Dagboek van Gent van 1447 tot 1470. Deel 2

[1469]

Sondaechs, den eersten sondach van laumaent LXVIII, zo⁺ trocken, achtervolghende dien, de ghedeputeerde te Brucele waert, te wetene: Roelant Van Wedergraete, voorscepene van der kuere, Boudin Rym, voorscepene van ghedeele, meester Boudin Goethals, advocaet van der kuere, Matthys Pedaert, overdekin van den neerynghen, ende alle de ghezwoornen van der weverien, ende alle de dekenen van den neerynghen; ende waren te Brucele, tsmaendaeghs, den VIII^en dach van laumaent LXVIII, versaemden zy alle in den Stadthuus te Brucele. Daer sant hemlieden myn gheduchte Heere elcken eenen glavyescacht, daer zy up hechten elc huerer de bannyere van⁺ elcker neerynghen ende wycke, ende droughen die openbaerlic van daer twee ende twee te gader, gaende in processien, tot voor mynen gheduchten Heere in zyn groote sale, up Cauwenberghe in zyn hof, daer zeere obedientelic, in zwarten habyte, die presenteerden ende overgaven, metsgaders den prevylege voorscreven⁽¹⁾ ende met eener zeerer notabeler relatie die daer ghedaen was by meester Boudin Goethals voorscreven, uuter name van der stede van Ghendt, dienende ter zelver materien, die zeer wel ghenomen was van mynen gheduchten Heere⁽²⁾. Ende by zynder edeler mont eensdeels verhaelt, metsgaders alle de duecht, betrauwen ende jonste, minne, onduecht, scade, onheere, offentie, commotie ende alle ghesciedenessen die tusschen zynen edelen persoon ende de voorscrevene van

+ 1469.

+ f^o 207 v^o

(1) Zie de akte van verbreking van de groote keure van Philips den Schoone op 8 Januari 1468, bij Lenglet, D. III, blz. 87.

(2) Excellente Cronycke van Vlaenderen, f^o cxlvij v^o, cxlviij v^o; Gachard, Documents inédits, D. I, blz. 204-209; Commines, D. I, blz. 144-146; Molinet, Chroniques (éd. Buchon), D. I, kap. XXXVI, blz. 240. Chastellain, Chroniques, D. V, blz. 291, moet waarschijnlijk in Januari 1469 en niet in Juli 1468 geplaatst worden (vgl. Kervyn, Histoire de Flandre, D. V, blz. 149).

[p. 222]

Ghendt ghesciet waren, alzo wel binnen dat hy was grave van Chaerloys, als binnen dat hy 't graefscip van Vlaendren ontfaen hadde; ende naer al ditte zeyde dat hy gheel ende al vergaf ende uut zynder herten dede alle ranckuere, onghepaeytheden, gramschap ende onghenouchte die hy ghehadt ende ghedreghen hadde up de voorscrevene van Ghendt, zonder daer af nemmermeer yet te willen wetene, peynsene oft dynckene in eenegher manieren. Ende dat ghedaen, de dekenen ende ghezwoornen keerden weder t'huuswaert, beede de dekenen ende scepenen bleven daer noch verbeydende ende soliciteerende de lettren van den verbande diere afghemaect zyn ende meer andre zaken daer anclevende.

's Donderdaechs, den XX^en dach van aprille LXIX, naer Paesschen, wert te Ghendt weder upghestelt de queljote van den coorne, te wetene: twee groote up elc halstere taruwen ende eenen groote up elc halster rogs, ende de quelliote van den inbrauwene bier wart ghedobbeleert, ende tsvrindaeghs, den XXI^en dach van der zelver maent van aprille, was daer af uutgheleyt een voorghebot dat alzo te onderhoudene van doe voort.

Item, 'swoondaechs, den lesten dach van meye, Sacraments avondt LXIX, quam te Ghendt myn gheduchte Heere, zyne ghezelnede ende dochtre met grooter menichte van edelen ter Pedercelle poorte in, ende was hemlieden ghedaen groote triumphe van vierne ende andersins. Men vierde up ende boven den cruce van Sente Nyclaus turre met XXIIII tortchen, daertoe dat 't vaenkin van den turre afghedaen was, ende waren te winnene diversche prysen met scoonst staet te houdene ende vierne by neerynghen, ghebueren, wycken ende andre ghezelscepen⁽¹⁾.

⁺ 'sDycendaechs, den VI^en dach van wedemaent LXIX, dede myn gheduchte Heere beghinnen een steecspel, up de Vrin-

(1) Excellente Cronycke van Vlaenderen, f^o cxlviij r^o; de hertog bleef zes weken in Gent met de hertogin, de hertog van Kleef en vele afgezanten, Ancienne Chronique bij Lenglet, D. II, blz. 194.

+ f^o 208 r^o

[p. 223]

dachmaerct, up de zyde ten plaetsekin waert ende licten⁽¹⁾ 't huus te Jans Uuten Hove, in den Grooten Steen⁽²⁾.

