Eyn corte decleringhe deser spere

Regelnummers proza verbergen

[p. 59]

[F.6V, 5] Van der onghetempertheit der lochtaant.

261Van der comeete ofte heerbrant. Al schijnt die comeet ghelijc eynreaant. 262sterren, het en is nochtan anders nyet dan ontfincde vochticheit van deraant. 263eerden. Si werpt uut haer langhe liechtende rayen. Ende men seet dat siaant.aant. 264beteikent sterfte, orloghe of dieren tijt. Ende die luyde hietense eynaant. 265heerbrant.

266Halo of Coroen dat is eynen witten rinc die men ondertijden siet omaant. 267die mane of om die sterren. Ende die coempt uuten blivelinghe der wolken,aant. 268ghetrocken ende verliecht van den rayen der sterren. Ende men seet dataant. 269is eyn teyken van schoenen wedere.

270Asub ascendens coempt uut ontfincder vochticheit in der oversteraant. 271locht ende het schijnt opwert te vlieghen ghelijc voncken uut eynen oven.aant.

272Asub descendens dat is als die menschen segghen ende het schijntaant. 273of enighe sterre viele. Daertoe segghen si dat dan eyn mensche sterft, 274mer het en is alsoe nyet. Ende het en is anders nyet dan viere, onthou-275den in enighe wolke, dat die wijnt ghetrocken heeft van den hiemel inaant. 276die locht. Ende als dat enighe coude wolke bluscht ende uutjaecht, soeaant. 277villet tehans ende maect nae hem in sinen vallene eynen langhen stert.aant.

278Liecht datt men ondertijden des nachs siet vliegen of voerlopen dieaant. 279menschen is eynrehande ghemengde vochticheit of uutwasinghe ter eerdenaant. 280dalende. Ende alst nyet teghen en heeft, soe ontfencket daervan dat hem 281selven overeyn wrinct ende alsoe schinet ewenich in die locht staende.aant.aant.aant.

282Wolken sijn vochticheit, ghetrocken van den winden ende cracht der 283zonnen uuten wateren of uut versscher ende natter eerden. Ende si werden 284opwaert ghevoert in dat middelste onderslaech der locht dat cout is. En-aant.285de als enich hietde met winde coempt om die coutheit, soe verjaecht siaant. 286dat coude ende alsoe daelt den reghen met slaghen. [F.7R]

287Ghesoutentheit in die zee coempt uut vochticheit der eerden, ghe-aant.288menct metter heiter berninghe der zonnen. Ende dat gheschiet sunderlin-aant.289ghen bi den over der zee ende in der hoechden doeraf.aant.

290Neevel en is anders nyet dant dat blijft in die wolken die wateraant. 291reeghenen. Daeromme seet men dat neevel is eyn teiken van schoenen wee-292dere. Ende in schoenen wedere soe blijft hi neven die eerde. Mer in 293donckere weedere soe hoecht hi sich in die locht.aant.

294Duysterheit is eynrehant donckere vochticheit ende wi pleghen dees295oec neevel te noemen. Dees duysterheit en hoecht sich nyet, mer eer si

[p. 60]

296te wolken coempt soe werdet verdruct ende blijft by der eerden.

297Dauwe die is dunne ende nyet dicke als reeghen. Die coempt van sub-298tijlre vochticheit die nyet zere verheft en is van der eerden in denaant.aant. 299zuetsten tijde van den jare. Ende hi daelt in schoenen weedere met cleynenaant. 300dropken.

301Rijm coempt uut dauwender vochticheit, die om coutheit van den tij-aant.302de bevriest eer hi ten water smelt ende van den bevrijsen wort hi witte.

303Sneu compt uut eynre wermer wolken die tesamen smelt ende bevriestaant. 304ende daeromme en werdet gheen dicke noch haerde stucken.

305Sneuwater compt uut mencsel goider locht ende zuetur vochticheitaant. 306der eerden. Als si daerin smelten, soe maken si veel lans vrochtbarich.

307Haghel coempt uut eynre zeer heiter wolken, verheft van der cracht 308der zonnen, die verhaert wort van scherpen winde ende die wolke smelt in 309watere. Ende ten lesten alsich die locht schoert, soe bevrieset in middenaant.aant. 310van der locht van couwen winde ende het reghenet steyne.

