Dagboek van Gent van 1447 tot 1470. Deel 1

(1901)–Anoniem Dagboek van Gent 1447-1452– rechtenstatus

Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

bron

Victor Fris (ed.), Dagboek van Gent van 1447 tot 1470. Deel 1. C. Annoot-Braeckman, Gent 1901

codering

DBNL-TEI 1

Wijze van coderen: standaard

dbnl-nr _dag005dagb03_01

logboek

- 2010-07-15 AS colofon toegevoegd

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: 1113 A 22

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Dagboek van Gent van 1447 tot 1470. Deel 1, in een uitgave van Victor Fris uit 1901. Het gehele werk bestaat uit twee delen. Het oorspronkelijke handschrift dateert uit de vijftiende of zestiende eeuw.

redactionele ingrepen

Ten behoeve van de overzichtelijkheid zijn in deze digitale versie de jaartallen als koppen tussen vierkante haken toegevoegd.

p. 383: de errata zijn in deze digitale versie doorgevoerd in de lopende tekst. De opgave ervan is verplaatst naar dit colofon. Het erratum betreffende p. 145 werd niet gevonden en kon zodoende niet worden doorgevoerd.

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. π4, XVI, 340, 384) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

[pagina π1]

MAATSCHAPPIJ

DER

VLAAMSCHE BIBLIOPHILEN

4^e REEKS - N^r 12

[pagina π2]

N^r 32

Exemplaar van Dr. PETIT.

de voorzitter,

de secretaris,

[pagina π3]

DAGBOEK VAN GENT

VAN

1447 TOT 1470

MET

EEN VERVOLG VAN 1477 TOT 1515

OPNIEUW UITGEGEVEN

DOOR

V. FRIS

DEEL I

GENT

BOEKDRUKKERIJ C. ANNOOT-BRAECKMAN

OPVOLGER AD. HOSTE

1901

[pagina 341]

INHOUD.

	Bladz.
Voorwoord	i
Inleiding:
I. Het Grondwettelijk bestuur van Gent in het midden der 15^de eeuw	1
II. De Bevolking van Gent en hare indeelingen	18
III. De Twee Hoofddekens	35
IV. Het Wanbestuur van Gent van 1430 tot 1449	46
Januari 1447. Bede van hertog Filips den Goede aan de Gentsche Collatie om eene belasting op het zout te verkrijgen	57
18 Januari. Zij wordt hem geweigerd	68
17 Oogst 1449. Vernieuwing van de Wet	69
De hertog niet tevreden met den keus der nieuwe Wet, eischt dat men er eene andere noeme, en daar de Gentenaars hem dit niet toestaan, gebiedt hij aan den hoogbaljuw, den onderbaljuw en andere ambtenaars de stad te verlaten; zij worden gevolgd door de schepenen van het lid der Poorterij en van eenige der Neringen	69
31 Oogst. De in bediening gebleven schepenen der keure met eenige andere afgezanten trachten te Brugge den hertog te bedaren, maar mislukken	69
17 September. Zoo zenden de Gentenaars aan den hertog te Brugge, negen andere afgevaardigden, uit de drie leden der stad gekozen, die met de andere Leden van Vlaanderen nieuwe pogingen aanwenden maar te vergeefs, want de hertog wil dat in plaats der gekozene leden van de Wet veertien wethouders, door hem-zelf benoemd, zouden aangesteld worden tot het geschil vereffend zou wezen	70
28 October. De Collatie te Gent weigert hierin toe te stemmen	70
November. Vertoogschrift aangaande de verkiezing van Oogst 1449 aan den kanselier en andere heeren van den Raad te Brugge voorgedragen door nieuwe afgevaardigden der stad	70
19 December. De drie leden van de stad Gent bewilligen in de herkiezing van de Wet, op voorwaarde dat de hertog zekere eischen toesta	80

[pagina 342]

	Bladz.
26 Januari 1450. De hertog is hiermede niet tevreden. Hij beroept te Mechelen de drie Staten van Vlaanderen, en daar wordt besloten dat enkele afgevaardigden zich zouden te Gent begeven om eene onderhandeling aan te knoopen	80
9 Februari. De dekens welke het bewind in handen genomen hadden, vragen dat men, om hen te ontlasten, zekere personen zou kiezen om deze onderhandeling te vervoorderen, en behoudens goedkeuring, te voleindigen; wat door de Collatie wordt aangenomen	81
27 Februari. De verkozene afgevaardigden trekken bij den hertog en te Gent wedergekeerd zijnde, geven aan de Collatie verslag over hunne zending	81
4 Maart 1450. Op voorstel der afgevaardigden vergadert men op den Collatiezolder de afgevaardigden van den hertog, de drie Leden en de drie Staten van Vlaanderen benevens de Kasselrij van Gent	82
5 Maart. Deze vergadering stelt aan de Collatie voor te voldoen aan de begeerte van den hertog nopens de herkiezing van de Wet, op voorwaarde dat de nieuwe Wet slechts tot halfoogst toekomende dienen zal, binnen welken tijd men zal trachten het geschil tusschen den hertog en de stad te vereffenen	82
6 Maart. De drie Leden der stad stemmen in dit voorstel toe	82
8 Maart. De hertog zendt zijne baljuws en dienaars in Gent terug, en met hen zijne commissarissen belast met de vernieuwing van de Wet	83
10 Maart. Lijst van de benoemde schepenen	84
23 April. Verbanning uitgesproken tegen Klaas Van Munte, beticht van Filips Van der Vondelen en zijnen zoon vermoord te hebben	84
27 Juli. Besluit, door de afgevaardigden der stad Gent en die van den hertog, aangaande het opgerezen geschil, genomen en door den hertog gewijzigd	85
31 Juli. De drie leden van Gent weigeren die overeenkomst goed te keuren	99
Vonnis van de dekens der neringen ten gunste van den schipper Willem Everwijn (2 Januari 1451), waartegen de schippers in beroep gaan bij den hoogbaljuw in Vlaanderen	99
Jaarlijksch onderzoek over het leven van het volk	102
14 Oogst. Onderzoek over de onwettelijke opname van zekere personen in de Wevers- en Volders-ambachten, waarop

