Dagboek van Gent van 1447 tot 1470. Deel 1

Copie van den brieve.

‘Allen den ghonen die dese presente letteren zullen zien oft horen lesen, scepenen van beede de bancken, beede de dekenen ende alle de goede lieden ghemeenlic van den drie Leden deser stede van Ghendt, saluut ende alle vrientscepen. Wy doen te wetene dat, uute dien dat binnen zekeren tyden haerwaerts de baellius ende andere officiers ende dienaren der zelver hemlieden te diverschen waerften hebben gheabsenteert ende vervremt van dien, by den welcken ende alle de insetenen derzelver stede hebben gheweest ende gheleeft in grooter vreesen en tribulacien ende verdriete, ende zyn by dien gheschiet vele belettynghen van justicien ende wettelicheden, ende sonderlynghe by 't ghuent dat zy onlancx, naer dat eeneghe persoonen, poorters van deser stede. hemlieden hier in ghevought ende ghepresenteert hadden te rechte ende te wette

[p. 180]

te stane ende punytie ende correcxie te ghenyetene van al 't ghuent dat men up hemlieden zaude moghen bevinden naer de wetten. rechten. prevylegien, vryheden, costumen ende usagien van der zelver stede, ende daer up openbaerlic in opene cameren, ter presentien van vele volcx ende van den voorschrevene baellius, officiers ende dienaers, intert van wette ghedaen, nu lestwaerf hemlieden vervremt ende gheabsenteert hebben.

Om welcke zaken, wy ende de goede lieden ghemeenlic van den drie Leden der voorschrevene stede huut node hebben⁺ gheweest om zulcke beletten, grieven ende quetsen te willen scuwene ende verhoedene. ooc om de voordernesse van justicien ende om 't onderhauden van den rechten, prevylegien, vryheden, costumen ende usagien daer vooren verhael af ghedaen es, vergadert in haerlieder huusen van neerrynghen en ambachte ledichganc ghemaect, examen ende executie van lyve up persoonen ghedaen om haerlieder verdienten die zo groot waren dat zy nyet en waren verghevelic alzoo 't openbaer es naer 't verkennen ende verlyen van den zelven persoonen, ende van daer voort met ons gheduchts heeren bannieren ende der stede bannyeren ende haerlieder alder bannyeren ter maerct, daer zy eendrachtelicken ende ghesaemdelicken coren eenen rechtere, gheheeten Lievin Willemets die was ghedaen doen ter veynsteren openbaerlic zynen eed, alzo hier vooren staet, om by der absentie van den voornoemden baelliu, officiers ende dienaers met hem van allen zaken recht ende wet te doene naer den huutwysene van den voornoemden prevylegien, vryheden, costumen ende huusagien, ten fyne dat zy nyet en zauden leven noch wesen zonder reghele, ontsien ende wet, want anders, by den ghebreken ende absentie vooren ghenoumt, vele persoonen zonder ontsien hadden moghen beseghen⁽¹⁾ foortche, ghewelt. wille ende overdaet in vele diversche manieren jeghen Gode ende recht, danof groote griefven, quetsen ende

+ f^o 47 v^o

(1) Beseghen, gebruiken.

[p. 181]

achterdeelen onverwinnelic hadden moghen gheschien binnen deser voornoemde stede, ter destructien ende bedervenessen van diere, dat claghelic ende deerlic ware.

Hebben oock, zint dien rechter aldus ghecoren, by zekeren ghebreken in hem wesende van te procedeerne, af ghedaen ende eenen and en in zyne stede ghestelt, gheheeten Lievin Boone, ende hem in der ghelycken eed ghedaen doen; zo eyst dat by overeendraghene van ons scepenen van beede de banken, beede de dekenen ende de goede lieden van den drie Leden deser stede, overmeerckende dat dese zaken aldus ghedaen toecommen ende gheschiet zyn, uut noode ende om de redene hier vooren verclaerst, ende by dien generael ende anclevenen alzo wel den meesten als den minsten ende nyement byzondre;⁺ oock ansiende ende voor ooghen hebbende dat boven ende contrarie den inhebbene van zekeren lettren van remissien⁽¹⁾, t'andren tyden ghegheven by onsen voorschrevenen gheduchten heere ende prince, van wapenynghen die doe ghescieden binnen deser zynder stede, sommeghe persoonen gheweest hebben gheexecuteert van den live, andere verbannen ende anderssins ghepugnyert ende verjaeght, dwelcke was openbaerlic jeghen recht ende mids dien wel behoorlic es daer in zo voorsien ende gheremediert te zyne omme de bewaernesse van elcken dat van ghelycken nyet meer en gheschiede

