|
| |
| |
| |
De Denker.
No. 527. Den 1 February 1773.
[Brief van een Juffer, die trouwen zal, en dan over haaren Man regeeren wil.]
Wie zyn huis beroert, zal wind erven.
Spr. XI: 29
Mejuffrouw en waarde Vriendin!
Zo de berigten waar zyn, die my onlangs uit uw Dorp gebragt zyn, mag ik my vleien met de verwagting van UE. haast getrouwd te zullen zien, dat my zeer aangenaam zal zyn. Ik hadt wel gaarne wat meer 'er van geweeten; maar de Man, die my die nieuws vertelde, scheen niet geheel agter het fyne van de zaak te zyn. Ik vraagde hem, welk portuur UE. zou krygen, of het een goed Man was, of hy een goed Amt hadt, of hy ryk was, enz. De laatste vraag, geloof ik, heb ik eerst gedaan, want daar ligt tegenwoordig meest aangelegen: als dit maar wél is, dan schikken zich alle dingen genoeg: loopt de wagen naderhand niet regt, om dat men alleen naar het geld gezien heeft, dan moet men zich troosten met die kostlyke spreuk, die vry wat kan opbeuren: alle Huwelyken zyn in den hemel geslooten. Maar, gelyk ik zeg, waarde Vriendin, ik heb geen voldoenend antwoord op myne vraagen gekreegen, en daarom, hoop ik, dat gy, op de ontvangst van deezen, aanstonds de pen op papier
| |
| |
zult zetten, en my schryven, aan wat slag van een Man gy uwe hand denkt te geeven. Zeker, ik verlang dit te weeten, en u getrouwd te zien. Maar hoe zal het in het Huwelyk met u afloopen? Als UE. nog zyt, die gy te vooren geweest zyt, zal het maar zo wat zyn. Uwen naam afteleggen zal niet gemakkelyker, geloof ik, in zyn werk gaan, dan allen uwen zin om te regeeren te verzaaken. UE. is in dat stuk precies als ik. Het heugt my noch wel, dat ik 'er wel eens in UE. een staaltje van gezien heb, en UE. moet wonderlyk veranderd zyn, als UE. nu in alles si vous plait zult kunnen speelen, en dat voor een Man; my dunkt, dat zal u vry hoog moeten staan. Schryf my dan eens, van wat complexie UE. Galant is, en of gy goede hoop hebt van den toom in handen te zullen kunnen houden, waaraan UE. al vry lang gewoon zyt geweest. Ik kan niet ontveinzen, dat ik wat bang ben, dat, als UE. dien niet wilt of kunt overgeeven, (want ik weet aan my zelve, dat men dat zo ligt niet doet) de wagen niet regt zal loopen, vooral als UE. een Man krygt, die gelooft, dat zelfs te regeeren een voorregt der Mannen in het Huwelyk is; daarom ook zich stipt aan de letter van het Trouw - Formulier zal willen houden; en die, wanneer UE. in den zin moogt krygen, om hem dat te bedisputeeren, en te toonen, dat zulke woorden ook al nevens anderen hunne kragt verlooren hebben, UE alle morgen het Formulier op de koffy - tafel voor den neus zal leggen. Zeker, Vriendin, dan zoudt gy geweldig met de historie gebruid zyn, en ik vrees, dat de vlam dan wel haast deuren en vensteren uit zal slaan, dat my in myn hart zou leed doen. Schryf my dan eens ten eersten, op dat myne nieuwsgierigheid voldaan werde, maar UE. moet my openhartig de waarheid schryven, want als men trouwt, of byna getrouwd is, is de tyd van veinzen, geheel uit. Kan ik UE. helpen, ik ben tot uwen dienst, ook met 't een of ander Bruidsgoed voor UE. in de stad te koopen. UE heeft maar te ordonneren. Ik zal alles met plaisier doen om onze oude Vriendschaps wil. Ik wensch UE. veel heil met het aanstaande voorneemen. Groet
| |
| |
UE. Ouders, en zo gy het goed vindt, ook UE. Galant. Ik blyf met verzekering van myne agting.
UED. altoos Dienstwillige Dienaares
Geertrui van Zorgen.
Antwoord.
Geliefde Vriendin?