[pagina 343]

	Bladz.
verscheidene oud-dekens en gezwoornen uit de stad worden gebannen	103
14 Oogst 1450. Vernieuwing van de Wet in 't jaar 1450	104
20 November-2 December. Kortstondige afwezigheid der baljuws uit Gent	104
4 Juni 1451. Klachtbrief van den hertog tegen Daniël Sersanders, Lieven De Pottere, Lieven Sneevoet en anderen, aan de Gentenaars overhandigd	105
9 Juni. Het volk verwerpt dit vertoog en eischt straf over de handlangers van den hertog, die het aanbrachten	112
28 Juli. Op verzoek van den hertog zendt de Collatie verscheidene afgevaardigden, aan de welke hij tegen de voornoemde personen in 't bijzonder en tegen de Gentsche schepenen in 't algemeen, eene nieuwe beschuldiging ter hand stelt, om in de volksvergadering voorgelezen te worden	113
30 Juli. Op dit vertoog verzoeken de Gentsche gezanten den hertog dat hij in persoon binnen Gent zou komen; maar hij weigert dit te doen zoo lang Daniël Sersanders, Lievin De Pottere en Lieven Sneevoet daar aanwezig zouden zijn of eenige macht hebben	125
2 Oogst. De afgevaardigden bij den hertog, te Gent wedergekeerd zijnde, roepen de drie leden samen, maken hun het besluit van den vorst kenbaar, en gezamenlijk met de schepenen van de twee banken en de twee hoofddekens, bidden de vergadering daarop een gunstig antwoord te geven	125
3 Oogst. Terwijl de drie leden daarover in beraadslaging zijn, komen in de Wetkamer Colaart Van der Clijte, souverein baljuw van Vlaanderen, en Geerard Van Ghistel, hoogbaljuw van Gent, volmachtigden van den hertog, belovende van zijnentwege eene volle kwijtschelding van alle voorgaande misdrijven, alleenlijk eischende dat Daniël Sersanders, Lieven Sneevoet en Lieven De Pottere den hertog eenen voetval doen zouden, met de verzekering dat geene lijfstraf hen zou treffen; waarin deze laatsten onmiddellijk toestemmen	125
7 Oogst. De voornoemde drie personen, alsook de vorige schepenen insgelijks voor den vorst gedaagd, doen den knieval voor den hertog. Sersanders, Sneevoet en de Pottere worden uit Vlaanderen gebannen, maar de verbeurtverklaring der goederen van de oud-schepenen wordt opgeheven	126
9 Oogst. Groot misnoegen en beroerte door dit vonnis te Gent verwekt	127

[pagina 344]

	Bladz.
15 Oogst. Vernieuwing van de Wet in 't jaar 1451	128
September-October. Simon Van Herbaix, hoogbaljuw van Gent benoemd in de plaats van Geeraard Van Ghistel, wordt wedergeroepen, en Geeraard Van Ghistel in zijn ambt hersteld	129
4 October. Oproerige lasterschriften te Gent uitgestrooid	129
13 October. Pieter Tijncke, Lodewijk d'Hamere, Roeland Van Ronneke en Jan De Smet, alias De Bels, beschuldigden in eene vergadering der Collatie Jan Goetghebuer, deken van het Weversambacht, van ontrouw in het bedienen van zijn ambt; maar de aanklagers zelve worden, op verzoek der gezwoornen van dit ambacht, in 't gevang opgesloten	129
25 October. Vergadering van de Collatie over het bevelschrift des hertogs, waarbij hij verbiedt aan de Wet van Gent, Pieter Tijncke en Lodewijk d'Hamere, als zijnde zijne dienaars te vonnissen	130
25 October. Brief van den graaf de Charolais om het volk tot kalmte aan te manen	281
26 October. Het volk eischt recht over de vier voornoemde beschuldigden; de hoogbaljuw, die van den hertog verbod gekregen had over deze te zetelen, verlaat de stad met den onderbaljuw en de vier 's heeren knapen. Oproer van het volk; de algemeene werkstaking breekt uit	131
27 October. Lieven Van der Straten, beticht een medeplichtige der beschuldigden te zijn, wordt in hechtenis genomen door den deken der Witte Kaproenen	131
28 October. Afkondiging van een voorgebod, bevelende aan alle poorters van Gent van binnen den derden dag in de stad aanwezig te zijn, op straf van voortvluchtig verklaard te worden.	131
29 October. Verbod van uit eenigen haat of twist zich zelven recht te doen en wraak te nemen	131
31 October. Antwoord der schepenen aan den graaf de Charolais en brief derzelfden aan de afgevaardigden der stad te Brussel	281
1 November. Verscheidene oud-stadsambtenaars worden door de hoofddekens Lieven De Vriese en Jan Goetghebuer, in de Collatie, van onttrouw en knevelarij beschuldigd	132
Eenige van dezelve en vele andere personen worden in hechtenis genomen	132-33
2 November. De oud-baljuw van Gent Boudewijn de Vos wordt in 't gevang opgesloten	135

[pagina 345]

