Dagboek van Gent van 1447 tot 1470. Deel 2

[pagina I]

MAATSCHAPPIJ

 

DÈR

 

VLAAMSCHE BIBLIOPHILEN.

 

4^e REEKS. - N^r 12.

[pagina II]

N^r 32

 

Exemplaar van Dr. PETIT.

 

de voorzitter,

 

 

de secretaris,

 

[pagina III]

DAGBOEK VAN GENT

VAN

1447 TOT 1470

MET

EEN VERVOLG VAN 1477 TOT 1515

OPNIEUW UITGEGEVEN

DOOR

V. FRIS

DEEL II

 

GENT

BOEKDRUKKERIJ C. ANNOOT-BRAECKMAN

OPVOLGER AD. HOSTE

1904

[pagina 329]

INHOUD.

	Bladz.
11 Maart. Brief van de magistraten van Brugge en van 't Vrije aan de stad Gent, waarin zij de bemiddeling van de graven d'Etampes of de St-Pol voorstellen (zie D. I, blz. 300)	1
13 Maart. Toestemmend antwoord der Gentenaars	3
April. Eischen door de Hoofdmannen aan de abdij van Sint-Pieters gesteld	4
4 April. Generale processie op bevel der hoofdmannen binnen Gent gehouden	11
Zekere afgevaardigden van de drie Staten der kasselrij begeven zich, op last van de stad Gent, bij den hertog	12
7-20 April. Brief der drie hoofdmannen aan de stad Dordrecht	101
De drie Staten van Vlaanderen laten weten dat zij zich te Gent ook in groot getal zullen bevinden	13
14 April. Lieven Boone en Jan Willaey gaan Oudenaarde beleggen; men roept de afgezanten terug	14
24 April. Het krijgsvolk van den hertog noodzaakt de Gentenaars het beleg van Oudenaarde op te breken, en vervolgt ze tot bij Ledeberg. Groote vrees en beroerte door deze nederlaag te Gent ontstaan	14
25-27 April. De drie hoofdmannen worden afgezet en door vijf andere vervangen	15
30 April. Onthoofding van de gewezene hoofdmannen en van Laureins Willaey, broeder van een hunner	15
Dood van Lieven De Vriese, overdeken der Neringen	15
1 Mei. Een aanval op de stad Gent door 's hertogen volk gewaagd, wordt dapper wederstaan; dood van Jean de Miraumont	16
Klaas Van Munte en zijne gezellen, op 23 April 1450 uit Gent

 

[pagina 330]

	Bladz.
voor eeuwig gebannen, worden er teruggeroepen, evenals vele andere ballingen	16
2 Mei. Daniel van den Dijcke wordt overdeken der Neringen gekozen	16
6 Mei. De Gentenaars trekken op Lokeren, om 's hertogs krijgsvolk, dat te Dendermonde aangekomen was, te bevechten; zij keeren onverrichterzake weder, na het huis van Jan Platteelis te Eecke, en dat van Filips Sersanders te Zele vernield te hebben	16
Jan Willebrant en Jan Boterman, beticht van het leger voor Oudenaarde verraden te hebben, op het punt van onthoofd te worden, bekomen genade. Het volk ter zelver tijd door de stormklok ter wapening geroepen, trekt naar Ledeberg en drijft de bezettingen van Aalst en Dendermonde, welke een aanval gewaagd hadden op de vlucht	17
15 Mei. Onthoofding van Jan van Steelant en Pieter Vaenkin, door den hertog belast om het volk van 't land van Waas tot hem te winnen, en van Jan Reyneere en Jan Aylanc	18
Jan De Vos wordt hoofdman gekozen in de plaats van Pieter Van den Bossche, door ziekte belet zijn ambt te vervullen	18
17 Mei. Brief van Mevrouw van Florencen, bevattende zekere voorwaarden door eenige heeren beraamd om de stad in vrede te brengen	18
Simon Utenhove, bode van Gent, met brieven naar Holland en Zeeland gezonden, wordt te Biervliet aangehouden en onthoofd	19
18 Mei. Gevecht te Lokeren tusschen de Gentenaars en eene afdeeling der hertogelijke troepen	19
20 Mei. De Gentenaars en die van Nevele verbranden Sint-Eloys-Vijve	19
24 Mei. Klachtbrief der Gentenaars aan Karel VII, koning van Frankrijk	23
24 Mei. Strijd te Overmeire	19
25 Mei. De bezetting van Oudenaarde onder den graaf d'Etampes verbrandt Nevele	19
26 Mei. Het landvolk doodt hem meer dan drie honderd mannen in de Leistraat	19
26 Mei. De Gentenaars, onder Jan De Vos, trekken naar Thielt, en de stad verlaten ziende, bemeesteren zij allen krijgsvoorraad die zij daar vinden; van daar begeven zij zich naar

 

[pagina 331]

