Dietsche Warande. Jaargang 8

[p. 385]

Over nieuwe Nederlandsche Bouwwerken.
Door Th. van Herstelle.

I.

Als wij over de Nederlandsche Architekten, onze tijdgenooten, gaan spreken, zal wel niemand afkeuren, dat wij de namen van de meeste beteekenis, de bouwmeesters, die, in de eerste plaats, als scheppers verdienen in aanmerking te komen, zoeken in de groote, ledenrijke, Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst, en wel, ten allereerste, in de Afdeeling Amsterdam, bij de Architekten der Hoofdftad.

Beginnen wij met haren Voorzitter, den Heer P.J.H. Cuypers. Hij is met recht even als de Roermondsche Hoogleeraar, wiens door zestig winters ‘besneeuwde Vosfenhooft’ Vondel bezongen heeft, een cadeau te noemen, door de Zuidelijke gewesten van ons Rijk aan de Noordelijke gemaakt.

De Heer Cuypers, met der woon gevestigd ‘aan Aemftels nieuwe Zuyderdeel’, in het, federt, met den naam van ‘Vondels-Park’ versierd kwartier, doorschrijdt in alle richtingen het land, en drukt, in zijn loop, van afstand tot afftand, zijne voetfchrede af op eene wijze, die schijnt aan te duiden, dat in de eerste tientallen van jaren die fporen nog niet zullen zijn uitgewischt. Overal, waar zijne laars van zeven mijlen den reusachtigen indruk heeft gemaakt, die gereed schijnt eene fundeering te ontvangen, daar plant hij er in den vorm van een kerktoren, in den regel een gedenkteeken bij, en men weet qu'il a

[p. 386]

passé par là. Trouwens men zal opmerken, dat de vergelijking tusschen een kerkplan en de voetzool van dezen Bezeleël niet zoo heelemaal mank gaat.

Het is jammer, dat de onderneming van den Heer A. Kruseman, de uitgave der bouwwerken van den Heer Cuypers, niet geflaagd is. Intusschen meenen wij geen onnuttig werk te verrichten, om alvast eene dorre opgave in dit tijdfchrift te plaatsen van de voornaamste gebouwen en restauraties, die Nederland, in de laatste jaren, aan den Heer Cuypers dankweet.

Wij zijn geene liefhebbers van alfabetische rangschikking: zij is, in 't algemeen, la plus bête de toutes, en dient gewoonlijk om te verbergen, hoe leêg en ijl, hoe onfystematiesch en onorganiesch het er in de hersens van den ordefchepper uitziet: maar iets anders is het, waar de alfabetische regeling eene handleiding, een hulpmiddel, voor den lezer, of gebruiker, moet wezen. Dit is nu wel bij ons het geval niet - maar wij meenen toch aan den lezer, die zich rekenschap van zijne indrukken geeft, eenig genoegen te doen als wij de optelling der plaatsen, waar de Heer Cuypers gebouwd heeft, met Alkmaar en Amsterdam beginnen, en met Wagnelée en Wessem eindigen. Wij roeren hier misschien een aesthetiesch mysterie aan, tot welks onderzoek het nog geen tijd is. Gaan wij over tot de optelling. Wij onderftellen dat 's Heeren Cuypers beginselen bekend zijn. Belangftellenden verwijzen wij naar zeker opftel in dit tijdfchrift: ‘Willen wij alleen de Gothiek?’¹

Dat de rationeele bouwbeginselen zich bij voorkeur in het ftelsel ook der uiterlijke vormen van de XIII^e Eeuw uitfpreken, is bekend genoeg, en wordt door het voorbeeld van vele uitnemende bouwmeesters in het buitenland, en ook door dat van den Heer Cuypers bevestigd. Waar deze hierop uitzondering maakt, teekenen wij 't, in onze lijst aan.

Alkmaar. Parochie-Kerk van den H. Laurentius^2, voltooid, met uitzondering van den toren. Kruiskerk van drie beuken.

1 D. IV, bl. 171; ook afzonderlijk uitgegeven en V, 1, 504 (I), enz.

2 ‘D. Warande’, D. IV, bl. 359 en volgg. verg. VI, 255.