	Bladz.
Smeekschrift aan den hertog gezonden, opdat hij zijne baljuws gelieve weder te zenden	135
3 November 1451. Vergadering der Collatie om den volkswil te kennen nopens P. Tijncke, L. D'Hamere, R. Van Ronneke, J. De Smet en over de personen die daags te voren gevangen waren, enz	135
2 November. Bevel, door de schepenen en raad van Gent aan de kasselrijsteden gezonden, om hen te bevelen dat zij de gewelddaden der gentsche ballingen en andere kwaaddoeners zouden gewapenderhand bedwingen	136
Door de oproerige drukking van het volk worden zekere personen uit de poorterij, de neringen en het weversambacht gekozen, om met de schepenen en de hoofddekens tot de pijniging der beschuldigden over te gaan	137
4 November. Roeland Van Ronneke, Lodewijk D'Hamere, Pieter Tijncke en Jan De Smet worden op de pijnbank ondervraagd, en bekennen zich schuldig aan de feiten die hen opgelegd waren	137-140
5 November. Geeraard Van Ghistel, hoogbaljuw, Jan Quistebaut, onderbaljuw, en de vier 's heeren knapen worden in de Collatie, mits hunne afwezigheid, voor altijd van hunne ambten vervallen verklaard	141
Hetzelfde besluit wordt genomen tegen Jacob Donche, secretaris van het lid van de poorterij van schepenen van gedeele, Jacob Van Westhuuse, sergeant van de schepenen van de keure, en tegen alle andere bedienden door P. Boudins of J. De Bul aangesteld. Zes oud-ambtenaars moeten borgtocht storten 141 Pieter Tijncke en voornoemde medebeschuldigden worden andermaal ondervraagd door zes personen, gekozen uit elk lid, met beide dekenen en eenige schepenen	142
Aanhouding van Jan Lammins, oud-schepene der Keure	145
6 November. Pieter Tijncke en Lodewijk d'Hamere bevestigen opnieuw hunne voorgaande bekentenis	145
Verscheidene vluchtelingen worden ballingen verklaard	148
Gillis Pappal, beticht van ontrouw in den ontvangst van stadspenningen, rechtvaardigt zich en wordt vrijgesproken	148
Aanstelling van eenen raad van twaalf personen, gekozen uit de drie Leden, om over alle knevelarijen en onrechtvaardigheden onderzoek te doen	148
Ghijselbrecht De Meijere en zijn zoon worden in hechtenis

[pagina 346]

	Bladz
genomen, omdat zij Urbaan, d'Ammans broeder, doodelijk gekwetst hadden	148
8 November. Collatie over Pieter Tijncke en zijne medeplichtigen, waarop deze op eisch van het volk, een vierde maal gepijnigd werden en nieuwe bekentenissen aflegden	149
9 November. Overlijden van Percheval Alaerts, voorschepene der keure	149
10 November. De drie Staten van Vlaanderen in de Collatiekamer vergaderd en van stadswege gebeden om zich bij den hertog te begeven, willen dit niet toestaan vooraleer het volk de wapens hebbe afgelegd, maar de ambachtslieden weigeren hierin toe te stemmen	149
Pieter Bogaert begeeft zich vrijwillig in de gevangenis, om de hem opgelegde beschuldiging te wederleggen	149
11 November. De onlusten groeien hoe langer hoe meer te Gent, daar de afgevaardigden, bij den hertog te Bergen in Henegouwen gezonden, niet verkrijgen kunnen dat hij zijnen baljuw late terugkeeren, om over elk recht te doen	149
Voorgebod aangaande de vluchtelingen en de rechtspleging	150
Gwijde de Schoutheete wordt voorschepene door het lid der poorterij gekozen	150
Pieter Tijncke en Lodewijk D'Hamere worden onthoofd, en alvoor zij gerecht worden, bekennen zij de onschuld der personen die zij belast hadden, behalve Boudins en Jooris De Bul	150
13 November. Voorstel van enkele neringen aan de drie Leden der stad om de vluchtelingen en de knevelaars streng te bestraffen	151
In de zelfde Collatie weigert het volk de personen, door P. Tijncke en L. D'Hamere belast en andere, van knevelarij of ontvluchting beticht, te ontslaan; men maakt bekend dat Gwijde de Schouteete, nu voorschepen gekozen, zijn ambt niet aanvaarden zal, zoo men de wapens niet aflegt	155
15 November. Oploop door de schepenen en dekens gestut, die daarop aanstonds een smeekschrift aan den hertog sturen, hem dringend biddend van ten spoedigste zijnen baljuw te Gent te laten wederkeeren, om de onheilen te voorkomen die door zijne afwezigheid mocht veroorzaken	155
16 November. Het volk vergadert gewapend ter markt, waar uitgeroepen wordt dat zich niemand uit de stad verwijdere, op straf van verbanning	158

[pagina 347]

	Bladz.
Lieven Willemets wordt door zekere afgevaardigden van de drie Leden Rechter gekozen, om dit ambt te bedienen tot de wederkomst van den baljuw en dienaars van den hertog	159
Nieuw gezantschap, door de Gentenaars aan den hertog gestuurd, om zich over den voorzeiden keus te rechtvaardigen en hunne onderdanigheid te betoonen	160
17 November. Het volk legt de wapens neer, de werkstaking neemt een einde, en Gwijde de Schouteete legt den eed af als voorschepene	162
18 November. Lieven Willemets wordt verplicht het ambt van Rechter te aanvaarden, en zijne kommissie wordt aan het volk voorgelezen; hij zweert den eed die hem de macht van eenen baljuw verleent	163
20 November. Verscheidene prelaten, edelen enz., door schepenen en dekens te Gent geroepen, bewilligen in 't verzoek van zich bij den hertog te begeven. Onderrichtingen hen dienaangaande ter hand gesteld	165
22 November. Gebod aan alle personen, zoo geestelijke als wereldlijke, om alle bekende feiten van knevelarij, door openbare ambtenaars begaan, voor de daartoe aangestelde gemachtigden te komen aanklagen	171
Daniël Sersanders, Lieven De Pottere en Lieven Sneevoet begeven zich te Gent met eenen geleidebrief, dien zij verkregen hadden van den hertog	171
23 November. Het volk, bij het vernemen dat men buiten zijne wete afgevaardigden aan den hertog heeft gezonden, verplicht de schepenen en dekens nieuwe onderrichtingen aan deze te zenden	171
24 November. Oploop en beroerte wegens het voorstel van Daniël Sersanders, Lieven De Pottere en Lieven Sneevoet, dat zij als bemiddelaars bij den hertog zouden optreden; het volk verplicht ze van zich te verwijderen	173
Joos Pijl, Jan De Cooman en Jacob Meyeraert worden gevangen. Weigering van Lieven Willemets van recht te doen, vooraleer het antwoord der afgevaardigden bij den hertog bekomen te hebben; hij verzoekt te zelver tijd ontslag uit zijn ambt	174
Nieuwe brief aan den hertog over de terugroeping van zijne baljuws, en om hem over de inhechtneming van Joos Pijl en de twee andere voornoemde personen in te lichten	174
25 November. Lieven Boone, uit de gevangenis ontslagen, wordt in de plaats van Lieven Willemets als rechter aangesteld	177