	Bladz.
Brugge, maar worden afgewezen door L. de Gruthuze en genoodzaakt terug te keeren. Zes kwaaddoeners worden te Gent onthoofd	20
27 Mei. De afgevaardigden der natiën der vreemde kooplieden uit Brugge, komen in Gent zich aanbieden om den vrede tusschen de stad en den hertog te behandelen	20
31 Mei. Vergadering van het volk op den markt; onthoofding van 6 kwaaddoeners; daarna geven de hoofdmannen kennis aan het volk van hoogervermeld aanbod en verzoeken het zijne meening daarover uit te spreken. Willem De Winter, klerk van de hoofdmannen, geeft lezing van eenen brief van Mevrouw van Florencen, welke aanraadt zich tot den graaf d'Etampes te wenden	21
Gillis Boudins geeft kennis van den brief van stadswege aan den koning van Frankrijk gezonden; en maakt bekend dat de schepenen en hoofdmannen de namen van Klaas Van Munte en andere binnengeroepene ballingen, uit den ballingboek weigerden te schrabben, dit wezende tegenstrijdig met de stadswetten en privilegiën	22
31 Mei. Verdelging van Sottegem door den graaf d'Etampes	20
3 Juni. De vreemde kooplieden met vier gentsche afgevaardigden, door de stad benoemd, begeven zich te Dendermonde en verkrijgen eenen geleibrief van den hertog	28
5 Juni. De namen van Klaas Van Munte, van zijne gezellen en meer andere ballingen, worden in den ballingboek doorschrabt	30
7 Juni. Vrijlating van Boudewijn De Vos op zekere voorwaarden	30
10 Juni. Antwoord van den koning van Frankrijk op den brief der Gentenaars van 24 Mei	39
11 Juni. Tocht der Gentenaars in het land van Waas, onder Diederik van Schoonbroek en Willem van Vaernewijk	32
12 Juni. Kiezing van nieuwe stadsafgevaardigden, welke met de afgevaardigden der natiën 's anderdaags naar Dendermonde vertrekken	32
13 Juni. 4 kwaaddoeners worden onthoofd, een ander veroordeelde verkrijgt genade	32
14 Juni. Openbare lezing van eenen brief van Mevrouw van Florencen, waardoor zij de komst van de afgevaardigden van den koning van Frankrijk te Doornik laat weten	33

 

[pagina 332]

	Bladz.
15 Juni. Nieuwe tocht in het land van Waas onder geleide van Jacob Meeussone. Terzelvertijd trekt Jan De Vos met een ander leger naar Henegouw	33
16 Juni. Groote nederlaag van de Gentenaars bij Rupelmonde, en verwoesting van het land van Waas door de hertogelijke troepen	33
15 Juni. Brief van 's konings afgevaardigden aan de stad Gent, uit Doornik	34
Antwoord op dezen brief	35
17 Juni. Het leger, onder het geleide van Jan De Vos uit Gent vertrokken, om eenen uitval in Henegouw te doen, keert met eenen rijken buit weder, na verscheidene dorpen geplunderd te hebben	37
19 Juni. Vergadering van het volk en de konstabels over het voorstel van de vijf Hoofdmannen door eenen Opperhoofdman te vervangen en ook voor verscheidene andere inzichten	37
20 Juni. Bekendmaking dat Jan De Vos als kapitein van Gent gekozen was, en dat hij vijf raadslieden, uit elke parochie éénen, genomen had. De kapitein en zijn raad gebieden, op doodstraf, dat elk weerbaar man gedurig gewapend zij; zij verhoogen den tol op het bier	38
21 Juni. Brief van stadswege aan de afgevaardigden van den koning van Frankrijk te Dendermonde gericht, waarin zij hun de ontvangst van het antwoord van Karel VII melden	39
23 Juni. Aankomst der afgevaardigden te Gent	41
24 Juni. Tocht naar Moerbeke en verbranding van de abdij van Baudeloo	40
25 Juni. Men verkondigt dat de afgevaardigden van Frankrijk eene bijeenkomst beraamd hadden, te Aalst of elders, van zekere gemachtigden, zoo van Gent als van 's hertogs wege, om over den vrede te handelen. Persoonen der stad daartoe benoemd	41
26 Juni. De Gentenaars trekken in groot getal naar de Vier Ambachten; Jan De Vos doet vier deserteurs halsrechten	42
28 Juni. Verdelging van Saemslacht door de Gentenaars	42
De Sint-Lievens rijve wordt binnen de stad rondgedragen	42
29 Juni. Groote nederlaag der Gentenaars voor Hulst. De hertog brengt Moerbeke en het grootste deel van de Vier Ambachten onder zijn geweld	43
Bekendmaking van de voorwaarden door de fransche afgevaar-

 

[pagina 333]

	Bladz.
digden opgelegd, om de stad met den hertog te verzoenen, en daar het volk er niet mede tevreden is, geeft men hierover nadere verklaring	44
Op denzelfden dag vertrekken de stadsgemachtigden met de fransche gezanten bij den hertog	46
2 Juli. Twist en gevecht te Gent tusschen de wacht van Jan De Vos, hoofdman, en de engelsche soldaten. Groote beroerte hierdoor ontstaan, waarin Jan De Vos, zijn klerk en drie anderen gevangen genomen werden	46
3 Juli. Jacob Meeussone wordt hoofdman gekozen	47
6 Juli. Uittocht van Jacob Meeussone met de engelsche ruiters en voetvolk te Laarne, waar de vijand verdreven wordt	48
4 Juli. Vergadering van de Collatie, om te beraadslagen over het vredevoorstel door de fransche gezanten aan de volmachtigden van Gent te Dendermonde overhandigd	48
5 Juli. Antwoord en brieven van toestemming door de drie leden hierop gegeven	50
9 Juli. Daar de voorstellen van de Gentenaars aan de fransche afgevaardigden niet voldoende schijnen, zenden deze hun een nieuw vredevoorstel	54
11 Juli. De kapitein van Gent en zijne raadslieden stellen aan de Collatie, waar daarover gehandeld werd, verscheidene andere punten voor, het krijgsvolk en de versterking der stad betreffende	58
11 Juli. De drie leden vergaderd om over de voorgaande voorstellen te beslissen, blijven bij hun eerste antwoord aan de fransche afgevaardigden gegeven; de afgezanten komen zelve te Gent op 13 Juli	58
13 Juli. Leunis De Zweemere en drie brandstichters worden onthoofd	59
Voorgebod van den kapitein en zijne raadslieden nopens de stadswacht en de stadsverdediging	59
15 Juli. Bekendmaking van een nieuw vredevoorstel van wege de volmachtigden des konings en van het toestemmend antwoord daarover	63
16 Juli. Een afgevaardigde der stad begeeft zich met den gevolmachtigde van de koning bij den hertog om een wapenstilstand te verzoeken, welke hun wordt toegestaan	67
19 Juli. Inhoud van het bestand	67

