Bzzlletin. Jaargang 28

[p. 13]

Hans Dekkers
De niet-speler

Marcellus Emants is vooral bekend door zijn roman Een nagelaten bekentenis. Toch is zijn overige werk, zoals Liefdeleven en Inwijding, zeker niet onbelangrijk. Emants debuteerde als prozaïst met de drie novellen Monaco, waarin hij de wereld van de gokker haarscherp tekent. In deze novellen is een markant kenmerk van zijn schrijverschap al volop aanwezig: de genadeloze observatie en analyse van zijn personages. Hans Dekkers schreef een verhaal in de geest van Marcellus Emants.

Monte-Carlo, juli 1876.

De gasten van Hôtel de Londres, waar ik al twee weken logeer, zoeken mijn gezelschap omdat ze weten dat ik geld heb. ledereen die bemiddeld is heeft hun belangstelling. Pousmsky is een van hen. Deze gepensioneerde generaal uit Petersburg heeft een gezicht als een aardbei die te lang is blijven liggen: grijs, verschrompeld en vol mee-eters. Zijn handen trillen voortdurend, alsof ze louis d'ors vasthouden die op de groene tafel ingezet moeten worden. Hij is mijn gids in het Casino. Monte-Carlo is vergeven van types als Pousinsky. Vrijwel alle mensen die ik ontmoet drinken te veel. Hoe verder de avond vordert, des te afstandelijker gedragen ze zich tegenover mij. Ik weet dat ze mij verachten omdat ik niet speel en matig ben met drank. Achter mijn rug noemen ze me laatdunkend ‘de Hollander die op zijn centen zit’. De generaal zei gisteren tegen mij: ‘Pas op dat het schrijven uw leven niet verdort.’ Ik schrijf hier overigens nauwelijks. Ik besteed al mijn tijd aan het observeren van hun gedrag.

Misschien is het een vreemde afwijking, maar in deze omgeving van zelfzuchtige mensen begin ik meer van de voorwerpen om me heen te houden. Ik loop soms langs een fauteuil op mijn hotelkamer en laat vluchtig mijn hand over de leuning glijden. Het opengeslagen bed is anders dan thuis, ik kijk ernaar met vertedering. Ik herinner me een regenbui die ik staande aan het raam gadesloeg en waarmee ik in gesprek raakte. Deze kolonie van decadente verslaafden scherpt mijn besef dat ik net zo veel van de vlekken op de vensterbank houd als van de etentjes waarvoor ik uitgenodigd word. Onder de gasten van het hotel is een Turkse vrouw met louter gouden tanden. Ze wordt begeerd door vele mannen. Misschien willen ze haar mond vergokken. Ik vind haar afstotelijk. Maar ik heb sinds de dood van Christine, anderhalf jaar geleden, geen enkele vrouw meer aantrekkelijk kunnen vinden. De doffe eenzaamheid na mijn huwelijk, dat nog geen twee jaar heeft geduurd, heeft me immuun gemaakt voor al het vrouwelijk schoon dat hier aanwezig is. Het enige dat ik zoek is verstrooiing die me stof geeft tot schrijven.

Hoe zeer verschilt dit gerieflijke verblijf van de barre tocht die ik vorig jaar door Lappmarken heb gemaakt! Natuurlijk, ook dat is een vlucht weg van Christine's dood geweest. Ik moest mijn zinnen verzetten. Scandinavië met zijn woeste landschap en meren heeft me altijd aangetrokken. Toch pakte de reis anders uit dan ik had verwacht. Ik heb er op een schapenvel in een hutje geslapen, belaagd door hordes muggen. We hebben zelf een zalm moeten vangen omdat onze proviand tot een minimum was uitgedund, nadat de paarden op hol waren geslagen. Ik heb nog geluk gehad dat ik ongedeerd bleef, toen ik uit de wagen geslingerd werd. Mijn gezelschap bestond uit een stel onbehouwen kerels en we hebben veel te veel cognac gedronken. Dat soort mannen zie je niet in Monte-Carlo; hier kan alleen bij tijden een geest op hol slaan, als het ivoren balletje te vaak in het verkeerde vakje terechtkomt.