[pagina 348]

	Bladz.
26 November. Rechterlijk onderzoek over Hendrik De Drooghe en Jan De Smet	178
30 November. De stadsafgevaardigden bij den hertog, uit Brussel teruggekeerd, brengen als antwoord dat deze zijne baljuws zal terugzenden indien het volk de wapens wil afleggen	178
Voorgebod van de schepenen over de vluchtelingen	179
De Rechter eischt dat de schepenen zouden zweren zich uit de stad niet te verwijderen	179
Voorstel nopens de rechtsoefening door de schepenen aan de drie Leden gedaan, om het volk te bedaren en de wapens te doen nederleggen	179
Op verslag der commissie benoemd tot onderzoek van al de knevelarijen in de stad gepleegd, wordt bevolen aan alle ambtenaars, die eenig geld boven hunne jaarwedden zouden ontvangen hebben, van dit in handen der stadsontvangers weder te keeren	182
De Rechter verzoekt van de schepenen dat zij, volgens hunne belofte, het recht uitoefenen, hetgeen zij weigeren te doen; zij verlaten het Schepenhuis	182
1 December. Het volk bezet gewapenderhand de Vrijdagmarkt; waar een voorgebod over de verdediging der stad wordt uitgevaardigd	183
Bevel aan alle weerbare mannen van zich, op doodstraf, 's anderdaags te negen uren, onder hunne wederzijdsche bannieren, ter markt te bevinden	185
2 December. Groote beroerte in deze vergadering; het volk eischt het onderzoek tegen Boudewijn de Vos, Jan Leijns en Jan Lammins; bij de verklaring der schepenen dat deze niets bekenden, ontstaat er een nieuwe oploop zoodat zij opnieuw worden gepijnigd	186
3 December. Verkiezing der drie Hoofdmannen; men verleent hen eene wacht; 's avonds onderzochten zij op de pijnbank Steven van Formelis en Boudewijn De Pratere	186
4 December. De Hoofmannen zenden een tweehonderd mannen naar Biervliet om die stad te bezetten	186
Vlucht van Jan Goetghebuer, deken der weverij, welke door Lieven De Hondt vervangen wordt	187
Filips Van Loo ontsnapt uit de gevangenis	187
5 December. Boudewijn de Vos, ter markt gebracht om onthoofd te worden, ontgaat de doodstraf, op de belofte van binnen

[pagina 349]

	Bladz.
acht dagen Jooris De Bul en Pieter Boudins, of een van hun beiden te leveren	188
8 December. Antwoord gezonden aan de Luikenaars, waarin die van Gent hun gedrag, aangaande de opgerezen geschillen met den hertog, verklaren en rechtvaardigen	188
De krijgsbende, uitgegaan om Biervliet te overmeesteren, is genoodzaakt te Gent weder te keeren, zonder haar ontwerp ten uitvoer te hebben kunnen brengen	192
De bode van Luik vertrekt, rijkelijk begiftigd, met den voorgemelden brief	193
Ontkennend antwoord van de Bruggelingen op het verzoek van bijstand, hen door die van Gent gedaan	193
8 December. Huiszoeking gedaan door den deken der Witte Kaproenen, vergezeld door zes mannen uit elke bannier, die Klaas Van Hoevelde, Jan Keerberch, Jooris Van Melle en Cornelis De Waghemakere in 't gevang opsluiten	194
Kiezing van Olivier Van der Meersch, raadslid der Hoofdmannen, tot deken der weverij	195
Twee raadslieden der Hoofdmannen worden vervangen	195
Onderzoek op Klaas Van der Sickelen, Pieter Van Heertvelde en Hendrik Goethals	195
9 December. Bezoek der bestuurders in het archief der stad	195
10 December. Verscheidene privilegiën en brieven van verbond aldaar berustende, worden aan het volk openbaar voorgelezen	195
10 December. Voorgebod over eenige personen, op kwaad vermoeden in hechtenis gesteld, maar door de Hoofdmannen onschuldig bevonden	193
Ondervraging van Jacob Uten Hove, Jan Keerberch, Jooris Van Melle en Gerolf Van der Haghen	210
Brand in een huis op den Polder	210
11 December. Drie reeksen van burgers uit de stad gevlucht, 't zij oud-bestuurders, 't zij anderen, worden door de drie Hoofdmannen, om drie verscheidene betichtingen, gebannen en hunne goederen aangeslagen	210
Streng verbod van bij eenige rechtoefening een oploop te veroorzaken	216
Bekendmaking dat de graaf van Etampes, de Bisschop en de Stad van Luik brieven gezonden hadden om uitstel te verzoeken voor de halsrechting van Boudewijn de Vos	217
12 December. Onderzoek op Hendrik De Drooge, Jan De Smet en Jacob Mast	217