Ghesaemdelic ghesloten es dat, up dat zo ware dat men nu in toecommenden tyden omme de voornoemde vergaderynghe ende gheschienesse oft om yet dies daer an cleven mach, yemende van den voorschrevene drie Leden, het ware scepenen van beede de bancken, beede de dekenen, beede de rechters aldus ghecoren, haerlieder dienaers oft eenighe van den commune van den zelven drie Leden, groot oft cleene, wie hy zy oft wie zy zyn, nyement uute ghesteken noch ghesondert, daden eeneghe ansprake, beledt, achterdeel, grief of overlast,

+ f^o 48 r^o

(1) Namelijk de genadebrief van 23 April 1437 door Philips aan de Gentenaars na den grooten opstand verleend, afgedrukt verder op blz. 201 vlgde.

[p. 182]

in live noch goede, binnen deser stede oft daer buten, dat wy ende de voornoemde drie Leden dat zullen hell en wederstaen ende den ghuenen bescudden die men overlast, moeyte, grief oft belet daer omme dade oft leelichede bode, met lyve, goede ende met al onser macht, zonder dies te zyne in eeneghen ghebreke. Ende hebben 't aldus, ende alle de goede lieden ghemeenlic, van den voornoemden drie Leden over ons ende onse naercommers toegheseyt ende ghetrauwelic elc andere belooft, toezegghen ende beloven by desen onsen lettren, danof, omme de meeste verzekerthede, dat wy drie hebben ghedaen maken eens luudende. daer af elc van den drie Leden eenen heeft onder hem bezeghelt. In kennesse ende oorconscepen der waerheyt, zo hebben wy metten grooten zeghele van zaken deser voornoemde stede van Ghendt doen....den....dach van....anno XIIII^c een ende vyftich.’

⁺ Dit ghedaen, de collatie sciet ende elc zaut de zyne tsachternoens andraghen⁽¹⁾, daer uppe dat vele ende al de weverie al doe ghedachvaert waren, maer 't volc vernemende de zake, wart uuterlic al beroert.

Item, up den zelven Sente Andriesdach, omme beters wille, was uutgheleyt dit naervolghende voorghebot 's noenens: ‘Omme dieswille dat by den XII persoonen, gheordonneert ende ghestelt by den drie Leden deser stede ten bezoucke van den meshuusen ende mesdaden binnen der zelver stede ende anderssins, bevonden es dat diveersche persoonen dryncghelt ghehadt hebben boven haerlieder pentioenen in belastynghen van der zelver stede, zo eyst, ten fyne dat van ghelycken nyet meer en gheschiede en dat 's hem voort an elck wachten moghen, dat wy ghebieden van ons heeren tsgraven halven, van 's rechters ende van scepenen halven dat elc aldus dryncghelt ontfaen hebbende, dat restituere ende wederkeere, oft haerlieder hoyr in den name van hemlieden den ontfanghers

+ f^o48 v^o

(1) Andraghen, d.i. overgheven (Verwys en Verdam, Middelnederlandsch Woordenboek, D. I, bz. 91).

[p. 183]

van deser stede, in der manieren hier naer volghende, te welene: den ghenen in wiens scependom dat eerst voorghestelt wardt ende ghesciede [drievaut]⁽¹⁾ alzo ende dandre die 't achtervolghende ghedaen hebben tweefaut⁽²⁾, 't principael binnen derden daghe eerstcommende, in alzo verren als zy wonachtich zyn binnen den voorschrevene stede, ende 't surpluus binnen XIIII daghen daer naer volghende; ende die buuten wonen 't principael binnen acht daghen eerstcommende, ende 't surpluus binnen drie weken daer naer volghende. Ende by alzo dat yement in ghebreke ware deze restitucie aldus te doene, scepenen zullen dien oft de ghene die 't wesen zullen zo corrigieren dat zy exempel wesen zullen allen anderen van ghelycken te wachtene. Actum ultima [die novembris] anno XIIII^c LI, festum Sancte Andree.’

(1) Het woord drievaut, drievoudig, werd hier door den kopist vergeten, als blijkt op f^o 112 v^o verder.

(2) Tweefaut, dubbel.