 

[pagina 334]

	Bladz.
20 Juli. Het volk is met de bepalingen daarin begrepen ontevreden en zendt opnieuw om de fransche afgevaardigden, door wier toedoen zij van den hertog een nieuw en beter verdrag bekomen	70
21 Juli. Inhoud van de akte van bestand of wapenschorsing van stads wege	71
22 Juli. Vernieling van het huis van Jan Van Huusse te Gent	74
22 Juli. Een soldaat van 's hertogs krijgsvolk binnen Gent aangekomen, wordt door eenige engelsche soldaten aangehouden en buiten de stad opgehangen	74
23 Juli. Afkondiging van de akte van wapenstilstand door den hertog bewilligd	74
Terstond, na de aflezing van dit verdrag, vertrekt het volk van het platteland, dat zich te Gent verschuild had, uit de stad	77
27 Juli. De balling Philips Sersanders, willende te Gent binnenkomen, ware omgebracht geweest, hadden hem de kapitein en de raadslieden niet ter hulp gekomen en in het gevang opgesloten	77
28 Juli. De kapitein en zijn raad beroepen de Collatie om haar over verscheidene punten te raadplegen	77
31 Juli. Beslissing van de Collatie hierover; en procuratie aan de voorgestelde persoonen gegeven om als stadsafgevaardigden met de fransche gezanten te Rijsel over den vrede te handelen	78
26 Juli. Brief door de Gentenaars aan den koning van Frankrijk geschreven om hem te bedanken over zijne tusschenkomst in hunne geschillen met den hertog en voor de goede diensten die zijne gezanten hun bewezen hadden; zij bidden hem dat hij aan zijne gevolmachtigden zou bevelen de voorrechten van Gent in het Parlement te Rijsel te doen handhaven	80
1 Oogst. De stadsafgevaardigden vertrekken naar Rijsel	82
7 Oogst. Antwoord van den koning van Frankrijk op den voormelden brief hem door de Gentenaars gezonden	91
12 Oogst. Groote brand op de Muide binnen Gent die meer dan 200 huizen en de Noodkapel vernielt	82
13 Oogst. Groot steekspel op de Leie	82
Afschaffing der misbruiken in de stadsregeering, in de rechtsoefening en andere zaken door de Collatie gestemd	83
14 Oogst. Vernieuwing van de wet in 't jaar 1452	90

 

[pagina 335]

	Bladz.
Stukken door de Gentsche afgezanten in het Parlement te Rijsel voorgebracht; eerst eene volmacht door de stad Dendermonde aan Jan III, hertog van Brabant, in 't jaar 1345 gegeven, om hare geschillen met de stad Gent en het land van Vlaanderen te vereffenen; daarna eene verbintenis aangegaan door de stad Dendermonde tegenover Gent, Brugge, Ieperen en het land van Vlaanderen, nopens het gevelde vonnis; eindelijk het oordeel door hertog Jan als scheidsman, over de voormelde geschillen, tusschen de stad Dendermonde en de steden Gent, Brugge, Ieperen en het land van Vlaanderen, uitgesproken	93
Oogstmaand. Onderhandelingen der Gentsche gevolmachtigden en der fransche afgezanten in de dagvaart te Rijsel gehouden	104
Memorium der Gentenaars waarin zij al hunne klachten vooruitzetten op het voorgaande bestuur van Vlaanderen en van de stad Gent	105
Hunne beantwoording op de voorstellen, eischen en beschuldigingen van den hertog in de vergadering van Rijsel	130
Nadere beantwoording op de betichtingen en eischen van den hertog	154
Naricht door den advokaat Jan de Popincourt, in naam van de afgevaardigden van Gent, voor de afgezanten van den koning van Frankrijk opgesteld	164
Bijvoegsel op het hertogelijk vertoog door de fransche gezanten, met het antwoord der Gentenaars daarop	174
10 September. De stadsafgevaardigden te Gent wedergekeerd zijnde van de dagvaart van Rijsel, geven in de Collatie een verhaal van hetgene afgehandeld werd in die vergadering. Het volk zeer ontevreden over de uitspraak der fransche afgezanten, grijpt opnieuw naar de wapens en herbegint de vijandelijkheden	176
September 1452 tot Juli 1453. Verscheidene krijgs- en strooptochten door de Gentenaars ondernomen, in 't land van Waas, in Henegouw, rond Aalst, Kortrijk, Oudenaarde, Dendermonde en Brugge	177
23 Juli 1453. Groote nederlaag te Gaver	178
30 Juli. Vrede van Gaver en einde van den gentschen opstand	179
6 Oogst. Vernieuwing der schepenen	180
13 October. Zware belastingen te Gent op alle goederen en

 

[pagina 336]

	Bladz.
koopmanschappen gesteld om het kwijten van de groote geldboeten door het vredetraktaat van Gaver opgelegd	180
Bekrachtiging van de stadsvrijheden door den hertog	180
Verkooping van verscheidene groote renten om de stad uit haren geldnood te helpen	180
Vergunning door den hertog van twee vrije jaarmarkten	180
16 Oogst. Vernieuwing van de Wet	180
Kwijting van al de geldboeten door de stad verschuldigd, ten gevolge van den vrede van Gaver	180
De vergunning van de vrije jaarmarkten en van het opstellen van de nieuwe belastingen wordt door den hertog voor een termijn van dertig jaren verlengd	180
15 Oogst 1455. Vernieuwing van de Wet; onregelmatigheden in de verkiezing	181
Januari 1456. Plechtige intrede van vrouw Isabella van Portugal, hertogin van Bourgondië, en van vrouw Isabella van Bourbon, gemalin van Karel, graaf van Charolois	181
Verbanning van ridder Gillis Haghelijnc, voorschepene van de Keure	181
15 Oogst 1456. Vernieuwing van de Wet	181
Privilegie, de kwijting van schulden en het verkoop van goederen betreffend, door den hertog aan de vier Leden van Vlaanderen toegestaan	181
24 Juli 1456. Verscheidene andere vergunningsbrieven door den hertog over de stadsregeering en andere zaken gegeven	182
Oplichting in het Begijnhof ter Hoijen, te Gent, gepleegd door Joris Sersanders en zijne makkers, die voor dit feit buiten de wet gesteld worden	183
Vlucht van Lodewijk, dolfijn van Frankrijk, bij den hertog Philips, in Brabant	183
Benoeming van Jacob Van Brussel, monnik in de abdij van St-Pieters, te Gent, als coadjuteur en daarna als abt van St-Baafs, in de plaats van den abt Willem van Bossuyt	183
15 Oogst 1457. Vernieuwing van de Wet	183
Maart en April 1458. Talrijke scharen van kinderen, komende uit het land van Luik, trekken door Gent, zich in bedevaart begevende naar St-Michielsberg (Mont St-Michel), in Normandië	184
November tot Februari. Groote vorst en strenge winter	184
Storm en felle winden, gedurende den Vasten	184

