft pijn
en wilt daer om niet droeuich syn
god sal u droefheyt verkeeren
hier naemaels in vrueghden vermeeren.
7[regelnummer]
O hemelsche vader gebenedijt
siet op ons alder ermen
ontfanct ons in v armkens wijt
wilt ons toch al ontfermen
gij syt ons troost en al onse vruecht
alleenlyc by ouwer duecht
soe worden wij deelachtich
en ws vaders rijc warachtich.
|
|