311Donre coempt als hem enighe sunderlinghe groten wint sleit eni-312ghe wolke, als die wint soe grote is dat hi uutganc suect. Ende dat hiaant.aant. 313die wolke schoert, dat maect dan verveerlic gheluyt. Ende indien dat 314die wolken schoren, soe sprincter vier uut metten donre; dat is dat wi315heiten werliken. Dat wi eer sien dat vier dan den donre hoeren, dat is 316schout sijnre claerheit. Dat langhe hommelen dat wi voer of na hoeren,aant. 317[F.7V] dat coempt uut blusschinghen des viers in die wolke.

318Blixim coempt oec van winde (als uut droeghen uutdwasinghe der eerd-aant.319den) ende viere, diese ontfinct in die locht ende in die wolken. Ende 320alse enighe groten wint daertoe coempt dan bernen si ende schoren.aant.

321Ijs en is anders nyet dan bevroren water.

322Reghenboghe die schijnt van der zonnen, als enighe hoel wolken te-aant.323ghen hebben die rayen der zonnen, die maken ghelikenisse eyns boechs.aant. 324Hi heeft menigherhande werwe, want die dunheit des waters, die claerheitaant. 325der locht ende donckere wolken als dese die zonne beschijnt, die maken 326menigherhande verwe. Selden siet ment des nachs, het en si in volre ma-327nen, alsen die mane beschinen mochte. Die wolken, in eynen deile soe 328sijn si dicke; in den anderen dickere; in den anderen alredicste. Endeaant. 329in den anderen deile soe sijn si dunne; in den anderen dunre; in den an-330deren alredunste. Als die zonne dan schijnt in dat dick deil, soe maken 331si royde verwe; in dat dickere gheel; in dat alredicste maken si zwart 332verwe. Ende als die zonne schijnt in dat dunne deil, soe maken si gruyn;

[p. 61]

333in dat dundere bleec; in dat alredunste maken si wit verwe. Daeromme 334nae dat die wolke dicke of dunne is, daer na sijn die verwen naest den335zwertten of den witten. Oec leest men, als die reegheboech hem vertoent, 336dat dan bynnen XL jaren die werelt nyet vergaen en sal. Ende oec betei-337kent hi byblivende naet wedere.aant.

338Wint is vochticheit of uutwasinghe der eerden, die dy locht jaecht 339met haerden slaen ende bedwanghe. Hi coempt oec ondertijden uut contra-aant.340rien ontmoeten der sterren of der planeten ende van menichvuldich her-aant.341werpen honre rayen. Ende sunderlinghen is der winden vier: als oestwint,aant.aant. 342zuytwint, noortwint ende westwint.

343Houwe is eyn keringhe van winde die dalen uut enigher wolken. Endeaant. 344als dien in die eerde coempt, soe verheft hi dat stubbe ende drayet alaant. 345omme ende oec yet anders. Ende men heetet ghemeynlec die houvrouwe.aant.

346Weyder coempt van der locht, want wie lichtelic dat die locht ghe-aant.347stoert wort of ontwerwet, si maect [F.8R] eyn ander wedere.aant.

348Eertbevinghe coempt van winden die beroert werden ende comen in die 349holheyden van der eerden. Ende die holheit der eerden coempt van be-aant.350roeren des waters dat onder die eerde is of van veel donres of van win-351den die uutbreken uuter holheit van der eerden. Ende als die eerde sant-352echtich of doylechtich is daer dat water onder beroert wort, daervan co-aant.aant.353met dat die eerde sincket ende sich ontpluyct, soe dat dicwil grote bor-aant.354ghe, castelen, dorpen, steden ende alinghe lanscappen versincken.aant.

355Tijt is die mate des weesens ende beghinsels enichs dincs.aant.

356Pestilencie die coempt uut quader locht van droecheit, hietten ofaant. 357tempeesten.aant.

358Alle onghetempertheiden daer wi hier af ghescreven hebben, gheschieden 359in die locht onder die mane. Want boven die mane eest altijt claer ende360schoen wedere.

361Den dach beghinnen die Griexsche des morghens, die meisters inte 362ghesterte des noenens ende die Helighe Kercke te middernacht.aant.