Wat ben ik bly geweest met het ontvangen van UE Brief. In jaar of dag is my haast geen aangenaamer geweest. 't Is my lief, dat UE. noch eens om my denkt, schoon ik in de laatste maanden niet veel tyd gehad heb om het aan UE. te doen, doch dit zal UE. my wel vergeeven, wyl UE. weet, zo als ik uit UE. brief zie, op wien ik meest heb moeten denken. Dit gepasseerd, zal ik voor UE. openhartig biegten, dat ik ja, tot myne groote blydschap, voor omtrent een half jaar, een Galant gekreegen heb, met wien ik vast denk binnen kort voor den Preekstoel te komen. Wat myn Beminden aangaat, hy is voor my een goed portuur, want, schoon ik, zo als UE. weet, noch al wat van myn eigen heb, hy heeft noch meer, ik mag zeggen, dat hy 'er zelfs warmtjes in zit, en een goed Amt daarboven heeft. Is dat niet wél? dagtje wel, dat ik ooit tot zo een geluk zou gekomen zyn? want, heugt het UE. noch wel, my meermaal voorheen, in het oor gebeeten te hebben: Mie! Mie! als je zo de kap trekt, krygje nooit een Man! Nu, myn Vriendin! ik heb 'er evenwel eenen, ten minsten 't is op het tipje van dat te kunnen zeggen, en dat ik 'er noch moest bydoen, ik heb 'er zo eenen, als daar ik op geloerd heb, want naar geld te kyken, kunnen wy reeds zo goed op de Dorpen, als UE. en UE's gelyken in de Stad: Wy willen, al zyn we niet zo hoog van mutsen getopt, als UE: en UE: Stads - Dames, voor niemand meer onderdoen in dit important stuk. Maar hier een spelletje by gestooken, UE. schynt my al zeer begeerig te zyn om te weeten de complexie van
| |
| |
myn Galant, vreezende, dat het met ons niet zal gaan, als ik, die zo lang in myn Ouders huis geregeerd heb, noch wil blyven regeeren. Wat zal ik UE. daarop zeggen? Ik weet uit eene Schoonmaakster van myn Minnaar, by welke ik my geinformeerd heb naar zyn himmeur, dat hy om de dood geen tegenspreeken kan verdraagen, en over zyne twee meiden zo compleet regeert, als ik ooit zou durven denken. Deeze informatie heb ik juist wat laat gekreegen; zo ik ze vroeger gehad hadt, zou ik my nog wel tienmaal beslaapen hebben, of ik hem myne hand zou geeven, maar nu is het te laat, met goed schik is 'er geen veranderen meer aan, hoe zeer ik verlang mynen aanstaanden Man in goede harmonie te regeeren, wanneer de wagen zeker wel regt zal blyven loopen. Maar dit is, serieus, nu juist, het eenigste, waar over ik, op myn nagels bytende, dikwils peinze. Wat zal het zyn, myn lieve Geertrui! als de Speelman geen veertien dagen op het huis zit, als hy vroeger met een vreeselyk gedruis van boven nêer komt? Wat zal ik dan doen? lk ben 'er bang voor, en kan zeggen, dat dit het eenigste is, dat my bekommert? Hoe zal ik het 'er mêe maaken? Myn Galant, dan myn Man, is gewoon te regeeren, ik ben gewoon te regeeren: hy zal willen de bovenhand hebben, ik zal niet willen onderdoen, hoe zal die toch uitkomen? Geef my raad. In uwe Stad verkoopt men alles, maar verkoopt men geen middelen om twee tegenstrydige dingen met elkanderen te vereffenen? Of nog liever, is 'er geen één Boek te koopen, waarin, by den Trouw, door eenen gelukkigen misdruk, de Vraagen, die aan den Bruidegom worden gedaan, aan de Bruid gerigt worden, en die aan de Bruid voorgeleezen worden, door den Bruidegom beantwoord worden? Zoek 'er eens na. Kon ik zulk een Boek met zulk eenen misdruk krygen, dat ik, voor den éénen dag van myn trouwen, op den Predikstoel liet leggen in plaats van het andere, dat onze Domine altoos gebruikt, dan was ik den Koning te ryk; want dan hadt ik regt tot regeeren, als dat formulier, waarin my de heerschappy gegeeven, en mynen Bruidegom,
| |
| |
de onderdanigheid opgelegd wordt, ons voorgeleezen, en door ons met ja beantwoordt werdt, gelyk myn Bruidegom door onsteltenis, die het trouwen altoos verzelt, daarop wel zou doen, en zo hy al de dooling merkte, zou hy, in het openbaar, geen woord 'er tegen durven kikken; de trouw zou gerust zyn gang gaan, dat wil ik wel belooven. Gy verstaat my. Toe dan, lieve Trui! laat alle Boekverkopers eens afloopen, en vraagen of 'er zulk een Boek niet te krygen zy. Ik wil 'er alles onder verzetten, dat het 'er zeker is. Die Lieden zyn meest allen sneedig Volkje, dat raad weet. Zo 'er ergens iet op uit te vinden is, zy weeten het. En ik kan my niet begrypen, dat zy die fint niet zouden uitgevonden hebben door zulk een Boek aan te houden, dat juist niet voor alle Man zou zyn, maar alleen eens gebruikt worden, wanneer een Meisje trouwen zou, dat niet kon overwinnen de lust om zelve te regeeren; welk Boek als dan voor een prysje verhuurd, en van de Domine onweetend gebruikt werdt, daar weinig kwaad in zou steeken, want, werdt het gemerkt dat het een verkeerd Boek was, 't zou in alle geval maar één misdruk, en dat juist alleen in het Trouw-Formulier zyn.