Wat bepaalt voor een mens uiteindelijk de beslissing om de grote gok te wagen en daarbij zichzelf te ruïneren? Kun je de mensen onderverdelen in spelers en niet-spelers? Wie van mijn vrienden van de bierclub ‘Het Vlondertje’ zou zijn fortuin hier verspelen en wie

[p. 14]

niet? De generaal is ondanks al zijn gepest aan mijn adres de enige figuur voor wie ik respect heb. Hij is volledig zichzelf. Ik vergelijk hem weleens met mijn overleden vader en kan geen enkele overeenkomst ontdekken. Zo 'n vader zou een totaal andere persoon van me gemaakt hebben. Waarschijnlijk iemand met meer grilligheid en lef. Iemand die zou spelen. Soms beleef ik ineens momenten dat ik jaloers ben op die persoon die ik ook zou kunnen zijn. Ik begrijp heel goed dat ik moet observeren om mijn denkbeelden te kunnen uitwerken en me niet moet inlaten met allerlei emoties van inferieure aard, die door de vreemde atmosfeer in het Casino in me opborrelen. Ik moet schrijven over Monte-Carlo. Maar in deze wereld van mensen die op de toppen van hun zenuwen leven, heb ik soms het gevoel in het geheel niet te leven. Ik kom mezelf voor als een spook dat tussen de menigte door zweeft zonder dat iemand het opmerkt. Toch weet ik natuurlijk heel goed dat deze spelers slaven zijn van een ziekelijke aandrift die bijna altijd tot de ondergang leidt. Dit alles te overdenken en te toetsen aan mijn eigen gesteldheid is een beproeving die geen verlichting brengt. De gedachteloze, kortstondige opflakkering van een koortsachtig geluk waaraan deze spelers zich opbranden, heeft in zijn tragiek iets heroïsch. Komt mijn overtuiging te moeten schrijven niet voort uit mijn onmacht om te leven?

Ik haal de fles met citroensiroop uit het buffet en schenk een bodempje in een glas. Nadat ik het heb aangelengd met water, drink ik ervan. Een glinsterende, kleverige draad heeft zich op de fles vastgehecht. Ik maak hem met een doek schoon. Daarna begin ik mijn toilet te maken. Ik zal Pousinsky in het Casino ontmoeten.

De geur van magnolia's omringt het gebouw dat door iedereen de Bank wordt genoemd. Het protserige bouwwerk heeft voor mij iets van een tempel of kerk. De mensen die het bezoeken zijn gelovigen die zich aan een eredienst onderwerpen. De groene tafel is het altaar, waartot ze hun gebeden richten. In de leer van de rituelen word ik onderricht door de generaal. Bij de ingang staan gegalonneerde bedienden. Ik passeer hen met een knikje en ga naar binnen.

Pousinsky zit op een sofa. Hij is in gesprek met een oudere dame met grijs haar. Ze is als alle vrouwen gehandschoend: ze draagt een parelgrijs paar waarmee ze drukke gebaren maakt. Het zwarte medaillon om haar hals bevat vast een geheim, zoals een foto van haar grote liefde die jong gestorven is. Ik aarzel Pousinsky aan te spreken, nu hij in een zo geanimeerde conversatie verwikkeld lijkt.

‘Marcellus!’ roept hij, als hij me opmerkt.

Hij spreekt mijn voornaam altijd op zijn Italiaans uit. Ik ga op hen af en de generaal stelt me voor aan de vrouw die een Française blijkt te zijn. Daarna verontschuldigt ze zich en neemt afscheid. Ik ga naast Pousinsky zitten. Hij ziet er zeer opgewonden uit. Meteen begint hij op fluistertoon tegen me te spreken.

‘Ik ben stapelverliefd. En dat op mijn leeftijd! Ze wil natuurlij k niets van me weten. Ik ben niet respectabel. In Petersburg was er geen gewaardeerder en waardiger persoon te vinden dan ik. Maar hier... Die vervloekte déveine heeft bijna mijn hele kapitaal opgesoupeerd...’

‘Loopt u niet te hard van stapel?’

‘Natuurlijk, natuurlijk. Ik moet tot mezelf komen. Me beheersen. De zaken nuchter en tactvol aanpakken. U moet me helpen.’

‘Ik?’ vraag ik verbaasd.

‘U bent de enige die me niet belachelijk zult maken. U bent respectabel, u speelt niet.’

‘Laten we een eindje door het gebouw lopen,’ stel ik voor.