 

[pagina 337]

	Bladz.
24 April. Plechtige inkomst van hertog Filips den Goede binnen Gent	185
Bestraffing van eenen bedrieger, die zich voor waarzegger uitgaf	185
Herstelling van het uurwerk op het Belfort	185
Aanhouding van Pieter Boudins	185
Schependom van 't jaar 1458	186
8 November 1458. Vijf personen worden als ketters in hechtenis genomen, van dewelke er twee, Lieven Van der Eecken en zekere Nicasius, in 't openbaar te Gent bepredikt werden	186
15 Maart 1459. Dood van ridder Arend Van Gouy, hoogbaljuw van Gent	186
Opene brieven door den hertog, over de beroepen aangaande de duinen, de reformatiën en de zeeroovers, aan de stad Gent en het land van Vlaanderen bewilligd	186
28 Maart 1459. Nikolaas Triest, ridder, wordt hoogbaljuw van Gent benoemd	186
27 Juli 1459. Bevalling der gemalin van den Dolfijn van Frankrijk te Genappe; daarom groote feesten te Gent	187
Schependom van 't jaar 1459	187
5 November. Plechtige inkomst van den Dolfijn van Frankrijk, te Gent	187
8 November. Hij verkrijgt van den hertog verscheiden gunsten voor de stad	187
24 November. Drie ontuchtige vrouwen worden aan de schandkaak gesteld	188
9 Oogst 1460. Voorgebod waarbij eene belooning beloofd wordt voor het aanhouden van den oud-hoofdman Jan De Vos, balling uit Gent en Vlaanderen	188
Schependom van 't jaar 1460	189
6 September 1460. Aanhouding en doodstraf van Jan De Vos en zijne medeplichtigen	189
24 Juli 1461. Onthoofding van Eloy Coolbrant	190
23 September 1460. Jan Chevrot, bisschop van Doornik, sterft te Rijsel	190
26 Juni 1461. Willem, abt van St-Bertin, te St-Omaars, in zijne plaats benoemd, komt, ten gevolge der tegenkanting van den koning van Frankrijk, zijn hof en rechterstoel te Gent houden. Overeenkomst tusschen den nieuwen bisschop en de stad	190
Beschrijving van zekere vreemde en zonderlinge personen,

 

[pagina 338]

	Bladz.
gezanten van verscheiden oostersche hoven aan den koning van Frankrijk	191
4 Juli 1461. Deze worden te Gent feestelijk onthaald	193
Schependom van 't jaar 1461	193
31 Oogst 1461. Intrede te Parijs en kroning van Lodewijk XI als koning van Frankrijk	193
Verkoop van erfelijke renten op de stad Gent	193
23 November. Inhuldiging van bisschop Willem te Doornik, te Brugge en te Gent	193
1 Februari 1462. Zijn hof vertrekt van Gent naar Doornik	194
25 Mei 1462. Legging van den eersten steen van den nieuwen toren van St-Jans, nu St-Baafs-kerk	194
Stichting van de kapel van Laureins De Maech, ontvanger van Vlaanderen, aan de zuidzijde derzelfde kerk	194
Schependom van 't jaar 1462	195
25 Juli 1462. Onthoofding te Rupelmonde van Jan Coustain, kamerling van hertog Filips den Goede	195
Schependom van 't jaar 1463	195
14 September 1463. De koningin van Engeland, vrouw van koning Hendrik, door koning Edward IV verjaagd, komt te Gent, en vertrekt van daar naar het hertogdom Bar bij haren broeder	195
10 Januari 1464. De raad van Vlaanderen uit Ieperen naar Gent opnieuw overgebracht	195
Februari 1464. Drie dieven uit Brugge gebannen en te Gent aangehouden, worden voor banbreuk opgehangen	195
Februari 1464. Verzoening van Filips met Karel de Charolais zijnen zoon	196
18 Februari 1464. Steekspel te Rijsel, waar de koning van Frankrijk aanwezig is	196
18 Maart 1464. Kruisvaart tegen de Turken te Gent gepredikt. Lijst van de Gentenaars die aan den kruistocht deel nemen	196
Aanbiedingen die men zegde door de Venetianen aan den Paus gedaan te zijn voor deze kruisvaart	198
Schependom van 't jaar 1464	198
12 December 1464. Weigering door de Collatie van eene bede van den hertog	198
16 Juli 1465. Slag van Montlhéri	199
Schependom van 't jaar 1465	200
26 September 1465. Overlijden van Isabella van Bourbon, vrouw van den graaf van Charolais	200

 

[pagina 339]