[pagina 350]

	Bladz.
Antwoord van de drie Hoofdmannen op den brief van den Bisschop van Luik	217
Antwoord aan de stad Luik	220
13 December. Verscheidene beschuldigden worden op borgtocht in vrijheid gesteld	223
Boudewijn de Vos verkrijgt eene week uitstel	224
De wedden van de dekens worden op hunne aanvraag verhoogd	224
14 December. Onthoofding van Hendrik Van den Broucke	224
Vertoog door de Hoofdmannen voorgedragen, om het volk te stillen en te ontwapenen; het volk verlaat de Vrijdagmarkt en keert tot zijne bezigheden terug	225
Gevangneming van Otto De Wale	230
15 December. Deurwaarders worden in de huizen van de vluchtelingen gelegd	230
19 December. Nieuwe brief van den graaf d'Etampes ten voordeele van Boudewijn de Vos; deze op 't punt van de doodstraf te ondergaan, verkrijgt een derde uitstel	231
Nieuwe voorgeboden der Hoofdmannen, nopens de openbare rust en het stadsbestuur	233
21 December. Bevrijding van Klaas Van Heetvelde en Otto De Wale	238
23 December. Borgtocht door Boudewijn de Vos gesteld	238
De Hoofdmannen veranderen de plaats van hunne rechtbank	239
24 December. Antwoord der stad Gent op den brief van den graaf d'Etampes	332
Openbare veiling der goederen van de vluchtelingen	239
25 December. Aanstelling eener nieuwe commissie van onderzoek tegen de knevelaars	265
31 December. De Hoofdmannen beroepen het volk om het te waarschuwen tegen het uitgestrooide valsch gerucht volgens hetwelke zij oneenig waren met de schepenen en de dekens; verders stellen zij de afschaffing van verscheidene nieuwe belastingen en zettingen voor	239
Nieuw vertoog over de bestraffing en de misdrijven der knevelaars	245
Lezing van eenen brief, die aan de stad Brussel en andere steden van Brabant door de Hoofdmannen zal worden gezonden	248
Zij verklaren terzelvertijd vluchtelingen en stadsvijanden: Gillis Van der Zwalmen, Lieven Wicke, Eloy Coolbrand en verscheiden anderen	249

[pagina 351]

	Bladz.
Voorgebod van de Hoofdmannen, aangaande alle stadsadvokaten, schepenen, secretarissen of dekens, die aan knevelarij zouden schuldig wezen	249
6 Januari 1452. Feestkleedij van de Hoofdmannen, van hunne klerken en dienaars	250
10 Januari. Moord op Hendrik De Backere, alias Van de Putte	250
10 Januari. Aankomst der drie Leden van Vlaanderen, te Gent ontboden door het bestuur, om aan den hertog zeker vertoog over te brengen, alsook om deze punten vooreerst aan het gemeene korps hunner steden of leden voor te dragen; dit wordt door de afgevaardigden der Drie Leden geweigerd; alsdan op verzoek van de stadsbestuurders stemmen zij er in toe zich bij den hertog te begeven om een vrijgeleide te bekomen voor zekere stadsafgevaardigden die aan den vorst met de onderrichtingen zouden gezonden worden	252
11 Januari. De drie Hoofdmannen verzetten zich tegen alle onderhandeling in de Collatie, bij afwezigheid van den baljuw, en eischen dat het volk per hoofd op den Vrijdagmarkt beraadslage	251
Samenroeping van het volk op de markt, om het kennis te geven van de onderhandelingen met de drie Leden en van het vertoog dat de schepenen en dekens, met goedkeuring van de Hoofdmannen, beraamd hebben aan den hertog te doen geworden, indien men het vrijgeleide bekomt	251
Het volk beslist dat men over het zenden der afgevaardigden 's anderdaags in de Collatie en niet op de markt zal stemmen	262
Antwoord van den graaf van Etampes op den brief die hem gezonden was om den hertog over de stadstoestanden kennis te geven	262
Nieuw voorgebod van de Hoofdmannen, het bestuur en de goede orde betreffend	262
12 Januari. Het volk stemt toe in het zenden der afgevaardigden; men spoort de drie Leden aan zich te haasten in het bekomen van het vrijgeleide	264
Afstelling van ondergeschikte stadsbedienden	265
De Hoofdmannen veranderen opnieuw van vergaderingplaats	266
19 Januari. Twee afgevaardigden aan den graaf de St-Pol gezonden, brengen eenen brief mede waarin hij hen de komst van een zijner ambtenaars meldt. D. II.
20 Januari. Brief aan de stad Dendermonde geschreven over de

[pagina 352]