[p. 387]

Oriëntatie: N.-N.-O. Choorsluiting - de halve zeshoek. De toren is ter hoogte van de Kerknok volbouwd. Oostwaards^1: Sakristij en schatkamer. Westwaards: Doop- en begraafkapel.

Kerkas, lang	54.20 El.
Breedte, over het kruis	28.50 El.
Breedte, over de beuken	8.65, en 2 × 4.95 El.
Hoogte van den toren	60 El.
Middenschip, hoog	19.40 El.
Zijbeuken, hoog	8.00 El.

Kolommen van Bentheimer steen. Priesterchoor en zijbeuken, gewelfd. De muren zijn in voegwerk befchilderd - gedeeltelijk bepleisterd voor muurschilderingen. De triomfboog stelt voor den triomfeerenden Christus; in de zijbeuken is de kruisweg aangebracht als muurschildering onder de vensters. Glasvensters: Glas in lood gezet; reeds gedeeltelijk met schilderwerk op gebrand glas voorzien.

Alkmaar. Parochie-Kerk van den H. Dominicus, met pastorie, gebouwd op een onregelmatigen vierhoek: 36.00 El bij 36. Kruiskerk, met koepel of kruistoren. Oriëntatie: O. Choorfluiting: de halve tienhoek.

5 Hoofdbeuken:	9.00 en 4 × 3.30 El.
1 fmalle beuk, breed	1.60 El.
Middenfchip, hoog	18.00 El.
Boven de zijbeuken zijn gaanderijen; de beuken hoog 5.00 El, de gaanderijen	4.20 El.
De kruistoren hoog, van den beganen grond	40.00 El.

Behandeling der muren: voegwerk en gedeeltelijk bepleisterd voor muurbeschildering. Glasvensters: glas in lood. De O.-L.-V. Kapel heeft reeds hare glasbeschildering.

1 Wij gebruiken hier den ekkleziologischen term, onaangezien de ware richting der kerkas.

[p. 388]

Amsterdam. Parochie-Kerk van O.-L.-V. Onbevlekt Ontvangen, met pastorie. Ter Westzijde ontbreekt nog terrein, zoo dat deze kerk hier nog onvoltooid bleef. Drie beuken, met Oost- en Westelijk Kruispand. Oriëntatie: N.-N.-O. Choorsluiting: de halve tienhoek.

De kerkas, beftemd 50.00 El te meten, is voorloopig beperkt tot	38.00 El.
Narthex en westtoren ontbreken nog.
Drie beuken; breedte:	16.40 El.
Boven de zijbeuken, aan weêrszijden 2 gaanderijen, die zich ook over het westelijk kruispand uitftrekken.
Breedte over de kruispanden	23.80 El.
Kruiskoepel: binnen, tot aan het dak, hoog	34.00 El.
Met fpits en fleuron	55.50 El.
Hoogte van het middenschip	14.50 El.
Hoogte van de zijbeuken	4.80 El.
Hoogte van 1^e gaanderij	4.00 El.
Hoogte van 2^e gaanderij	4.50 El.

Onder de welven gemeten. Behandeling der muren: gemetseld en geftreken: roode, gele en zwarte baksteen. Glasvensters: in het presbyterium en de kapellen geschilderd.

Amsterdam. Parochie-Kerk van den H. Ignatius. Nieuwe autaarnis, in romeinschen stijl; herstellingen; kerkbeschildering; altaren en meubels.

Amsterdam. S^t Pius-gesticht. Kapel, met aanhoorigheden; gymnastiezaal, vergrooting van 't gesticht; gevel aan de Kerkstraat.

Amsterdam. Kerk der EEww. PP. Redemptoristen; beschildering: nieuwe altaren. De korrekties door den Heer C. aan het gebouw toegebracht, kunnen deze eerste zwakke proeve van gothiek in Nederland - in der tijd geleverd door den werkzamen Molkenboer - niet beveiligen voor toekomstige blaam.

Amsterdam. De steenen beelden, met het voetftuk van Vondels standbeeld.

[p. 389]

Amsterdam. Huizen in de Vondelsftraat, toebehoorende aan de Heeren M^r J.J.W. van den Biesen, B.J. Sterck en Th.J.B. Westerwoudt.

Amsterdam. Kantoren der Nederlandsche Maatschappij voor Grond-Krediet - Amstelstraat.