Het is druk in de Grote Speelzaal. De houten wanden van de immense ruimte weerkaatsen het opgewonden geroezemoes van de aanwezigen. Kroonluchters met witte bollen hangen boven de groene tafels, waar de mensen ingespannen naar het draaien van de roulette turen. Het geritsel van lange zijden japonnen en crinolines begeleidt als een ruis de stemmen van hen die over de veine of déveine van hun spel uitweiden. Ik heb gehoord dat een Poolse graaf gisteren zijn hele kapitaal heeft verspeeld, nadat in de ochtend het balletje elf maal achtereen op Manque is gevallen. Hij heeft de rest van de dag op Passe gespeeld, in de veronderstelling dat de kans daarop nu onvoorstelbaar groot was geworden. Ook een aantal andere spelers hebben om dezelfde reden veel verloren. Als ik door de zaal loop, hoor ik links en rechts dat dit voorval de gemoederen nog in hoge mate bezighoudt.

Pousinsky heeft tegen me beweerd over een bijna vol-

[p. 15]

maakt systeem te beschikken. Door een onvoorstelbare opeenhoping van pech heeft hij echter veel verloren. Volgens de wetten van zijn systeem is datgene wat hem overkomen is het gevolg van een kans die normaal gesproken uitgesloten moet worden geacht. Het is me opgevallen dat vrijwel alle spelers er dit soort redeneringen op na houden. Ze spelen allemaal met een zo goed als feilloos systeem. En ze verliezen allemaal.

In de muziekzaal speelt het orkest. Ik bied de generaal een drankje aan.

‘Ik voel dat ik de komende dagen enorme bedragen ga winnen,’ zegt hij. ‘Zoiets voel je aankomen, het is een onverklaarbaar soort zekerheid. Ik heb het bij andere spelers gezien. Ze waren er zeker van dat ze gingen winnen en ze wonnen.’

‘Het is mij opgevallen dat een speler er zekerder van is te zullen winnen, naarmate de noodzaak om te winnen groter is. De mensen die het meest aan de grond zitten, verklaren altijd dat ze zeker gaan winnen.’

‘U weet niets van het spel. Daarom mist u de intuïtie die noodzakelijk is.’

‘Ik denk dat u wilt winnen om indruk te maken op de dame. Bent u er zeker van dat ze geen cocotte is?’

‘U beledigt me,’ zegt hij nors en kijkt de andere kant op.

‘Het spijt me. Ik wil u alleen maar waarschuwen. Er lopen hier zoveel vrouwen rond die alleen maar op geld uit zijn.’

‘Ik ben er zeker van dat zij niet zo is.’

‘Ik weet het goed gemaakt. Ik organiseer een dinertje waarvoor ik u beiden uitnodig.’

De generaal leeft op. Hij pakt mijn handen vast en begint me uitvoerig te bedanken.

‘Maar laat ik u niet de hele dag bij de roulette zien vanwege haar.’

‘Natuurlijk niet,’ bezweert hij me.

Ik neem afscheid en verlaat het Casino. Is het niet merkwaardig dat me in de korte tijd dat ik in Monte-Carlo verblijf, al zoveel verhalen van tragische liefdesaffaires ter ore zijn gekomen? In de speler moet een merkwaardige versmelting plaatsvinden van de liefde voor een vrouw en de liefde voor Vrouwe Fortuna. Is de speler per definitie een hartstochtelijker persoon dan de niet-speler? En opnieuw stel ik me de vraag of het niet mooier is aan een brandende hartstocht tenonder te gaan dan ervan af te zien in de wetenschap dat elke hartstocht ten slotte meer leed dan geluk oplevert. Ik loop de laan met palmen uit die naar mijn hotel leidt. In een van de open rijtuigen die voorbijkomen zie ik de Française aan wie ik door Pousinsky ben voorgesteld. Ik besluit een boek op te halen en een plekje aan de boulevard te zoeken om een paar uur te lezen.

De generaal betreedt de eetzaal in gloednieuwe avondkleding met een groot aantal opgespelde lintjes. Ik heb er bij de tafelschikking voor gezorgd dat hij naast de Française komt te zitten. We zijn met zijn achten en ik heb mezelf een plaats aan de andere zijde van de Française toebedacht, zodat ik de verwikkelingen tussen haar en de generaal op de voet zal kunnen volgen. Nadat het voorgerecht, een zalmmousse met dillesaus, is opgediend en er voor het eerst getoost is, breekt de conversatie in alle hevigheid los. De Engelse industriëel met wollige bakkebaarden die tegenover me zit, poneert de stelling dat de croupiers een invloed kunnen uitoefenen op de loop van het spel. Niemand gelooft hem.