	Bladz.
werving van krijgsvolk, door den onderhaljuw en den oppermeier van het land Dendermonde bevolen; men gebiedt aan de kapiteinen en schepenen aldaar het bevel in te trekken	266
25 Januari. Antwoord van de Leden van Vlaanderen op de bede, hen door die van Gent gedaan, om den geleibrief van den hertog spoediger te bekomen; zij hebben nog niets verkregen	268
27 Januari. Brief, achtervolgende dit antwoord, door de Gentenaars aan den graaf van Sint-Pol gezonden	270
29 Januari. Antwoord op dezen brief door den graaf van St-Pol; hij bericht dat hij onmiddellijk naar Brussel vertrekt	271
29 Januari. Brief van de drie Leden van Vlaanderen aan de stad Gent over het antwoord door den hertog, op het verzoek van eenen geleibrief gegeven; de vorst eischt alvoor de afstelling der Hoofdmannen	274
1 Februari. Antwoord op dezen brief; men weigert daarin toe te stemmen	276
1 Februari. Antwoord van de Gentenaars op het schrijven van den graaf van Sint-Pol van 29 Januari	272
Brief van den graaf van Sint-Pol over zijne pogingen om den geleibrief te bekomen; evenals de Drie Leden is hij gestuit op den eisch van den hertog, dat men vooreerst de Hoofdmannen zou afstellen	278
Men antwoordt dat het volk de Hoofdmannen niet wil afstellen	283
Moord gepleegd op Geeraard De Vries	284
5 Februari. De Hoofdmannen beroepen het volk, om hetzelve kennis te geven van de brieven en onderrichtingen door hen aan de graven van Etampes en Sint-Pol, aan de hertogin van Bourgondië en elders gezonden, als ook van de onderhandelingen van de drie Leden van Vlaanderen	284
Verders leest men eene onderrichting voor, aan den hertog en de hertogin gezonden, over het gedrag van degenen die de stadsregeering sedert de vijftien of zestien laatste jaren hadden bezeten	285
Staat der schuldige personen vooraleer zij aan 't bestuur kwamen	292
De hoofddekens doen weten dat zekere Jacob van Hemsroden zich in de gevangenis aangegeven heeft, op zijn leven verzekerende dat, indien men de Hoofdmannen wilde afzetten, de hertog den geleibrief zou bewilligen; zij verzoeken het volk hierover zijn gevoelen te uiten	297

[pagina 353]

	Bladz.
Gedurende de stemming ontstaat een geschil tusschen Hoofdmannen en raadslieden; een der Hoofdmannen luidt de stormklok; het volk loopt gewapend ter markt en, na lange beraadslaging, beperkt de werkzaamheden der Hoofdmannen	298
6 Februari. Afkondiging van verscheidene voorgeboden	299
21 Februari. Politiek wagenspel te Gent	303
29 Februari. Ingelram Hauweel, Sanders van St-Pieters, Lieven Masins en Boudewijn Van Everslaer worden onthoofd	299
10 Maart. Jan Damman en Jan Rijm zweren den eed van secretaris en van onderklerk van de schepenen van gedeele	300
11 Maart. Brief van de magistraten van Brugge en van 't Vrije aan de stad Gent, waarin zij de bemiddeling van de graven d'Etampes en de Saint-Pol voorstellen, om de geschillen met den hertog te slechten; zij bieden ook aan van de afgevaardigden der drie Leden naar Gent te sturen om over die zaak te handelen. D. II.
12 Maart. Toestemmend antwoord der Gentenaars. D. II.
15 Maart. Feestkleedij van de Hoofdmannen, van hunne sergeanten en boden, ter gelegenheid van Halfvasten	300
Aanhouding van eenen bode met eenen brief van een pensionaris van Sluis uit Brussel aan de schepenen dier stad gezonden	300
18 Maart. Deze brief, welke aan het volk openbaar wordt voorgelezen, doet ons een hertogelijk mandement kennen, drie dagen te voor te Brussel uitgeroepen, waarbij het verboden wordt nog eenige betrekking met Gent te hebben	301
21 Maart. De Hoofdmannen doen drie dieven ophangen	305
24 Maart. Brief door de Hoofdmannen, schepenen en raad van Gent aan de steden van hare kasselrij geschreven, om het gedrag van de Gentenaren te rechtvaardigen en hen te verzoeken geen vreemd krijgsvolk in te laten, noch het afkondigen van eenige bevelen, nadeelig aan hunne stad, te gedoogen	305
25-31 Maart. Antwoorden op den voorgaanden brief uit Aalst, Geeraardsbergen, Ninove, Kortrijk, Oudenaarde, Dendermonde; die van Ninove alleen is gunstig gestemd	308
27 Maart. Gelijkvormige brieven aan elk der drie Leden gezonden	319
28 Maart. Antwoord van de Bruggelingen, ontwijkend en ongunstig	321
28 Maart. Gunstig antwoord uit Doornik	329

[pagina 354]

	Bladz
27 Maart. Onthoofding van Godevaart Braem, hoogbaljuw van Waas, en verbanning van Lieven De Rudder en twee anderen	324
Plakbrief, behelzende het vonnis van Lieven De Rudder en zijne gezellen, boven het schavot, waarop zij stonden, gehecht	329
Steven Van Liedekercke en twintig andere personen worden vluchtelingen verklaard en hunne goederen aangeslagen	325
Opsomming der hertogelijke eischen, waarin de Gentenaars te vergeefs toegestemd hadden om zich met den hertog te verzoenen, door de Hoofdmannen voorgedragen aan het volk	326
30 Maart. Bevel van de Hoofdmannen, verbiedende het volbrengen van alle bedevaarten, waartoe men veroordeeld mocht zijn	329
Punten, waarover voortaan alleen de onderzoekscommissie der Twaalf zal zetelen, ter ontlasting der Hoofmannen	331

[pagina 383]

Errata.

Bz. i,	reg. 2 en	bz. xiv, reg. 26, lees 1447 en niet 1446.
Bz. i,	reg. 17,	lees 1446 en niet 1445.
Bz. xv,	reg. 8,	lees voorkomen en niet vookomen.
Bz. 145,	aanm. 1,	lees 104 en niet 44.
Bz. 156,	reg. 14,	lees huwen in plaats van hunne brieven.
Bz. 176,	reg. 15,	lees vermaert van rechter degher justicien.
Bz. 181,	aanm. 1,	lees bz. 201 in plaats van 199.
Bz. 231,	aanm. 6,	lees ghereede de scroode, den blinddoek bereid.

[pagina 385]

Maatschappij der Vlaamsche bibliophilen Bestuur:

Voorzitter: De Heer F. VAN DER HAEGHEN, te Gent.

Secretaris: De Heer J. OBRIE, te Gent.

Schatbewaarder: De Heer E. COPPIETERS-STOCHOVE, te Gent.

[pagina 386]

Lijst der leden.

