Bzzlletin. Jaargang 30

[p. 102]

Arjen Duinker
Enkele woorden bij ‘XXIV’ van Pessoa/Caeiro

XXIV

Wat wij zien van de dingen zijn de dingen.

Waarom zouden wij het één zien als er iets anders was?

Waarom zouden zien en horen ons vergissen zijn

Als zien en horen zien en horen zijn?

Essentieel is kunnen zien,

Kunnen zien zonder te denken,

Kunnen zien wanneer men ziet,

En niet denken wanneer men ziet

Noch zien wanneer men denkt.

Maar dat (wee ons, met onze aangeklede zielen!),

Dat vereist diepgaande studie,

Eist een leerschool in verlering

En opsluiting in de vrijheid van dat klooster

Waarvan dichters zeggen dat de sterren de eeuwige nonnen zijn

En de bloemen de overtuigde boetelingen van één dag,

Maar waar uiteindelijk de sterren niets dan sterren zijn

En de bloemen niets dan bloemen,

Reden waarom wij ze sterren en bloemen noemen.

(8?.3.1914)

[p. 103]

Oque nós vemos das cousas... Wat wij zien van de dingen... Ik kijk naar het gedicht. Niet naar het Portugese origineel, niet naar de Nederlandse vertaling. Ik zie misschien een mond, misschien de houding van een lichaam. Misschien een tred, misschien een oogopslag. Ik ervaar een formidabele helderheid, helderheid die me bevalt. Een prachtige stelligheid. Hoezo is die stelligheid prachtig? Vanwege haar formidabele duidelijkheid die je ook formidabele onduidelijkheid kunt noemen? Welnee. Vanwege het feit dat de stelligheid zichzelf zo slim ondergraaft? Of zichzelf juist zo mooi bewijst? Ik geloof er niets van. Schuilt de oplossing in een enkel woord, in precies drie langere woorden, enkel en alleen in die ene opsomming van woorden daar? Ik kan het me niet eens voorstellen.

Ik kijk niet naar woorden, niet naar regels. Ik zie misschien een paar dingen, een paar dingen die heen en weer schieten terwijl ze niet van hun plek komen, een paar dingen die loszitten en in het geheel niet loszitten, een paar dingen die dingen zijn, een paar dingen die banjerend elke mogelijke hoek bezoeken een paar dingen die... Een paar dingen die gruwelijk hard lachen om wat ik hier aan het opschrijven ben, een paar dingen die redenen zijn, redenen waarom we formidabel formidabel noemen, en helderheid helderheid.

[p. 104]

XX

De Taag is mooier dan de rivier die stroomt door mijn dorp,
Maar de Taag is niet mooier dan de rivier die stroomt door mijn dorp
Want de Taag is niet de rivier die stroomt door mijn dorp.

De Taag heeft grote schepen
En op haar water vaart nog steeds,
Voor degenen die in alles zien wat er niet is,
De herinnering aan de galjoenen.

De Taag ontspringt in Spanje
En de Taag mondt uit in zee in Portugal.
Dat weet iedereen.
Weinigen echter weten welke de rivier is van mijn dorp
En waarheen zij gaat
En vanwaar zij komt.
En daarom, omdat zij minder mensen toebehoort,
Is vrijer en groter de rivier van mijn dorp.

De Taag is een weg naar de Wereld.
Voorbij de Taag ligt Amerika
En het fortuin van hen die het vinden.
Niemand heeft ooit gedacht aan wat er ligt voorbij
De rivier van mijn dorp.

De rivier van mijn dorp doet denken aan niets.
Wie aan haar oever staat staat enkel aan haar oever.

(8?.3.1914)

Arjen Duinker (1956). Meest recente dichtbundel: De geschiedenis van een opsomming. Een tweetalige bloemlezing van zijn werk verschijnt volgend jaar bij Arc Publications (UK). Oprichter, samen met Kees 't Hart, van ‘Het tijdschrift met veranderlijke naam’. Werkt met Bernard Heesen en Désirée Achterkamp aan deel II van het encyclopaedisch woordenboek De wereld van de glasblazer.