‘Onzin,’ zegt de generaal. ‘Dan kunnen ze toch stromannen inzetten die enorme winsten opstrijken?’ ‘Dat doen ze ook. Maar zo dat niemand het merkt,’ zegt de Engelsman.

Een Fransman, net als ik een niet-speler, beweert dat hij in het Casino een Russische zonderling met haren tot op zijn schouders heeft gezien, die met uitpuilende ogen via telekinese het balletje wist te leiden naar het vakje met het getal waarop hij had ingezet. Na een week hebben ze hem vermoord in een achterafsteegje in Nice gevonden. Zijn ogen ontbraken.

‘Zou iemand ze nog hebben willen gebruiken?’ vraagt de Française.

‘Wie weet,’ zegt de Fransman. ‘Volgens mij zijn velen hier tot alles in staat, als ze maar de hoop kunnen koesteren te winnen.’

‘Dat soort onzin is niet nodig, als je een goed systeem hebt,’ zegt de generaal.

‘Waarom heeft u dan zoveel verloren?’ vraagt de Fransman.

De generaal bloost en drinkt zijn glas witte wijn in één teug leeg.

‘Ik heb vandaag een niet onaardige winst geboekt,’

[p. 16]

pareert hij. ‘Ik heb mijn systeem een beetje aangepast en ik ben er zeker van dat er voor mij gouden tijden aanbreken.’

Hij werpt een schichtige blik zijwaarts naar de Française die de ober wenkt om de glazen op tafel bij te vullen. ‘De speler probeert het noodlot te tarten en te overwinnen. Dat is zijn klassieke heldenrol. En net als in de eeuwenoude verhalen zal deze tragische held het onderspit moeten delven. U bent waarschijnlijk de enige in dit gezelschap die daar volmondig mee instemt,’ zegt de Fransman, terwijl hij in mijn richting kijkt.

‘Een heldenrol ligt ons beiden blijkbaar niet,’ antwoord ik.

‘U zegt het alsof u het betreurt.’

‘Juist,’ zegt de generaal. ‘Marcellus benijdt de spelers diep in zijn hart. Hij is een toeschouwer van het leven, zonder dat hij eraan deelneemt.’

‘Ik denk dat u deels gelijk heeft,’ zeg ik. ‘Maar misschien brengt mijn beroep dat met zich mee.’

‘In Rusland hebben we grote schrijvers die spelen als gekken. Ik heb er een ontmoet in Baden-Baden.’

‘Dan zal het wel eerder een kwestie van temperament dan van beroep zijn,’ zeg ik.

Het hoofdgerecht wordt opgediend. Karaffen rode wijn worden door de ober op een bijzettafeltje geplaatst. Pousinsky richt zijn aandacht op de Française en ik raak met de Fransman in gesprek over de situatie van het toneel in zijn land. Uit mijn ooghoek zie ik dat de wijnkelner om de haverklap de glazen van de generaal en zijn buurvrouw moet vullen. Naarmate het diner vordert worden ze amicaler. De Française begint scabreuze grappen te maken en de generaal probeert er steeds nog een schepje bovenop te doen. De rest van het gezelschap heeft zich de drank ook laten welgevallen. Af en toe lijkt het alsof iedereen alleen maar zelf zo lang en luidruchtig mogelijk aan het woord wil zijn, zonder naar de anderen te luisteren. De generaal is dronken geworden en zit herhaaldelijk te frunniken aan de Française. Ze heeft een rood aangelopen hoofd en barst om de zoveel tijd in een schaterbui uit.

‘En nu wil ik eindelijk weleens zien wat u in uw zwarte medaillon verbergt,’ hoor ik de generaal paaien.

Ik draai me naar hem toe.

‘U gaat te ver,’ zeg ik.

‘Nee, nee,’ kraait de Française. ‘Geheimen zijn er om onthuld te worden.’

‘Mag ik het openen?’ vraagt Pousinsky met een brede grijns op zijn gezicht.

‘Eerst raden wat erin zit.’

De industriëel met de bakkebaarden bemoeit zich ermee: ‘Een Engelse lord met een engelengezicht.’

‘Een jonge officier,’ zegt de generaal.

‘Chou-chou,’ zegt de Française.

‘Pardon?’

Op het verschrompelde gezicht van de generaal verschijnt een kinderlijke gelukzaligheid.

‘Mijn chou-chou,’ zegt de Française. ‘Een foto van mijn chou-chou.’