Baerlo. Parochie-Kerk van de H. Odilia. Kruiskerk met 3 beuken, onderkerk en zijkapellen. Orientatie: O. Choorsluiting: halve achthoek.

Lengte	34.00 El.
Breedte	16.00 El.
Hoogte	13.00 El.

Baulet (Belgiën). Stoffeering en schildering der kerk; nieuw ameublement.

Binche (Belgiën). Herstelling der kapel van 't H. Sakrament aan de Parochie-Kerk van den H. Ursmetus het altaar en de beschildering.

Blaauwhuis. Parochie-Kerk van S. Vitus, met pastorij; in aanbouw. Kerk van drie beuken, met O.- en Westelijk Kruispand. Oriëntatie: O. Choorfluiting: halve tienhoek.

Lengte der as	46.00 El.
Breedte, over de 3 beuken,	16.50 El.
Breedte, O.-Kruispand	22.60 El.
Breedte, W.-Kruispand	18.20 El.
De geheele Kerk is gewelfd^1.
Hoogte van 't Middenschip (onder de welven gemeten)	12.30 El.
Hoogte der zijbeuken	6.40 El.
Hoogte van den toren	61.50 El.
De Pastorie, door traptoren en gang met de Kerk verbonden, meet in plan	10.50 bij 10.50 El.

1 Wij bedoelen daarmeê in (berg- en bak-)steen; geenszins een namaak van latten, riet, ijzerdraad, en pleister.

[p. 390]

Blaricum. Parochie-Kerk van S^t Vitus. Ontwerp aangenomen, doch de uitvoering voorloopig verschoven.

Bochholtz. Parochie-Kerk van den H. Jacobus den Meerdere. Kruiskerk met 3 beuken. Orientatie: O. Choorsluiting: halve tienhoek.

Lengte	36.00 El.
Breedte	15.00 El.
Hoogte	21.00 El.

Bodegraven. Parochie-Kerk van S^t Gallus. Kruiskerk, met 3 beuken. Oriëntatie: N. Choorsluiting: halve achthoek.

Lengte der as - choor, middenfchip, kruis en toren:	40.00 El.
Breedte der 3 beuken:	15.40 El.
Breedte van 't middenfchip:	7.30 El.
Breedte van het kruispand:	16.40 El.
Hoogte van het middenschip:	14.20 El.
Hoogte der zijbeuken	7.00 El.
Hoogte van den toren	50.00 El.

Wij moeten den bezoeker van dit merkwaardig bouwwerk opmerken, dat, bij den bouw van den toren, het ontwerp van den architekt niet is uitgevoerd. De spits is gekantonneerd met 4 hoektorentjens, die eene hoogte moesten hebben van ruim 7.00 El en met den buitenkant van den muur gelijk staan. De aannemer, ondertusschen, met het werk belast, vond goed deze cierlijke konterfortwerken veel lager te maken, en in plaats van ze met den buitenkant van het metselwerk loodrecht te laten opgaan, ze meer dan 0.75 El naar binnen te plaatsen, waardoor het effekt gemist is.

Ondanks een nadrukkelijk protest van den architekt, schijnt een gedeelte van het kerkbestuur de zwakheid gehad te hebben in den misstand te berusten.

Priesterchoor, kapellen en toren zijn gewelfd; het middenfchip, de zijbeuken en het kruispand met houten betimmering voorzien.

[p. 391]

Boxmeer. Parochie-Kerk van den H. Petrus. Ontwerp voor herftelling en vergrooting van kerk en toren aangenomen; de uitvoering verschoven.

Boxtel. Volledig ontwerp voor de herftelling der Parochie-Kerk van S^t-Petrus-Stoel (XV^e Eeuw). De zuidelijke kruisarm is gedeeltelijk voltooid.

Breda. Herstelling, op last van Z.M. Willem III, van het heerlijke monument, opgericht in de XIV^e Eeuw, door Graaf Jan van Nassau, ter eere van zijn vader Engelbert.

Breda. Parochie-Kerk van de H. Barbara. Kruiskerk met 5 beuken. Oriëntatie: N.-W. Choorsluiting: halve tienhoek. 2 Westtorens, Middentoren en vrije Sakristie, Doop- en Begraafkapel^1.