's Woondaechs achternoens, XIII^en in wedemaent LXIX, waren X ambassadeurs van den hertoghe van Mylanen te Ghendt⁽³⁾, waeraf de twee principale hadden an elc een guldin habyt totter eerden; d'ander waren ooc costelic vercleedt met syden lakene fluweel ende andere verghezelscept wel met XXXVI cnapen, by mynen gheduchten Heere in tsGraven Steen, in de zale die zeere costelic behanghen was ende verchiert; daer sat hy in costelicker magesteyt, de hertoghe van Cleven t' zynder luchter hant, de cancelier t'zynder rechter hant ende alle zyn edele officiers ende dienaers stonden lancx an beede zyden van der zale in ordonnantie. Daer worden de voorscreve ambassadeurs ghehoort, ende brochten lettren van credentien, zegghende dat de hertoghe van Mylanen obedieren wilde mynen gheduchten Heere en met hem [in] vrientscepe zyn, ghelyc harer beeder voorders altyts gheweest hadden, ende meer secrete zaken, daer up myn gheduchte Heere vertrec nam, hemlieden andwoorde te ghevene als hy te Brugghe wesen zoude.

's Maendaeghs, tsachternoens, V^en in wedemaent LXIX, ontscaecte Christiaen Van der Gracht, vrauwe Anthonyne van Calckene, vrauwe van Reesseghem, weduwe van Mer Martin Vylayn, ruddere. Myn gheduchte Heere dedene zoucken ende uproepen met trompetten, ende wart zo vele ghedaen dat 's maendaeghs, den XII^en van der zelver maent, de zelve vrauwe weder quam te haren huus te Ghendt⁽⁴⁾.

(1) Licten, ter linker hand.

(2) Zie over dit oud steen, in 1838 afgebroken, den Messager des Sciences historiques de la Belgique, 1839, blz. 153, met eene plaat.

(3) Buiten de afgezanten van Milanen waren ook aanwezig die van Polen en Venetië.

(4) Brieven van den Grooten Raad uit Brugge op 19 Juli 1469 waarbij deze voor den magistraat van Gent, als voor hunne natuurlijke rechtbank, den genaamde Gillis van der Gracht verzendt, medeplichtige met Lievin van den Dale, gezegde Longfroit, 'spastoors zoon van Hemelghem, van Christiaan van der Gracht, bijzonderste schuldige in de oplichting van Mevrouw Antonia van Rasseghem, weduwe van heer Marten Vilain; ontleed bij Van Duyse, Inventaire, n^r 670, blz. 234.

[p. 224]

't Sondaechs, den XVIII^en dach van wedemaent LXIX, was by der wet van Ghendt ghedaen hauden een steecspel in de Leye, in 't watre, tusschen der Veebrugghen ende Sente Michiels brugghe, daer wel waren XVI oft XVIII steeclanen, ende daer waren te winnene diversche prysen van selvere. Myn gheduchte Heere, zyn ghezelnede ende dochtere, de voorscreve ambassadeurs ende vele andere edels volcx waren 't anziende.

⁺ Item, ende daer naer hilt myn gheduchte Heere een baerspel bachten zynen hove te Walle, in den meersch, tusschen drie tenten, ten aensiene van den voorscreven ambassadeurs, ende daer waren te winnene diversche prysen, ende myn gheduchte Heere lieper zelve ter baren; ende hier naer trac myn gheduchte Heere van Ghendt te Brugghe waert, donderdach den XIII^en dach van hoymaent LXIX.

Item, in dit scependom, was achter ghelaten 't draghen van Sente Lievin t'Houthem waert, maer men voerdene daer te waghene ende was verboden de lyve te reckene⁽¹⁾ ende liedekins te zynghene, maer gheoorloft dat elc mede gaen soude devotelic, die wilde⁽²⁾.

Item, t'aweet⁽³⁾ t'alf vastenen achtergelaten, maer de wet ghync tsachternoens omme, naer d'oude costume, ende hilden wake 's nachts in 't Scepenhuus, zonder meer, ende was gheboden alzo te houdene van doe voort aen.

Drie ontfanghers van Vlaendren waren ghestelt van myns gheduchts Heeren weghen, te wetene, Jacop Donche in 't Ghendtsche, Christoffels Bueridaen in 't Vrye ende Brugsche, meester Gillis Van den Bossche in 't Rysselsche ende surpluus van Vlaenderen.

+ f^o 208 v^o

(1) De lyve te reckene, dansen en poetsen te maken.

(2) Vgl. Memorieboek, D. I, blz. 276.

(3) T'aweet, auweet; de stadswacht, door de schepenen gedurende de halfvastenmarkt ingericht.

[p. 225]

Verpacht worden alle de baeliuagen, toebehoorende mynen gheduchten Heere in Vlaendren, by den zelven drien ontfanghers.

Van der munten waren vele mandementen ende voorgheboden uutgheleyt ende qualic ghehauden.

Up onser Vrauwen avondt, t'alf ougst LXIX, verwysden scepenen van der kuere, 'ts voornoens, den zone van Reyniere Van Roone, ende was ghejusticiert up de Hooftbrugghe metten zweerde.

Vernyeut wart de wet 'ts avonts by commissarysen van myns gheduchs Heeren weghen, zonder eeneghe andre kiesers ende gheordonneert dat men 't voortan alle jare alzo doen zoude, maer men riep se noch men lasse uute ter veynsteren, met tortsen ende speellieden openbaerlic, alzoo men 't daer te vooren ghehuuseert hadde ghesyn⁽¹⁾.

(1) De commissie, op 6 Oogst 1460, was samengesteld uit den abt van St Baafs, Guy d'Humbercourt, den protonotaris Guillaume de Clugny, Philippe de Commines, des hertogs geneesheer Simon de l'Escluse en den algemeenen ontvanger Bartel Trotin; akte op het Stadsarchief te Gent, n^r 671 van het Inventaire van Van Duyse, blz 234.