	Bladz.
22 Oogst 1465. Oorlogsverklaring door den markgraaf van Baden, regent van het bisdom Luik, aan hertog Filips en den graaf van Charolais gestuurd	200
28 October 1465. Vrede van Conflans tusschen den koning van Frankrijk aan d'eene zijde, en den graaf van Charolais, de hertogen van Berry, Bretagne en Savoyen aan d'andere zijde	201
De graaf van Charolais trekt met zijn krijgsvolk op Luik	202
11 November 1465. Algemeene processie te Gent, om de tijding van den vrede met Frankrijk	202
28 April 1466. De hertog eischt opnieuw eene bede van honderd duizend ridders van de vier Leden van Vlaanderen	202
23 Maart 1466. Statelijk onthaal van den graaf van Charolais te St-Omaars	203
Herstelling van het bovendeel van den toren van het Belfort te Gent	203
De hertog trekt een tweede maal op tegen de Luikenaars. Groote schade door het krijgsvolk van den graaf van Charolais in Vlaanderen aangericht	203
Schependom van 't jaar 1466	203
25 Oogst 1466. De hertog en de graaf van Charolais bemachtigen en vernielen de stad Dinant	203
9 November 1466. Steekspel te Gent, ter gelegenheid van de terugkomst van den graaf van Charolais	204
15 Juni 1467. Dood van Filips den Goede, hertog van Bourgondië; eene prachtige uitvaart wordt te Gent gedaan	204
28 Juni. Intrede en huldiging van hertog Karel den Stoute te Gent, als graaf van Vlaanderen	205
Algemeene kwijtschelding door hem aan alle wetteloozen, ballingen en boetelingen en aan vele gevangenen vergund	206
29 Juni. Groot oproer te Gent, door bewilliging van den hertog in verscheiden vragen en gunsten, gestild	207
1 Juli. De hertog Karel, zeer misnoegd tegen de Gentenaars, vertrekt naar Leuven en Mechelen, om daar als hertog van Brabant en heer van Mechelen gehuldigd te worden	208
Schependom van 't jaar 1467	208
October. Twee honderd Gentenaars trekken naar het leger van den hertog, die de stad Luik omsingelde	208
2 November. De hertog, na de stad St-Truiden, het land van Loon en het geheele land van Luik bemeesterd te hebben, maakt een verdrag met de stad Hasselt, het graafschap Loon en St-Truiden	209

 

[pagina 340]

	Bladz.
19 November. Herstelling van al de oude belastingen te Gent, behalve die op het koorn	209
28 November. Algemeene processie in de St-Janskerk	209
December. De groote roomsche aflaat wordt te Gent in St-Janskerk verleend	209
27 Maart 1468. Lijst der grieven van Karel den Stoute tegen de stad Gent, door den hertogelijken raad aan den stadspensionaris overhandigd	209
Het verslag aan den hertog gegeven, door de commissarissen benoemd om een onderzoek te doen over de stadsregeering en de stadsuitgaven, veroorzaakt groot misnoegen onder 't volk	210
April-Juni. Nieuwe verleening van den grooten roomschen aflaat in de St-Janskerk	210
9 Mei 1468. Feest of kapittel van de orde van 't Gulden Vlies door den hertog te Brugge gehouden, waar de graaf van Nevers en Etampes uit de orde vervallen verklaard wordt; Filips van Crèvecoeur en Jacob van Luxemburg worden ridders geslagen	211
3 Juli. Huwelijk van hertog Karel met Margareta van York, zuster van Edward, koning van Engeland, en hun bruiloftfeest te Brugge	211
20 Juli. De hertogin doet hare plechtige inkomst te Gent	212
30 Januari 1468. Vergadering van de Collatie over de bede van 1200000 kroonen, door den hertog aan het land van Vlaanderen verzocht, en door hetzelve toegestaan	213
De stad Gent ontslaat den hertog van de kwijting van 800 ponden die zij hem, toen hij nog graaf van Charolais was, geleend had voer de onkosten van den oorlog met Frankrijk, en geeft hem de gelden die zij gesteld was te heffen op hare bondgenooten die deel namen aan den slag van Gaver	213
Een groot getal personen, beticht van de rivieren, waterputten, enz., in Vlaanderen vergiftigd te hebben, worden in hechtenis genomen en eenige ter dood gebracht	213
Begin van Oogst 1468. Krijgstocht van den hertog over de Somme	214
Schependom van 't jaar 1468	214
14 October. Vredetractaat tusschen den hertog en den koning van Frankrijk, te Péronne. Zij vertrekken samen naar Halle, en van daar naar Luik, dat door het hertogelijk leger omringd was	214

 

[pagina 341]

	Bladz.
28 October. Generale processie en groote vreugdefeesten te Gent over den vrede van Péronne	215
12 October. Nederlaag der Luikenaars	215
25 October. Zij bieden tevergeefs zich aan den hertog, op genade en ongenade, over te geven	215
Groote schade door de overstrooming der zee in 't land van Putte veroorzaakt	215
30 October. De stad Luik door den hertog stormenderhand ingenomen, geplunderd en vernield	215
18 December. Voorschriften gegeven door den hertog aan zijnen raad en aan alle de heeren en dienaars van zijn hof, daartoe door hem in zijn paleis te Brussel vergaderd	216
22 December. Groote vergadering van de Collatie, alwaar men eene reeks voorstellen beraamt, welke men aan den hertog toezendt om hem in zijn misnoegen tegen de stad Gent te bedaren	217
30 December. Nieuwe bijeenroeping van de Collatie, om kennis te nemen van den uitslag van dit vertoog	220
8 Januari 1469. Plechtig gezantschap van stadswege gezonden te Brussel aan den hertog, die de groote keure van Philips den Schoone nopens de verkiezing der schepenen verbreekt	221
20 April 1469. Vernieuwing van de belasting op het koorn	222
31 Mei. Statelijke inkomst van den hertog te Gent	222
13 Juni. Openbaar verhoor door den hertog aan de gezanten van den hertog van Milanen verleend	223
5 Juni. Oplichting van Antonia van Calckene, vrouw van Ressegem en weduwe van Mart. Vilain, ridder	223
18 Juni. Steekspel door het stadsbestuur op de Leie gegeven	224
13 Juli. Baarspel door den hertog achter zijn hof ten Walle gegeven; hij vertrekt van Gent naar Brugge	224
28 Juni. Afschaffing van de St-Lievenszotten; andere geboden betreffende den omgang naar St-Lievens-Houtem	224
Maart 1469. Afschaffing van de stadswacht met Halfvasten	224
Aanstelling van drie ontvangers van Vlaanderen door den hertog	224
Verpachting van alle baljuwschappen, den hertog toebehoorende, in Vlaanderen	225
Verscheidene bevelen en voorschriften over de munten ingevoerd, maar weinig onderhouden	225
14 Oogst 1469. Veroordeeling en onthoofding van Renier Van Roone	225