Lengte der kerk, van den voorgevel, tot den ringmuur van het choor	66.45 El.
Breedte der 5 beuken	28.60 El (Middenschip: 8.10 El.)
Hoogte: middenschip	20.30 El.
Hoogte: zijbeuken	7.60 El.
Hierboven eene gaanderij.
Hoogte der Westtorens	72.00 El.

De geheele kerk is gewelfd; de kolommen zijn van bergfteen. Boven de zijbeuken loopt eene gaanderij.

Broekhuysen. Parochie-Kerk van den H. Nicolaus herfteld.

Brussel. Klooster der EEww. PP. Karmelieten: lang 38.00, breed 11.60 Ellen, met kapel enz. Korrekties en afwerking der kerk, begonnen door een belg. architekt. Altaren, meubels, muurschilderingen enz. Gedeeltelijk in uitvoering.

Brussel. Klooster (van 18 cellen) der EEww. PP. Franciskanen konventueelen: ........ 50.00 op 43.00 El. Kruiskerk.

1 Bij niet-vermelding der plaats van deze, is de Doopkapel altijd in den noord-west-, de Begraafkapel in den zuid-west-toren geplaatst: zie Heilige Linie van J.A. Alb. Th. bl. 100, 118, 157.

[p. 392]

Drie beuken. Choorfluiting: rechthoekig.

Lengte (tot den muur achter 't altaar)	41.50 El.
Breedte	20.00 El.
Middenschip, hoog	17.20 El.
Zijbeuken hoog	7.50 El.

De kerk heeft op het kruis een toren, zij wordt geheel gewelfd. De traptoren, buiten aangebracht, is op een eigenaardige wijze aan den schoorsteen verbonden, die, met de verwarming van het gebouw, het tevens ventileeren zal. Dezen zomer zullen de werkzaamheden aanvangen.

Demen. Parochiekerk van den H. Willisbordus. Oriëntatie: O. Choorfluiting; halve zeshoek. Geen beuken. Rechts en links van de choornis, sakristij en schatkamer.

Lengte der kerkäs	27.50 El.
Breedte van het schip	10.00 El.
Breedte van het choor	6.80 El.
Hoogte van het schip (betimmering)	15.00 El.
Hoogte van he choor (gewelf)	11.50 El.

Eindhoven. Parochie-Kerk van de H. Catharina^1. Kruiskerk met 2 torens, 3 beuken, ook in de kruisarmen, 3 kapellen. Oriëntatie: W. Choorfluiting: halve zeshoek.

Lengte, van de ingang tot aan den buitenmuur der Mariakapel	73.00 El.
Breedte over het kruis	35.60 El.
Breedte over de beuken	22.00 El.
Hoogte, middenschip	22.00 El.
Hoogte, zijbeuken	10.00 El.
Hoogte, der torens	75.00 El.

1 ‘D. Warande’, D. VI, bl. 560. Zie voor de opvatting der 2 torens ‘Heilige Linie’ van J.A. Alb. Th. bl. 116.

[p. 393]

Eilendorf (Pruisen). Kruiskerk met drie beuken, twee transepten ten Oosten en ten Westen. Oriëntatie: O.-N.-O. Choorfluiting: halve cirkel.

	Lengte	46.00 El.
	Breedte over de beuken	14.00 El.
	Breedte: middenschip	8.00 El.
	Hoogte middenschip	12.25 El.
	Hoogte zijbeuken	5.25 El.
Grave. Kapel bij 't Gesticht van Liesde.
	Lengte:	14.25 El.
	Hoogte:	16.40 El.
	Breedte:	7.00 El.

Geheel beschilderd; vensters, gebrand glas.

Haarlem. Huiskapel van Z.D. Hoogw. den Bisschop: nieuwe inrichting, altaar, muurfchildering, gebrande vensters, enz.

Haarlem. Herstelling van de XV^e-eeuwsche kerk der Waalsche Gemeente; vercierde vensters, enz.

Haelen. Parochie-Kerk van den H. Lambertus. Herstelling van den toren. Oriëntatie: O. Choorsluiting: halve achthoek.

Lengte, zonder den toren	29.30 El.
Breedte der 3 beuken	15.30 El.
Hoogte, middenschip (betimmerde kap)	14.30 El.
Hoogte, zijbeuken (betimmerde kap)	14.30 El.
Hoogte, choor (gewelfd)	11.00 El.