De Heeren:

Fr. Vergauwen, te Gent, overleden in 1881.

Dr. V. VANDER HAEGHEN, te Gent, benoemd den 22^sten Juni 1882.

II.

Jhr. Mr. Ph. Blommaert, te Gent, overleden in 1871.

J.-P. Blommaert, te Gent, overleden in 1874.

Dr. Eelco Verwijs, te Leiden, overleden in 1880.

Jhr. Mr. N. de PAUW, te Gent, benoemd den 8^sten Mei 1880.

III.

D.-J. Vanderhaeghen-Hulin, te Gent, gaf zijn ontslag in 1845.

K. Annoot-Braeckman, te Gent, gaf zijn ontslag in 1864.

H. Annoot, te Gent, overleden in 1880.

Mr. L. De Hondt, te Brussel, overleden in 1898.

A. VAN WERVEKE, te Gent, benoemd den 18^den Januari 1899.

IV.

R. Brisart, te Gent, overleden in 1851.

E. Van Damme-Bernier, overleden in 1882.

Dr. P. Willems, te Leuven, overleden in 1898.

Dr. A. DE CEULENEER, te Gent, benoemd den 18^den Januari 1899.

R. Chalon, te Brussel, overleden in 1889.

Dr. J.-G.-R. Acquoy, te Leiden, overleden in 1897.

J.W. MULLER, te Leiden, benoemd den 18^den Januari 1899.

VI.

Mr. P.-F. de Decker, te Gent, gaf zijn ontslag in Juni 1839.

F.-H. Mertens, te Antwerpen, overleden in 1867.

Mr. A. Angillis, te Rumbeke, overleden in 1870.

Mr. A. de Portemont, te Geeraardsbergen, overleden in 1886.

Mr. A. SERESIA, te Gent, benoemd den 4^den December 1886.

[pagina 387]

De Heeren:

VII.

Th. de Jonghe, te Brussel, overleden in 1860.

Ridder Gust. van HAVRE, te Wijnegem, benoemd den 1^sten Juni 1860.

VIII.

J.-J. de Mulder, te Oudenaarde, overleden in 1853.

J. de Crane van Heyselaer, te Mechelen, overleden in 1857.

Martinus Nijhoff, te 's-Gravenhage, overleden in 1894.

BOELE VAN HENSBROECK, te 's Gravenhage, benoemd den 23^sten December 1897.

IX.

L.-J.-A. de Roovere van Roosemeersch, te Brussel, overleden in 1842.

Mr. F.-J. de Bonne, te Brussel, overleden in 1879.

Dr. P. FREDERICQ, te Gent, benoemd den 8^sten Mei 1880.

Mr. Baron J. de Saint-Genois, te Gent, overleden in 1877.

K. de Brou, te Gent, te Brussel, overleden in 1877.

J.-B. Lavaut, te Gent, gaf zijn ontslag in 1898.

E. COPPIETERS-STOCHOVE, Schatbewaarder, benoemd den 18^den Januari 1899.

XI.

Graaf Fr. Goethals-Pecsteen, te Brugge, overleden in 1846.

Baron Ph. Kervyn van Volkaersbeke, te Nazareth, overleden in 1881.

Mr. J.-P. LAMEERE, te Brussel, benoemd den 28^sten Januari 1882.

XII.

J. Ketele, te Oudenaarde, overleden te Brussel, in 1856.

L. Geelhand van Merksem en Dambrugge, te Brussel, gaf zijn ontslag in 1887.

Dr. W. Van Helten. te Groningen, gaf zijn ontslag in 1898.

Dr. J TE WINKEL, te Amsterdam, benoemd den 23^sten December 1898.

[pagina 388]

De Heeren:

XIII.

P. Kocks, te Gent, gaf zijn ontslag in 1845.

J. van den Bossche, te Gent, gaf zijn ontslag in 1853.

P. Visschers, te Antwerpen, overleden in 1861.

Graaf Maurits de Robiano, te Brussel, overleden in 1870.

F. de Cort, te Elzene, overleden in 1878.

A. Verbaere, te Gent, overleden in 1881.

Dr. L. VAN DER KINDERE, te Brussel, benoemd den 9^den Juli 1881.

XIV.

A. Kreglinger, te Antwerpen, gaf zijn ontslag in 1851.

C. Welvaert, te Gentbrugge, overleden in 1867.

Dr. M. ROOSES, te Antwerpen, benoemd den 6^den Februari 1867.

XV.

J.-B.-F. le Roy, te Brussel, gaf zijn ontslag in 1853.

Dr. J.-F.-J. Heremans, te Gent, overleden in 1884.

J. VERCOULLIE, te Gent, benoemd den 8^sten April 1884.

XVI.

K. Pieters-Morel, te Gent, overleden in 1863.

Ed. Neelemans, te Eekloo, gaf zijn ontslag in 1879.

Mr. Baron J.-B. BETHUNE, te Oost-Rozebeke, benoemd den 8^sten Mei 1880.

XVII.

M.-L. Polain, te Luik, gaf zijn ontslag in 1852.

Eug. Herry, te Gent, overleden in 1857.

Aug. Daele, te Gent, gaf zijn ontslag in 1871.

Mr. A. Orts, te Brussel, overleden in 1880.

Mr. J.-O. DE VIGNE, te Gent, benoemd den 28^sten Januari 1882.

[pagina 389]

De Heeren:

XVIII.

Mr. C.-P. Serrure, te Moortzele, overleden in 1872.

Mr. C.-A. Serrure, te Kuregem, gaf zijn ontslag in 1877.

Mr. P. CLAEYS, te Gent, benoemd den 8^sten Januari 1882.

XIX.

L. van Alstein, te Gent, gaf zijn ontslag in 1846.

Graaf K. de Kerchove van Denterghem, te Gent, overleden in 1882.