Nu dan, doet u best om 'er zo een op te loopen, en denk, dat 'er een goed Huwelyk van afhangt; want, op myn woord, als ik naar zulk een Formulier getrouwd ben, myn Galant op myne, en ik op zyne Vraag ja geantwoord heb, en ik dus met goed fatsoen de heerschappy gekreegen, en hy my die over hem gerust laat oefenen, zal 'er geen volmaakter Huwelyk dan het onze op de waereld te vinden zyn. Ik dank UE. voor de presentatie van myne Commissies in de Stad, tot het koopen van Bruidsgoed, waar te willen neemen: ik heb haast alles byeen, en niets ontbreekt my zo zeer als het bovengemelde. Laat ik zien, wat UE. daarin voor my wil doen. Als UE. 'er wél in slaagt, zal ik het al myn leeven erkennen, en my blyven noemen.
UED. Onderdanige Dienaares.
Mietje Heerschap.
| |
| |
Antwoord.
Aanstaande Bruid.
UE. Brief heeft my regt plaisir gedaan, ik heb 'er noch al eens hartelyk om moeten laggen, en moet het noch doen; gy moet het niet kwalyk neemen, we hebben immers van ons leeven wel meer zaamen gelaggen, byzonder om elkanders finten en fratsen, waarvan my dunkt, dat UE. noch niet geheel vry van zyt. Gy zyt, naar ik merk, noch al het oude Mietje, maar misschien, eene zaak uitgenomen, geen sier te kwaader om. Doch dit voor eerst nu daar laatende, moet ik UE. brief voor den voet beantwoorden. Het is my lief, dat UE. blyde is geweest met mynen brief, en dat gy niet veel aan my gedagt heeft, wil ik UE. gaarne vergeeven, ik weet nu UE. omstandigheden, ik ben 'er ook in geweest, en weet, hoe men dan is. Ik feliciteer UE. nochmaals met UE. aanstaande Huwelyk, en spaare myne zegenwenschen, tot dat UE. my de Communicatie-brief zend. Laat ik alleen zeggen: van ganscher harten goed luk, lieve Mie! met UE. warmen Galant heeft hy veel schyven, dat doet de deur toe, gy hebt uwe zaaken wél gedaan, dat is braaf, ik heb 'er u te liever om. - Tot wat anders. - Ik heb verzogt te weeten, van wat humeur UE. Galant is, en gy antwoord daarop niet, zo als ik wel verlangd hadt. UE. zegt my alleen door eene Schoonmaakster, die in zyn huis verkeert, te weeten, dat hy over zyne twee meiden compleet regeert, maar geen woord meer. Dit is al een heele fataale ontdekking voor UE. geweest, en zal u van uw stel geholpen bebben, althans ik zie uit het vervolg uwes briefs genoeg, dat gy 'er noch niet weêr op gekomen zyt. Mietje heeft lang in Vaders huis geregeerd, Mietje wil blyven regeeren; dat is de heele zaak in questie. Om dat met goed fatsoen te kunnen doen over uwen aanstaanden Man, hebt gy iets raars bedagt, dat misschien noch nooit bedagt is. De liefde is sneedig, maar, gelyk ik zie, de lust tot heerschappy niet minder. Om UE. dan maar met korte
| |
| |