 

[pagina 342]

	Bladz.
Vernieuwing van de wet, in 't jaar 1469, door 's hertogs commissarissen	225
Vertoog van de vier Leden en de steden van Vlaanderen, over het verleenen door den hertog van verscheiden ambten, waarover de steden alleen vroeger beschikten	226
Januari 1470. Steekspel (pas d'armes) gehouden door eenen ridder van avonturen, op de Vrijdagmarkt, tegen allen die zich als wapenhouders zouden aanbieden	226
Bevel aan alle leenhouders van 's hertogs landen gegeven, om den hertog in den krijg te dienen	226
12 Juni 1470. Bevel, voorgelezen aan de Collatie, van den hertog en den raad van Vlaanderen, tegen de plunderaars der vlaamsche koopvaartschepen, den hertog van Clarence en den graaf van Warwick, nopens het in beslag nemen van alle goederen toebehoorende aan de onderzaten van den koning van Frankrijk, welke deze beide vijanden van hertog Karel en zijn schoonbroeder Edward IV ondersteunde	227
22 Juni 1470. Ander bevel van den raad van Vlaanderen, den baljuw van Gent, enz., over het aanslagen van fransche eigendommen	235
Juni 1470. Gevolgelijk de voorgaande bevelen worden vele goederen en koopmanschappen, toebehoorende aan de kooplieden van Doornik en andere Franschen, te Antwerpen en elders verbeurd	237
Juli 1470. De hertog zendt eene groote vloot in zee tegen den hertog van Clarence, den graaf van Warwick en hunne aanhangers	237
Balladen over de geschillen van Lodewijk XI met den hertog Karel	237
Gezantschap van de vier Leden van Vlaanderen aan den hertog in Zeeland gezonden, om over de krijgsmacht die hij in al zijne onderhoorige landen opeischte, en de diensten die hij aan zijne leenhouders opgelegd had, te handelen	240
Maart 1452. Verslag der onderzoekscommissie, gelast met het onderhooren der getuigen, in het enkwest tegen de van knevelarij beschuldigde schepenen en pensionarissen	240
Einde van het Eerste Gedeelte van het Handschrift	249
5 Januari 1477. Nederlaag en dood van hertog Karel, bij Nancy	250
15 Februari. Vernietiging door de Collatie van het tractaat van Gavere en van de verbintenissen door de stad aange-

 

[pagina 343]

	Bladz.
gaan, ten gevolge van het oproer dat uitgeborsten was bij de blijde inkomst van hertog Karel	250
16 Februari. Huldiging van Maria van Bourgondië als gravin van Vlaanderen; zij verleent aan de stad Gent verscheidene vrijheden	250
18 Februari. Vernieuwing van de wet, in 't jaar 1477	251
13-17 Maart. Onthoofding van Pieter Hueribloc, Pieter Boudins, Jan Van Poucke, Roeland Van Wedergrate, Filips Sersanders en Olivier De Grave	251
27 Maart 1477. Het volk begeeft zich gewapenderhand naar de Vrijdagmarkt	251
3 April. Onthoofding van den gewezen kanselier van Vlaanderen, den heer van Humbercourt en Jan Van Melle	251
27 April. Afkondiging van het aanstaande huwelijk van hertogin Maria met den aartshertog Maximiliaan	252
9 Mei. De Gentenaars, met hunne kasselrijen, trekken uit om de Franschen te bevechten	252
27 Juni. De hertog van Gelderland, een van hunne veldheeren, en Gillis Van der Gracht worden door de Franschen bij Doornik verslagen en gedood. Terugkomst van het vlaamsche leger	252
17 Oogst. Plechtige inkomst van den aartshertog Maximiliaan, te Gent	252
18 Oogst. Huwelijk van Maximiliaan met hertogin Maria en zijne huldiging als graaf van Vlaanderen	253
20 Juni 1478. Vijftien duizend Vlamingen trekken met aartshertog Maximiliaan tegen de Franschen, onder het bevel van den graaf van Romont	253
22 Juni. Geboorte van Filips den Schoone	253
26 Februari 1479. Oploop van de tijkwevers, molenaars en vele anderen	253
27 Februari-5 Maart. Onthoofding van verscheidene belhamels en opstokers van dit oproer	254
7 Oogst. Overwinning van Maximiliaan te Blangy-Guinegate	255
7 Juli 1481. Moord van Jan van Dadisele, hoogbaljuw van Gent, te Antwerpen	255
21 Juli. Eene prachtige uitvaart wordt te Gent voor hem gedaan	255
29 Juli. De stad Aire door verraad aan de Franschen overgeleverd	256

 

[pagina 344]

