CARAN-conferentiebundel 2. Conferentie Neerlandistiek in het Caribisch Gebied 2013

[p. 12]

Op weg naar een LIO - stage nieuwe stijl
Kwalitatief onderzoek naar de effectiviteit van een LIO - stage nieuwe stijl bij de opleiding Nederlands op het IOL
Hedy Goeldjar

In dit verslag geef ik het verloop en de resultaten van mijn interventieonderzoek weer. Het onderzoek vond plaats binnen de praktijksituatie van de verdiepingsstage van de opleiding Nederlands van het Instituut voor de Opleiding van Leraren IOL te Paramaribo, waar ik instituutsbegeleider voor de stage ben. Tijdens de verdiepingsstage ontwikkelen de MO-A - Nederlands stagestudenten op de stageschool een beperkte beroepsopvatting. De stagestudenten richten zich overwegend op skills en activiteiten die bij het lesgeven horen en niet op andere onderwijsactiviteiten zoals leiding geven bij schoolse activiteiten, organiseren op schoolniveau, deelname aan sociale activiteiten, contact met ouders, reflectie en ontwikkeling. Dit is niet verwonderlijk, aangezien de studenten in de verdiepingsstage alleen beoordeeld worden op het lesgeven in de klas. Om bij de stagiaires Nederlands een uitgebreide beroepsopvatting te ontwikkelen heb ik een LIO - stage nieuwe stijl ontworpen die alle zeven SBL - competenties van de leraar omvat. Zes stagestudenten Nederlands hebben een kwartaal (drie maanden) lang een brede verantwoordelijkheid gekregen om middels de LIO - stage nieuwe stijl als voltijdse leerkracht deel te nemen aan alle schoolse activiteiten en taken. De onderzoeksvraag die hierbij hoort luidt als volgt:

In hoeverre leidt het uitvoeren van een LIO - stageplan nieuwe stijl tot beter functioneren van stagestudenten Nederlands in termen van een uitgebreide beroepsopvatting?

De zeven competenties die horen bij het beroep van een leraar zijn: interpersoonlijk competent, vakinhoudelijk competent, pedagogisch - didactisch competent, organisatorisch competent, competent in samenwerking met collega's, competent in samenwerking met de omgeving en competent in reflectie en ontwikkeling.

[p. 13]

Drie van deze competenties horen bij een uitgebreide beroepsopvatting n.l. competent in samenwerking met collega's, competent in samenwerking met de omgeving en competent in reflectie en ontwikkeling.

Door actieonderzoek te verrichten ben ik gekomen tot enkele conclusies en aanbevelingen die aan het eind van dit verslag gepresenteerd worden. Het actieonderzoek bestond uit interviews met schoolleiders van de scholen waar de respondenten hun LIO - stageplan nieuwe stijl uitvoerden en POP - verslagen (Persoonlijke Ontwikkelingsplannen) van de zes respondenten. De interviewvragen die beantwoord moesten worden door de schoolleiders, hadden betrekking op de motivatie van de respondenten tijdens het uitvoeren van activiteiten op de stageschool. In de POP - verslagen gaven de studenten aan op welke wijze zij gewerkt hadden aan het ontwikkelen van die competenties die nodig zijn voor het uitvoeren van activiteiten op de stageschool.

Conceptueel model

De centrale begrippen die relevant waren voor dit onderzoek zijn: uitgebreide beroepsopvatting en competenties die leiden tot een uitgebreide beroepsopvatting. Aan de hand van deze begrippen en de informatie uitgewerkt in het theoretisch kader, kunnen er relaties worden gevormd. Die relaties worden aangegeven in het hieronder staande conceptueel model.

De begrippen in het vierkant links en de rechthoek aan de rechterkant, verbonden door de horizontaal liggende pijl, geven aan dat de beperkte beroepsopvatting die de student van de MO- A - opleiding Nederlands heeft tijdens de verdiepingsstage, ontwikkeld moet worden tot een uitgebreide beroepsopvatting (rechthoek rechts). De horizontale pijl geeft aan dat de LIO-stage nieuwe stijl, die alle zeven SLB competenties van de leraar bevat, ertoe moet leiden deze brede beroepsopvatting te ontwikkelen.

[p. 14]

Resultaten uit de interviews met de schoolleiders

Om na te gaan hoe gemotiveerd de respondenten zijn bij het uitvoeren van meso - en macroactiviteiten, heb ik een interview afgenomen van de schoolleiders van de scholen. Hierbij is gebruik gemaakt van een interview met vooraf opgestelde open vragen, zodat het labelen van de tekstfragmenten later bij het uitwerken van de gegevens vergemakkelijkt werd. Op deze manier kreeg ik namelijk van alle respondenten op dezelfde vragen een antwoord waar ik een analyse uit kon maken. Er was wel voldoende ruimte om door te vragen naar ervaringen en meningen die de schoolleiders hadden in verband met het functioneren van de stagestudenten bij het uitvoeren van hun project. Hierdoor kreeg ik een duidelijker beeld over de inzet van de respondenten. Hierna volgen de bevindingen van de interviews:

Aan de hand van de bevindingen opgedaan tijdens de interviews met de schoolleiders kan gesteld worden dat de stagestudenten over het algemeen gemotiveerd waren bij het uitvoeren van de meso - en macrotaken op de stagescholen. Opvallend hierbij is dat bij de indicator ‘inzet bij tegenslag’ de motivatie opvallend minder was.

Resultaten uit de POP - verslagen

Bij de analyse van de data voor het meten van een uitgebreide beroepsopvatting, ben ik uitgegaan van de kenmerken die passen bij de drie beroepscompetenties van de leraar die horen bij een uitgebreide beroepsopvatting. Hieronder volgt een schematisch overzicht van de voor - en nameting in verband met de frequentie per indicator van de competenties: (1) samenwerken met collega's, (2) samenwerking met de omgeving en (3) reflectie en ontwikkeling.

Alle stagestudenten geven in de slotopmerkingen (zie bijlage 5) in hun POP - verslag aan dat hun beroepsopvatting gedurende de LIO stage nieuwe stijl aardig is veranderd. Ze zien dat hun beroep niet alleen bestaat uit lesgeven. De

[p. 15]

beelden van het ‘lesgeven’ zijn uitgebreid met beelden over het begeleiden van studenten en hun sociaal - psychologische ontwikkeling, de school naar buiten toe uitdragen en samenwerken met collega's en de omgeving.

Over het algemeen vonden de LIO - stage het ook veel interessanter om te werken vanuit een bredere beroepsopvatting in plaats van alleen maar lesjes te verzorgen.