woorden te dienen, en te zeggen, waarop het staat: Lieve Mie! zulk een Boek met zulk een misdruk in het Trouw - Formulier, als gy begeert, is 'er in de waereld niet. Om 'er dat in te brengen, zie ik wel kans toe. In een halven dag kan ik hier op een Drukkery een blad laaten vaardig maaken, waarop de Vraagen aan Bruidegom en Bruid verkeerd gezet zyn, en dat in een ander Boek zo netjes laaten zetten, als het oude blad 'er uit gesneeden is, dat niemand het zien kan: maar hoe zulje, eilieve, uwen Domine dat in de hand stoppen? hoe zal hy dat afleezen? Neen, Lieve Mie! dat kan in de waereld niet komen, dat zou nooit vlotten; ik dagt, dat ge wyzer waart: weet gy 'er niets anders op, ik dan wel, om UE. plaisir te doen, en de broek te laaten draagen; maar daar is eene conditie by, UE. moet in de stad komen trouwen, en dan zal alles lukken, om dat gy geen Fransch verstaat. Kunt gy daartoe uwen Galant overhaalen, dan is de zaak geklonken. Als UE: maar hier is, zal ik het met hem wel zo bestellen, dat gy in eene Kerk trouwt, waar gy geen woord van het Formulier verstaande, evenwel volkomen trouwen zult, en dan niets aan uwen Man beloofd hebbende, ook voortaan niet zult schuldig zyn hem de heerschappy te laaten. Op die wyze trouwen 'er duizenden, hoewel niet met dat oogmerk. Zy belooven, al weeten ze niet, wat zy belooven. Zulk trouwen is zelfs veel fatsoenlyker, dan wanneer gy het Formulier in uwe moedertaal hoort leezen. Koom dan maar over tegen dien tyd, dat gy trouwen moet. Wy zullen u fatsoenlyk laaten trouwen, en met dat al, zult gy uw oogmerk bereiken, daar het eigenlyk op aankomt. Bekommer u niet, hoe alles zal afloopen. Ik verzeker UE. het zal wel gaan. Al wat 'er by die ceremonie te doen is, is alleen eens te knikken. Dit geschiedt op dien tyd, als men moet ja zeggen, op deeze wyze: wanneer gy op het leezen van het Formulier ja moet zeggen, wenkt u een oud wyf, dat alles verstaat, en, zonder dat 'er iemand erg in heeft, staat regt onder de Preekstoel, tegen over u, op welk wenken gy dan knikt of nygt, dat het zelfde is, voor welke moeite gy haar een steekpenningkje geeft. Dit is alles, meer valt 'er niet te doen, en zo doet ook
| |
| |
uw Bruidegom, die, wat hy, wanneer gy, daarop t'huis gekomen zynde, de regeering aanneemt, ook zal willen zeggen van gehoorzaamheid aan uwe belofte, op het leezen van het Formulier gedaan, altoos afgezet kan worden met te zeggen, dat gy niet weet iets beloofd te hebben by het voltrekken van uw Huwelyk, veel min hem de heerschappy te hebben afgestaan; dat alles, wat gy gedaan hebt, toen men zeide, dat gy getrouwd wierdt, is geweest hem de hand van getrouwigheid te geeven, en dat gy deeze ook volkomen voor hem bewaaren wilt; maar van niets anders wilt hooren, enz. Zie daar, lieve Mietje! dit zal beter vlotten. Verheug UE. in deeze fint. Ik blyve met alle respect.
UED. Dienstw. Dienares.
Geertrui van Zorgen.
In het 525 Vertoog. 24 bl., 11 regels van onder staat Doctoris, lees Doctor is.
Deze Vertoogen worden uitgegeven, te Amsterdam, by de Erven van F. Houttuyn, en zyn, ieder Maandag, by dezelven te bekomen: en, wyders, te Nymegen by H. Wolfsen, Arnhem W. Troost, Dordrecht A. Blussé, Haarlem J. Bosch, Delft E.v.d. Smout, 's Gravenhage J. Thirry, Leiden P.v.d. Eik en D. Vygh, Rotterdam R. Arrenberg, Middelburg P. Gillissen, Vlissingen P. de Payenaar, Leeuwaarden H.A. de Chalmot, Harlingen F.v.d. Plaats, Sneek R. Zeylstra, en Groningen J. Crebas en L. Huyzing.
|
|
Auteursrechtvrij