Ook de kapellen zijn gewelfd.

Herkenbosch. Herstelling der XIII^e-eeuwsche Parochie-Kerk van den H. Sebastianus. Choor, voltooid.

's Hertogenbosch. Herstelling van de koepel der S^t Jakobskerk; beschildering der kerk met figuren.

Horst. Parochie-Kerk van den H. Lambertus. Herstelling en vergrooting van kerk en toren.

Huissen. Klooster der EEww. PP. Dominikanen, voor 40 personen. Kapel, met gaanderijen.

[p. 394]

Lengte	37.50 El.
Breedte, tusschen 'smuurs	10.50 El.
Breedte, tusschen de dwarsbogen	8.50 El.
Hoogte	16.00 El.

Jabeck. Parochie-Kerk van de H. Gertrudis, Latijnsch Kruis, zonder beuken. Zie Bijlagen L en M. Oriëntatie: O. Choorsluiting: halve achthoek.

Lengte	15.00 El.
Lengte (het choor, bovendien)	5.50 El.
Breedte van het schip	15.00 El.
Breedte van het choor	6.00 El.
Hoogte (middenschip)	13.50 El.
Hoogte (choor)	10.50 El.
Hoogte (kruispand)	9.00 El.
Hoogte (de 4 vakken tusschen het kruis)	7.80 El.

Kleine-Meer (Groningen). Ontwerp eener weldra in aanbouw komende Kruiskerk (H. Willibrordus), met toren en Oosten West-Kruispand.

Kloosterburen (Friesland). Parochie-Kerk van den H. Willibrordus. Oriëntatie: O.-N.-O. Choorfluiting.: rechthoekig.

Lengte	40.00 El.
De 3 beuken, breed	14.10 El.
Het kruispand	18.00 El.
Middenfchip. Hoogte in 't kruis	12.20 El.
Zijbeuken. Hoogte	6.25 El.
Toren	51.00 El.

Deze kerk is geheel gewelfd.

Lottum. Vergrooting der Parochie-Kerk (H. Gertrudis); herstelling van den toren; nieuw priesterchoor, kruispand, en sakristij.

Maastricht. S^t Servaas-Parochie-Kerk. Herftelling van het choor en algemeene muurschildering^1.

1 Zie ‘D. Warande’ VI, 521, en VII, 1, het uitmuntend stuk van Prof. Brouwers.

[p. 395]

Een plan voor de geheele restauratie dezer hoogst merkwaardige kerk is in behandeling.

Maastricht. O.-L.-V.-Parochie-Kerk. Herstellingswerken aan den toren.

Maastricht (Wijck-). S^t Maarten-Parochie-Kerk. Zie Bijlagen C en D. Oriëntatie (ten gevolge der vestingwerken): N.W. Kruiskerk, met drie beuken en toren.

Lengte	50.00 El.
Breedte, over de beuken	18.50 El.
Breedte, van het kruispand	28.00 El.
Hoogte: middenschip en choor	18.80 El.
Hoogte: zijbeuken	10.20 El.
Hoogte: van den toren	68.00 El.

Deze kerk is geheel gewelsd.

Melick. Parochie-Kerk van den H. Andreas. Een nieuw choor reeds gebouwd, ontwerp van den geheelen opbouw.

Millen (Belgiën). Stoffeering der Parochie-Kerk van de H. Katharina: altaren, enz.

Nieuwstad. Nieuwe toren en herstelling der XIII^e-eeuwsche Parochie-Kerk van den H. Joannes den Dooper.

Nijmegen. Parochie-Kerk van den H. Dominicus. Herstelling. Nieuwe beuk en toren.

Nijmegen. Parochie-Kerk van den H. Ignatius. Herstelling, stoffeering, altaren, enz.

Oeffelt. Parochie-Kerk van den H. naam Jesus. Zie Bijlagen G. en H. Oriëntatie: O. Choorsluiting: achthoek. Zie plan G.

Lengte der as (kerk en toren)	35.00 El.
Breedte (der 3 beuken)	16.20 El.
Hoogte, middenschip	14.50 El.
Hoogte, zijbeuken	8.50 El.

