CARAN-conferentiebundel 3. Taalbeleid in het Caribisch Gebied; heden en in de nabije toekomst

[p. 55]

Actuele ontwikkelingen in het taalbeleid van de Universiteit van Aruba
Kitty Groothuijse

Sinds ongeveer een driekwart jaar heeft de Universiteit van Aruba (UA) een Taalcommissie die zich bezighoudt met het schrijven van een beleidsstuk over taal. Die commissie is ingesteld door het decanaat van de Financieel Economische Faculteit (FEF) en Faculty of Arts and Science (FAS) en moet het nu nog stellen zonder officieel mandaat van het rectoraat. Dat officiële mandaat schijnt overigens een formaliteit, maar dit terzijde.

De taalcommissie heeft zich tot doel gesteld tot een UA-taalbeleid te komen gestoeld op drie pilaren: beroepsmatige, academische en maatschappelijke relevantie van de vier talen die een (hoofd)rol spelen in de Arubaanse samenleving. Die talen zouden dientengevolge ook een belangrijke rol binnen de UA moeten hebben, met dien verstande dat (vooralsnog) het Nederlands en Engels voertaal en instructietaal zijn. Daarnaast is vastgelegd dat de keuze (van zwaartepunten) in taalbeheersing in andere talen is voorbehouden aan de verschillende opleidingen. De reden daarvan is dat die keuze vooral een pragmatische zal zijn, ingegeven door de behoefte van het beroepenveld van de betreffende opleiding.

Zo is er door de Engelstalige Faculty for Hospitality & Tourism Management (FHTMS), waar op dit moment naast Engels als voer- en instructietaal alleen vreemdetaalonderwijs in het Spaans wordt verzorgd, de wens uitgesproken om ook Portugees en Mandarijn op te nemen in het talenprogramma van de UA.

Een wens die we graag zouden honoreren, hoewel we tegelijkertijd de noodzaak voor een of meer modules Nederlandse taalbeheersing van groter belang achten, maar ook dit terzijde.

Het uitgangspunt van autonomie van de verschillende opleidingen, als het gaat om keuze voor voertaal en instructietaal, wordt ondersteund door de invoering van een nieuwe organisatiestructuur binnen de UA. Zoals het zich nu laat aanzien zal de bestaande faculteitsstructuur voor een groot deel verdwijnen en zal de UA binnenkort nog slechts twee faculteiten kennen: een nieuw te vormen faculteit voor Duurzaamheid en een faculteit ‘Humanities’, waar alle huidige opleidingen van de UA onder zullen ressorteren.

Dit maakt de speelruimte voor differentiatie binnen de opleidingen waarschijnlijk groter, terwijl we tegelijkertijd de ruimte vergroten voor individualisering (verbreding/specialisatie) van studenten, onder meer door het invoeren van een major-minorstructuur. Die

[p. 56]

structuur zal ook gevolgen hebben voor differentiatie op het gebied van taalbeheersing.

Daarom ligt een grotere differentiatie van het taalaanbod op opleidingsniveau voor de hand, naast de al genoemde verbeterde afstemming op de ‘taalbehoefte’ van het werkveld van de opleiding.

Het te ontwikkelen taalbeleid gaat daarbij overigens eerder uit van differentiatie in niveaus van taalbeheersing van de vier belangrijkste talen van Aruba dan van differentiatie in het aanbod van talen, de wens naar modules in het Portugees en Mandarijn ten spijt.

Dat brengt mij op twee andere belangrijke doelstellingen van het taalbeleid voor de UA:

De eerste is:

Hoe gaan we om met het formuleren van ingangseisen als het gaat om taalbeheersing?

Ook hier ligt het weer voor de hand om de opleidingen autonome keuzes te laten maken, maar daarmee zijn we er jammer genoeg niet, want hoe ga je bijvoorbeeld om met de grote verschillen in instroomniveau onder de studentenpopulatie van de UA?

Dit speelt niet alleen een rol bij de beheersing van het Spaans en Papiamento, maar is zeker ook niet verwaarloosbaar bij de beheersing van het Engels en Nederlands.

Binnen de Engelstalige opleidingen van de Faculty of Arts & Science, dat zijn Organization, Governance and Management (OGM) en Social Work and Development (SWD), wordt bijvoorbeeld een bepaalde minimumscore voor SAT en TOEFL als ingangseis gehanteerd, behalve voor studenten die minimaal een 8 wisten te scoren voor hun eindexamen Engels. Maar inmiddels is ook een module Nederlandse taalbeheersing aan het programma toegevoegd, op nadrukkelijk verzoek van het werkveld. Kun je dan nog studenten toelaten met een mooie score op de Engelse toetsen, maar die geen Nederlands spreken?

De FEF en Faculteit der Rechtsgeleerdheid (FdR) hanteren in het eerste jaar het eerder genoemde examen Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CNaVT) als ingangseis voor Bachelor 2, maar voegen - mede als gevolg van toelating tot het Erasmus Plusprogramma van de EU - steeds meer Engelse modules toe. Moeten we dan ook voor die programma's ook SAT en TOEFL of een andere toets voor beheersing van het Engels gaan eisen? U begrijpt het dilemma...

Zoals aan het begin opgemerkt is er daarnaast mogelijk ook nog sprake van groeiende verschillen in instroomniveau. De UA dient dit te onderkennen en vanwege de grote instroomverschillen kunnen

[p. 57]

er per opleiding dan ook aanvullende taaleisen gesteld worden. Dit zal een van de uitgangspunten van het taalbeleid moeten zijn.

Hoe zich dat in concrete maatregelen zal vertalen voor een relatief kleine onderwijsinstelling met een al tamelijk overbelaste talenstaf moet nog volledig uitgewerkt worden, maar ook hier ziet u ongetwijfeld een dilemma voor uw geestesoog..

We voeren daarom op dit moment ook discussie over de mogelijkheid om differentiatie in uitstroomniveau toe te laten. Dit vergroot weliswaar de ‘toelaatbaarheid’ van studenten, maar heeft vanzelfsprekend ook gevolgen voor de uniformiteit van de diploma's die we uitgeven.

Gaan we werken met verschillende diploma's en maken we dan op de cijferlijst duidelijk welke talen op welk niveau de afgestudeerde beheerst?

Waarmee ik op het tweede en laatste punt van deze toelichting op het taalbeleid van de UA kom en wel dat van toetsing van de talenkennis. Alweer enkele jaren geleden is de wens geformuleerd om te komen tot afstemming van toetsing om gelijkwaardigheid en vergelijking tussen de verschillende opleidingen als het gaat om taalbeheersing mogelijk te maken.

Dit zou volgens ons het beste kunnen worden uitgevoerd door het nieuw op te richten ‘Centre for Language and Communication’. Daar zouden we ook graag het aanbod van al het taalonderwijs binnen de UA onderbrengen.

Waarbij we de UA als organisatie het liefste zien groeien naar een carrouselmodel. Dit is een model waarbij de opleidingen als zelfstandige entiteiten rondom een aantal service centra zijn geplaatst, waarvan het Centre for Language and Communication er dan een is.

De verschillende opleidingen kunnen dan komen ‘winkelen’ en modules in de gewenste taal en het gewenste (begin- en eindniveau) inkopen, terwijl, zoals gezegd, we het niveau van toetsing kunnen waarborgen.

[p. 58]

Kitty Groothuijse gaf de deelnemers inzicht in de actuele ontwikkelingen in het taalbeleid van de universiteit van Aruba en de rol die de Taalcommissie daarin speelt.

Een aandachtig gehoor!