Iedereen begint te lachen. Pousinsky verschiet van kleur. Men begint door elkaar heen te roepen.

‘Ik gok op een markies.’

‘De paus.’

‘Een balletdanser.’

‘Een harembezitter, een muzelman.’

De generaal is van zijn schaamte bekomen en tast brutaal naar het medaillon.

‘Ik ga het onthullen!’ roept hij.

Met trillende vingers peutert hij aan het sluitinkje en opent het sierplaatje. Hij buigt voorover en blijft secondenlang verbijsterd naar de minuscule foto staren.

‘Nou, wie is het?’ wordt geroepen.

‘Wel heb ik ooit,’ stamelt hij.

‘Mogen wij het nu eindelijk ook eens weten?’

‘Het is een...’

‘Het is vast een spiegeltje! Hij kijkt zo verliefd!’

‘Het is een hondje,’ zegt hij en laat de medaillon los.

‘The bloody limit!’ roept de Engelsman.

Ook hij heeft te veel gedronken en ik zie aan zijn grijnzende gezicht dat hij ternauwernood een schunnige opmerking kan inslikken.

De Française bekijkt ontroerd het fotootje en zucht: ‘Chou-chou.’ De ober vult voortdurend de glazen bij en de gesprekken nemen een steeds rumoeriger wending. Af en toe merk ik dat de generaal en de Française samenzweerderig zitten te smoezen. Ze geven te kennen dat ze willen vertrekken, voordat de koffie en de cognac geserveerd worden. De generaal zal de Française naar huis begeleiden. Ze bedanken me uitvoerig en verlaten het hotel.

[p. 17]

‘Faites vos jeux, Messieurs.’

Ik dring naar voren, totdat ik vlak achter Pousinsky sta. Hij zet een handvol louis-d'ors in op rood.

‘Rien ne va plus!’

Het heeft een aantal dagen geleken alsof de generaal een tweede jeugd doormaakt, maar daarna is hij stiller en afstandelijker geworden. Het is duidelijk dat de Française haar eisen is gaan stellen, want hij vergokt grote bedragen aan de speeltafel.

‘Ik ga winnen,’ heeft hij me gisteren half verdoofd te kennen gegeven.

‘U moet winnen, vanwege de Française,’ heb ik geantwoord. Hij heeft zich kwaad omgedraaid en is weggelopen.

Het balletje rolt in een rood vakje. De generaal laat de winst staan. Opnieuw komt rood uit. Hij verschuift de inzet plus de winst naar zwart. Hij wint en laat weer alles staan. Ook nu komt zwart uit. Hij neemt de berg goudstukken van de tafel en draait zich om. ‘Marcellus,’ zegt hij zonder veel enthousiasme. ‘Heeft u het gezien? Mijn systeem begint vruchten af te werpen. Ik tracteer u op een drankje.’

Hij bergt het geld op in zijn zakken en we lopen naar de muziekzaal.

‘Waarom loopt u aldoor als een chaperonne achter me aan?’ vraagt hij, als we aan een tafeltje zijn gaan zitten. ‘U wilt me zeker weer waarschuwen voor slechte vrouwen en de valkuilen van het spel?’

‘U moet ophouden met spelen,’ zeg ik. ‘U weet net zo goed als ik dat u uiteindelijk al uw geld zult verspelen en daarmee ook de Française.’ ‘Dat weet ik niet,’ antwoordt hij bits. ‘En u weet evengoed als ik dat ze madame Aubin heet. Waarom noemt u haar toch steeds de Française? Wat wilt u daarmee suggereren? Dat ze er zo eentje is waarvan er hier velen rondlopen?’

‘Dat beweer ik niet.’

‘En dan zal ik u nog eens iets vertellen. Ik hoop dat u het goed in uw oren knoopt en me verder met rust laat. U brengt me ongeluk. U maakt van spelers verliezers met uw moralistische praatjes. U praat mensen de afgrond in.’

‘U heeft zojuist anders gewonnen, terwijl ik achter u stond.’

‘Omdat ik u niet had opgemerkt. Ik heb gewonnen ondanks uw aanwezigheid.’