	Bladz:
September. Gebod van de stadswet tegen de Predikheeren te Gent	256
12 Maart 1482. Veroordeeling van Jan Van Wijmersch en Zeger De Meij, schuldig aan ontrouw in het bedienen van hunne stadsambten	256
28 Maart. Overlijden van hertogin Maria	257
6 Juli. Brandmerking en verbanning van Jan De Coninck, schepene en stadsklerk, en van Joos Van Wijckhuus, deken van het weversambacht	257
17 Juli. Verbond te Ieperen tusschen de steden van Gent, Brugge en Ieperen	257
7 Oogst. Terechtstelling van Rogier De Caerdemakere, kluizenaar en misdadiger	258
23 December. Vrede met den koning van Frankrijk te Atrecht gesloten	258
10 Maart 1483. Overlijden van Jan Van den Bundere, overdeken van Gent	258
14 October. Aanhouding te Berlaimont van Filips Wielant, Jacob Heijman en Jacob De Steenwerpere, afgevaardigden van de Staten van Vlaanderen aan den koning van Frankrijk, en van Jan Van den Hoeyen	258
26 November. Inneming van Dendermonde door Maximiliaan	259
5 Januari 1484. Verraderlijke inneming van Oudenaarde	259
8 Juni 1485. Oproer te Gent door de partijgangers van Maximiliaan verwekt; de overdeken, verscheidene wethouders en andere personen worden aangehouden	259
9 Juni. Vernieuwing van de wet, in 't jaar 1485; Mathijs Pedaert, hoofd van den opstand, wordt overdeken	259
14 Juni. Onthoofding van Willem Rijm, eerste pensionaris van de Keure, en van Daniël Onredene, voorschepene der keure	259
16 Juni. Adriaan Vilain, onschuldig verklaard, wordt kapitein van Gent herkozen	260
17 Juni. Nieuwe beroerte te Gent, waardoor de aangehoudene schepenen losgelaten worden	260
18 Juni. Gezantschap aan den aartshertog om de stad Gent met hem te verzoenen	260
22 Juni. Hij bewilligt een bestand van twaalf dagen. Gevangneming van den heer van Gruuthuuse en van meer anderen	260
Maximiliaan doet zijne intrede binnen Brugge, en wordt er gehuldigd als regent van Vlaanderen en voogd van den hertog Filips den Schoone	260

 

[pagina 345]

	Bladz.
2 Juli. Afkondiging te Gent van den vrede gesloten tusschen den aartshertog en het land van Vlaanderen	261
7 Juli 1485. Maximiliaans plechtige intrede en huldiging te Gent; verscheidene personen worden uit den vrede gesloten	261
11 Juli. Schielijke oploop, door de aanwezigheid der vreemde huurtroepen veroorzaakt	262
15 Juli. Verscheidene belhamels en opstokers van die beroerte worden met den dood gestraft	262
22 Juli. Ootmoedige voetval door de stad aan den aartshertog hierover gedaan; deze vernieuwt het tractaat van Gaver, stelt de wet af en benoemt zeven kiezers om er eene andere te verkiezen	262
24 Juli. Groot gevecht tusschen de Hennuyers en de Duitschen, die zich in het leger van den aartshertog te Gent bevonden	263
29 Juli 1486. De keizer der Romeinen en de aartshertog Maximiliaan komen te Gent	263
9 September. Onthoofding van Lauwereins Clouckaert en Gijselbrecht Steppe, schuldig aan samenzwering	263
27 Mei 1487. Oproer door eenige gentsche ballingen verwekt, en door den burgemeester Joos Van Ghistele gedempt. Jacob De Meuleneere wordt als hoofd en opstoker van die muiterij met den dood gestraft	264
28 Mei. De stad van St-Omaars door de Franschen bij verrassing ingenomen en deerlijk geplunderd	264
4 November 1487. Vernieuwing van de Wet	264
17 December. Matthijs Pedaert, Jan Van der Eecken en verscheidene anderen worden stadsvijanden verklaard	264
9 Januari 1488. Verovering van de stad Kortrijk door de Gentenaars	265
7 Maart. Hermes Hubeert, schoenmaker en kapitein van Gent, van het lid van de Neringen, doet, zonder vonnis of rechtsgeding, Jan Van der Gracht, heer van Melsene, Jan Uutenhove en vijf andere personen onthoofden	265
10 Maart. Matthijs Pedaert, ridder, wordt onthoofd en gevierendeeld	265
14 April. Jaspar Heyman, door het garnizoen van Hulst, bij Peereboom, gedood	266
4 Mei. Overlijden van Gillis De Clerck, deken van het weversambacht, in wiens plaats Gillis De Bels gekozen wordt	266
8 December 1489. Generale processie en afkondiging van den

 

[pagina 346]

	Bladz.
vrede, door den koning van Frankrijk verhandeld, tusschen den koning der Romeinen en het land van Vlaanderen	266
12 Juni 1490. Moord van Adriaan Vylain, ridder, heer van Reesseghem, op bevel van Filips van Cleve, heer van Wijnendale, gepleegd	266
12 Juni 1491. Eenige krijgslieden, door denzelven te Gent gezonden, in St-Baafskerk, verwekken met toedoen van de St-Lievens-zotten een oproer, waarin Lieven Goeris, overdeken, omkwam, welke vervangen werd door Jan Van Coppenholle	266
29 Juni. Nieuwe beroerte veroorzaakt door andere krijgslieden, die op verzoek van Filips van Ravenstein in de stad gelaten waren. Onthoofding van Willem Pype, van drie schepenen van de Keure, Jacob De Brune, koning van de Moorkinderen, en Engel de Cleerck, klerk van den hoogbaljuw	267
10 Juli. Inneming van de stad Hulst, door Meeus Bollaert, ten bate van Filips van Cleve, uit name van den hertog van Bourgondië	267
29 September. Moord op Huibrecht Van Luerbrouck, deken van het weversambacht, door Frans Van Coppenhole en zijne makkers. Beroerte hierdoor ontstaan onder het volk	267
9 October. De Gentenaars worden uit de stad Hulst verjaagd	268
21 November. Generale processie in St-Jans-kerk	268
21 November. De weduwen van Huibrecht Van Luerbrouck en Gillis Van Ghursseme, die in de laatste beroerte omgekomen waren, eischen, ondersteund door Jan van Poucke, hoogbaljuw van Gent, recht over de moordenaars van hunne echtgenooten. Oproer hierdoor ontstaan. De baljuw in hechtenis gezet en op de pijnbank ondervraagd, wordt, bij toestemming van de Collatie, aan Filips van Cleve, op deszelfs verzoek, overgeleverd	268
19 Januari 1492. De Gentenaars, de stad Diksmude stormenderhand ingenomen hebbende, werden daar zelf omringd en ingesloten door het krijgsvolk van het Westkwartier en anderen. Zij geven de stad bij verdrag over	269
28 Maart. De Gentenaars overmeesteren, plunderen en verbranden Geeraardsbergen, wiens bevelhebber, den jonkheer van Boelare, zij gevangen te Gent brengen; maar in 't wederkeeren worden verscheidene hunner gedood of gevangen door de Hennuyers	269