Deze kerk is geheel gewelfd.

Oirschot. Parochie-Kerk van den H. Petrus. Herstelling en beschildering.

[p. 396]

Ospel. Parochie-Kerk van de H. Maagd, Onb. Ontv., met toren en sakristij. Oriëntatie: O. Choorsluiting: halve tienhoek.

Lengte	38.00 El.
Breedte (3 beuken)	16.00 El.
Hoogte, middenfchip	12.00 El.
Hoogte, beuken	6.00 El.
Hoogte, toren	50.00 El.

Oudenbosch. Parochie-Kerk van de H. Agatha. Kruiskerk van drie. beuken, met koepel. Romeinsche stijl. Oriëntatie: N.-N.-O. Choorsluiting: halve cirkel.

Lengte	80.00 El.
Hoogte (middenschip)	22.00 El.
Hoogte (zijbeuken)	12.00 El.
Hoogte koepel	68.00 El.
Breedte: middenbeuk	13.00 El.
Breedte: met de zijbeuken	22.50 El.

De bouw is gevorderd tot op de hoogte der zijbeuken.

Ouderkerk. Parochie-Kerk van den H. Urbanus, met pastorie. Kruiskerk met 3 beuken en 2 kapellen. Oriëntatie: O. Choorfluiting: halve tienhoek.

Lengte der kerkas	40.00 El.
Breedte, over de beuken	15.70 El.
Kruispand	23.50 El.
Hoogte, middenschip	16.00 El.
Hoogte, choor	12.00 El.
Hoogte, zijbeuken	6.00 El.
Hoogte, toren	51.00 El.

Deze staat ten Westen van de noordelijke zijbeuk. De pastorie is met een gang aan de sakristij verbonden. Deze geheel gewelfde kerk heeft eene sakristie, eene armenkamer, doop- en begraafkapel.

Pey. O.-L.-V. Onbevl. Ontv. Parochie-Kerk en pastorie.

[p. 397]

Lengte	35.00 El.
Breedte	13.50 El.
Breedte de middenbeuk alleen	6.50 El.
Hoogte, middenbeuk	10.50 El.
Hoogte, zijbeuken	6.50 El.

Posterholt. H. Mathias. Ontwerp eener nieuwe Parochie-Kerk, aanvaard; later uit te voeren.

Roermond. Restauratie der O.-L.-V.-Munsterkerk - eene der merkwaardigste van 't geheele land. Opbouwing der aangelegde, maar niet uitgevoerde torens en geheele voltooying der kerk.

Roermond. Herstelling der Kathedraal van S^t Christophorus; gebrande vensters, enz. nieuwe sakristij.

Roermond. Herstelling der kapel van O.-L.-V. in 't Zand

Roermond. Armenscholen in 't Liefdegesticht.

Roermond. Huizen, fabrieken, buitenplaatsen, grafmonumenten, enz.

Rolduc. Herstelling der oude abdijkerk en krocht.

Rotterdam. Parochie van O.-L.-V. Kruiskerk met 5 beuken en zij-kapellen, koepeltoren en transtorens, sluitende aan de zijbeuken, ten westen. Doopkapel en kongregatiekapel. Oriëntatie: Z.-O. Choorsluiting: halve tienhoek. Lengte der as tot het einde van 't choor (binnen) 58.50 El. Breedte van het kruispand........ 38.40 El. De kerk is, in de lengte, verdeeld (westwaards) in 5 kerkvakken (travées) en in 4 (oostwaards-choor). Het kruispand heeft (noordwaards) 2 kerkvakken, zuidwaards 3.

Middenschip en kruispand, hoog	11.00 El.
De eerste zijbeuken, naast het middenschip breed	5.50 El.
De tweede zijbeuken,	4.00 El.
De kapellen	2.95 El.
Gaanderijen, boven de zijbeuken, hoog	6.50 El.
Zijbeuken	8.00 El.
Middenschip	24.00 El.
De koepeltoren	59.00 El.

[p. 398]

De torens

66.00 El.

Het choor, de kapellen, de zijbeuken en de gaanderijen zijn van steenen welven voorzien; het middenschip is in hout betimmerd. Alleen het kruispand is gedeeltelijk volbouwd.