Mr. Graaf O. de KERCHOVE van DENTERGHEM, te Gent, benoemd den 22^sten Juni 1882.

XX.

Dr. D.-J. van der Meersch, te Oudenaarde, overleden in 1863.

Mr. Graaf DIEDERIK van LIMBURG-STIRUM, te Brussel, benoemd den 14^den December 1863.

XXI.

Mr. P.-C. van der Meersch, te Gent, overleden in 1868.

F.-H. d'Hoop, te Gent, gaf zijn ontslag in 1881.

Mr. Ad. HOSTE, te Gent, benoemd den 9^den Juli 1881.

XXII.

Mr. S. van de Weyer, te Londen, overleden in 1874.

Dr. M. De Vries, te Leiden, overleden in 1892.

Dr. DE VREESE, te Gent, benoemd den 3^den December 1892.

XXIII.

A. Voisin, te Gent, overleden in 1843.

J. Gautier, te Brussel, gaf zijn ontslag in 1850.

Dr. C.-A. Van Coetsem, te Gent, overleden in 1865.

Dr. A. van der Linde, te 's-Gravenhage, gaf zijn ontslag in 1876.

Dr. K.-A. Barack, te Straatsburg, overleden in 1900.

Dr. J. EUTING, te Straatsburg, benoemd den 7^den Juni 1901.

[pagina 390]

De Heeren:

XXIV.

Dr. J.-G. de Block, te Gent, gaf zijn ontslag in 1850.

J. Diegerick, te Gent, overleden in 1885.

A. DIEGERICK, te Gent, benoemd den 30^sten April 1886.

XXV.

P.F.-X. de Ram, te Leuven, overleden in 1865.

Ridder de Schoutheete van Tervarent, te St-Nicolaas, gaf zijn ontslag in 1887.

Mr. Fl. VAN DUYSE, te Gent, benoemd den 24^sten Juni 1887.

XXVI.

J.-B. David, te Leuven, overleden in 1866.

Dr. A. WILLEMS, te Brussel, benoemd den 11^den Mei 1866.

XXVII.

C. Carton, te Brugge, overleden in 1863.

Dr. G. Carton, te Wijngene, overleden in 1897.

Dr. H. PIRENNE, te Gent, benoemd den 22^sten December 1897.

XXVIII.

Ant. van Dale, te Brussel, gaf zijn ontslag in 1847.

J.J. de Smet, te Gent, overleden in 1877.

Mr. J. OBRIE, te Gent, Secretaris, benoemd den 16^den Februari 1878.

XXIX.

Ridder K. van Eersel, te Brussel, gaf zijn ontslag in 1850.

Mr. V. Gaillard, te Gent, overleden in 1856.

Ph. Cuypers van Velthoven, te Brussel, gaf zijn ontslag in 1869.

Mr. A. Van den Peereboom, te Ieperen, overleden in 1884.

Johan VAN RUYMBEKE, te Oedelem, benoemd den 16^den Januari 1885.

[pagina 391]

De Heeren:

XXX.

P. de Brauwere van Steeland, te Elzene, overleden in 1855.

Mr. H. Raepsaet, te Lokeren, overleden in 1871.

Prins Alf.-Emm. de Croy, te Brugge, overleden in 1888.

E. LAQUET, te Gent, benoemd den 22^sten December 1897.

XXXI.

Ed. Malou, te Ieperen, overleden in 1849.

Baron H. Surmont van Volsberghe, te Gent, overl. in 1887.

Baron SURMONT van VOLSBERGHE, te Ieperen, benoemd 11^den Januari 1888.

XXXII.

Baron E. de t'Serclaes, te St-Joost-ten-Oode, gaf zijn ontslag in 1853.

Baron Isid. van Altenstein, te Brussel, gaf zijn ontslag in 1871.

Mr. E. de Borchgrave, te Brussel, gaf zijn ontslag in 1882.

Dr. A. Kluyver, te Leiden, gaf zijn ontslag in 1895.

Dr. PETIT, Secretaris der Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, te Leiden, benoemd den 29^sten Mei 1896.

XXXIII.

J. de Mersseman, te Brugge, overleden in 1853.

Dr. Ferd. VAN DER HAEGHEN, te Gent, voorzitter, benoemd den 20^sten December 1853.

XXXIV.

Ant. Dael, te Gent, gaf zijn ontslag in 1866.

Dr. F.-A. Snellaert, te Gent, overleden in 1872.

Dr. C.-J.-K. Ledeganck, te Brussel, overleden in 1882.

Mr. Julius VUYLSTEKE, te Gent, benoemd den 22^sten Juni 1882.

[pagina 392]

De Heeren:

XXXV.

Theod. de Valenzi, te Gent, overleden in 1855.

J.-B. de Ghellinck van Elseghem, te Gent, gaf zijn ontslag in 1875.

Baron James von Rothschild, te Parijs, overleden in 1881.

Graaf de GHELLINCK van ELSEGHEM, te Elzegem, benoemd den 22^sten Juni 1882.

XXXVI.

F. van de Putte, te Kortrijk, overleden in 1882.

Mr. GILLIODTS-VAN SEVEREN, te Brugge, benoemd den 22^sten Juni 1882.

XXXVII.

Dr. J.-A. Grothe, overleden.

Vacat.

XXXVIII.

K.-F. Stallaert, te Everberg, overleden in 1893.

Prof. VERDAM, te Leiden, benoemd den 22^sten December 1897.

XXXIX.

Th.J.-I. Arnold, te Gent, overleden in 1900.

D^r V. FRIS, te Geeraardsbergen, benoemd den 14^den Augusti 1900.

XL.

R. VANDEN BERGHE, te Gent, benoemd den 22^sten November 1884.

Vorige Volgende

Dagboek van Gent van 1447 tot 1470. Deel 1

Over het gehele werk

plaatsen