 

[pagina 347]

	Bladz.
14 Juni. Arend De Cleerck van Lederenne (?), kapitein van het landvolk, uit Gent vertrokken om Deinze te bezetten, geen volk genoeg hebbende om dit ten uitvoer te brengen, bevindt zich genoodzaakt weder te keeren. Twist ontstaan bij zijne ontmoeting met Jan Van Coppenholle, overdeken, die hem bijstand beloofd had. Oproer veroorzaakt door de moord van Remeeus Hubert, gepleegd door Joos Bilget, schipper, en zijne makkers. Jan Van Coppenhole en meer anderen zijner aanhangers worden gevangen	270
16 Juni. Halsrechting van Jan en Frans Van Coppenhole, op de Vrijdagmarkt	270
Generale processie en afkondiging van den vrede tusschen den koning der Romeinen en den hertog Filips ter eener zijde, en de stad Gent ter andere zijde	271
1492-1493. Uittreksel uit de rekening van Willem Snellaert, boekhouder der stad Gent, over het jaar 1492-1493	271
30 Mei 1493. Aflezing van het vredetractaat van Senlis, tusschen koning Karel VIII en den aartshertog Philips	274
11 Juni. Komst van den hertog van Saksen binnen Gent	274
19 Oogst. Overlijden van Frederik III, duitschen keizer	274
22 April 1498. Groot ongeluk door het invallen van een houten brug te Gent gebeurd	274
24 Februari 1500. Geboorte van hertog Karel, eerste zoon van hertog Philips	274
1 Maart 1502. Hervorming van het Minnebroeders-klooster te Gent	275
5 Januari 1505. Vertrek van den hertog Filips en de hertogin Johanna naar Spanje	275
22 September 1506. Overlijden van hertog Filips; en in 1513 van de koningin van Frankrijk	275
28 Mei 1513. Huwelijk van den graaf Frans van Angoulême, dolfijn van Frankrijk, met Clauda, oudste dochter van koning Lodewijk	275
1513. Oorlog tusschen Lodewijk den XII, koning van Frankrijk, en Hendrik den VIII, koning van Engeland. Keizer Maximiliaan trekt den laatsten ter hulp	276
22 Oogst. De stad Terwaan door den keizer en den koning van Engeland veroverd en vernield	276
13 September. Zij belegeren de stad Doornik	276
De koningin van Engeland verslaat den koning van Schotland	276
22 September. Overgaaf van Doornik	277

 

[pagina 348]

	Bladz.
Hertog Karel en de hertogin Margareta, zijne moei, begeven zich naar Doornik bij den koning van Engeland, ter begeerte van keizer Maximiliaan	277
17 October. De keizer, hertog Karel, hertogin Margareta en de koning van Engeland keeren in Vlaanderen terug; de koning laat Doornik met een sterk garnizoen bezet	277
9 October 1514. Huwelijk van koning Lodewijk met de zuster van den koning van Engeland	278
1 Januari 1515. Overlijden van koning Lodewijk van Frankrijk	278
25 Januari. Huldiging van Frans, graaf van Angoulême, als koning van Frankrijk	279
23 Februari. Blijde inkomst te Gent van hertog Karel als graaf van Vlaanderen	279
3 April. Beroerte te dezer gelegenheid nopens de stadsvrijheden ontstaan. Straf van verscheidene belhamels	280
11 April. Gebod van hertog Karel aangaande het laatste oproer, bevelende het stiptelijk onderhouden van het vredetractaat van Gaver	281
9 April. Afkondiging van den vrede en het verbond tusschen den hertog en den koning van Frankrijk, benevens het huwelijk van den eersten met Eleonora, 's konings zuster	284
Oogst. Koning Frans vergadert een groote heirkracht om het hertogdom Milanen te bemeesteren	284
14 September. Noordlicht te Gent gezien, 't geen groote vrees inboezemt	285
13-14 September. Slag van Marignan tusschen den koning van Frankrijk en den hertog van Milanen, gevolgd door een verdrag over hunne onderlinge geschillen	285
11 December. Bijeenkomst van hertog Karel, den koning van Frankrijk en den paus te Bolonia	286
4 December. Amortisatie van de kerkelijke goederen in alle landen van hertog Karel	286
Inventarissen van Oorlogstuigen der stad Gent.
Inventaris van Jan van den Abeele op 14 October 1456 opgesteld	291
Inventaris van Daniël Croeselin van 14 Juli 1489 tot 6 Januari 1490, behelzende het oorlogsalem bewaard in het Engienhuis	295
Inventaris van Daniël Croeselin van 14 Juli 1489, behelzende al de krijgstuigen op de stadsomheining staande	308
Uittreksels van stadsrekeningen en afschriften van oude oorkonden, benevens een klachtbrief van 1525	324

 

[pagina 379]

Maatschappij der Vlaamsche bibliophilen Bestuur:

Voorzitter: De Heer F. VAN DER HAEGHEN, te Gent.

Secretaris: De Heer J. OBRIE, te Gent.

Schatmeester: De Heer E. COPPIETERS STOCHOVE, te Gent.