Rotterdam. H. Laurentius. Nieuw Altaar en kerkstoffeering en beschildering.

Schiedam. Stoffeering en befchildering der Parochie-Kerk van O.-L.-Vrouw Visitatie.

Schiedam. Grafmonument.

Sevenum. Gemeenteschool, voor 300 kinderen.

Sevenum. H. Fabianus en Sebastianus Herftelling en vergrooting der Parochie-Kerk.

Sittard. H. Petrus. De afgebrande Parochie-Kerk herbouwd en met toren hersteld in den stijl der XIV^e Eeuw.

Stevensweert. Gemeentehuis, school en onderwijzerswoning.

Swalmen. H. Lambertus. Nieuwe Pastorie. Herftelling van het choor der Parochie-Kerk.

Thorn. Nieuwe Gemeenteschool en onderwijzersschool.

Thorn. H. Michaël. Herstelling der Parochie-Kerk en nieuwe toren.

Uden. Petrus-Stoel. Herstellingsplan der Parochie-Kerk.

Ulft. Parochie-Kerk van den H. Petrus en Paulus. Drie beuken en toren. Oriëntatie: O. Choorsluiting:

As, lang	42.70 El.
Breedte	15.80 El.
Middenfchip, breed	7.10 El.
Middenfchip, hoog	13.30 El.
Zijbeuken hoog	7.20 El.
Toren hoog	50.00 El.

Geheel in steen gewelfd.

Vechel. Parochie-Kerk van de H. Maagd en den H. Lambertus, en Pastorie^1. Zie Bijlagen A en B.

1 Zie ‘D. Warande’, VI, 110 en volgg. 249 en volgg.

[p. 399]

Oriëntatie: N.-O.t.W. Choorsluiting: halve achthoek. Kruiskerk, met 3 beuken; omgang om het choor.

Lengte der kerkas met de Mariakapel	75.00 El.
Hoogte van het middenschip, onder de welven	22.30 El.
Breedte der 3 beuken	20.00 El.
Breedte van het middenschip	9.80 El.
Toren, hoogte	80.00 El.

De doop- en begraafkapel, 3 kapellen aan den choortrans, deze, de beuken en de sakristij geheel in steen gewelfd. De zuilen zijn van graniet.

Vechel. Kapel bij het Gesticht v. Liefde: Oriëntatie: N.-O. Choorsluiting:

Lengte	27.00 El.
Breedte	9.10 El.
Hoogte	12.00 El.
Choor en gaanderij in steen gewelfd; het schip in hout betimmerd.
Choor, breed	6.00 El.
Choor. hoog	9.75 El.

Vechel. Ontwerp gast- en weeshuis.

Venray. Herstelling der Parochie-Kerk (XV^e Eeuw). Petrus Banden. Pastorie.

Venray. Kapel, bij 't klooster der Ursulinen.

Lengte	27.00 El.
Hoogte, onder de kap	13.50 El.
Hoogte, choor	10.00 El.

Het choor is gewelfd; 't schip betimmerd en beschilderd.

Vlaardingen. Parochie-Kerk van den H. Joannes Bapt. en pastorie. Kruiskerk van 3 beuken. Oriëntatie: Choorsluiting:

Lengte	41.60 El.
Breedte over de beuken	18.30 El.

[p. 400]

Breedte middenschip	8.30 El.
Hoogte van 't middenschip	26.00 El.
Hoogte van den toren	55.00 El.

Choor, zijbeuken en zangchoor in steen gewelsd.

Vorden. Parochie-Kerk van den H. Antonius a Padua met pastorie. Zie Bijlagen E. en F. Kruiskerk met 3 beuken. Oriëntatie: O. Choorsluiting: halve achthoek.

Middenschip, lang	37.00 El.
Middenschip, breed	15.00 El.
Middenschip, hoogte	14.50 El.
Zijbeuken hoogte	8.00 El.
Toren, hoog	50.00 El.

Wagnelée. (Belgiën.) Stoffeering en beschildering der Parochie-Kerk.

Wessem. Herstelling der Parochie-Kerk. Choor, voltooid.

Eene menigte kerkmeubelen en schilderingen, zoowel in ons vaderland als in Duitschland en Frankrijk, enz. kunnen in deze lijst niet worden opgenomen.

[p. t.o. 400]