We zitten een poos zwijgend naast elkaar. Ik weet niet wat ik nog tegen hem moet zeggen. Hij heeft zich zo vastgebeten in de overtuiging dat ik een blok aan zijn been ben bij zijn onvermijdelijke overwinning in het spel en de liefde, dat ik me moedeloos ben gaan voelen. Soms bespeur je in de aanwezigheid van iemand bijna fysiek de ondergang die hem te wachten staat. Van het aardbeiengezicht van de generaal valt zijn nabije val af te lezen alsof het er opgeschreven staat. Hij staat op en reikt me de hand.

‘Ik hoop dat u me met rust laat,’ zegt hij en verdwijnt naar de Grote Speelzaal.

Ik vergeet Pousinsky een tijdlang, omdat me iets onverwachts overkomt. Ik ontmoet een vrouw die me voor het eerst sinds Christine's dood niet onverschillig laat. Ze heet Rosina en komt uit Napels. We maken lange wandelingen langs de zee en spreken over toneel en literatuur. Ze heeft filosofie gestudeerd in Rome en blijkt een opzienbarende studie gepubliceerd te hebben over Beatrice uit Dante's Divina Commedia. Haar familie is steenrijk. Ze kan veel drank verstouwen, wat ze dan ook bijna elke avond doet. Nooit zie ik haar dronken. Pas na dagen kom ik erachter dat ze speelt. Als ik er met haar over spreek, verbaast ze zich erover dat ik me erover verbaas. Ze heeft verwacht dat ook ik speel. Het meest schokkende voor me is dat ze het niet voor me verborgen heeft willen houden - iets dat ik in eerste instantie dacht -, het is voor haar volstrekt natuurlijk.

‘U heeft toch ook geld?’ vraagt ze.

Langzaam ontglipt ze me, omdat we elkaar leren kennen. Ze heeft geen moraal en geen wereldbeschouwing. Tenzij dat ze er geen wil hebben. Ze legt haar leven in handen van het toeval. Alles wat ze op haar weg tegenkomt vindt ze mooi en geweldig. Ze puurt uit alles een reden om te leven. Ik heb nog nooit iemand ontmoet die op zo'n onvoorwaardelijke manier het optimisme omhelst. Ze wil ook schrijver worden, maar dan pas over dertig jaar. Ik word verliefd op haar, om een volstrekt duistere reden. Niet omdat ze mooi is. Ik ken de verraderlijkheid van de schoonheid. Ik haat de schoonheid die niets anders dan dat is. Ze is briljant, maar op een volkomen onvruchtbare manier. Ik doe geen oog meer dicht, totdat ik ontdek dat ze met andere jonge mannen omgaat die spelen en die

[p. 18]

daarom voor haar intrigerender zijn. Ze vindt mij een oude man.

Nadat ik haar met een bovenmenselijke krachtsinspanning heb losgelaten, komt Pousinsky terug in mijn gedachten. Ik informeer naar hem en verlang ernaar hem opnieuw te ontmoeten. Hij heeft een tijdlang zijn intrek genomen in het optrekje van de Française, ergens aan de kust. Daarna is hij naar een goedkoop hotel in Monte-Carlo verhuisd. De Engelsman vertelt me dat hij veel geld verloren heeft en er wordt zelfs gezegd dat hij een pistool heeft gekocht. Mijn pogingen met hem in contact te komen mislukken. In het Casino keert hij me de rug toe en daarbuiten is hij onvindbaar. Als ik in de speelzaal kom, zie ik vaak zijn kromme rug bij de groene tafels. Ik durf hem niet meer aan te spreken. Als een levende dode dool ik door de zalen. Een enkele keer kom ik de Française tegen die me vriendelijk groet, maar nooit aanstalten maakt om me aan te spreken. Ik raak vervreemd van mijn oude kennissen. In mijn hotel maak ik de aantekeningen die moeten leiden tot een drietal novellen. Soms ga ik dagenlang niet naar het Casino. Daarom duurt het een hele tijd voordat ik er achter kom, dat de generaal uit Monaco is vertrokken. Ik zoek de Engelsman op om het fijne van de zaak te achterhalen.

‘Het geluk heeft hem toegelachen,’ zegt hij. ‘Of zijn systeem heeft gewerkt, zoals hijzelf beweerde.’

‘U bedoelt dat hij gewonnen heeft?’

‘Dat is zacht uitgedrukt. Hij heeft een fortuin gewonnen en is met madame Aubin naar Parijs vertrokken.’ Natuurlijk ben ik blij voor hem. Uiteraard kan het feit dat hij me ontlopen heeft geen invloed hebben gehad op de gunstige ommekeer in zijn lot. Dat kan ik niet geloven. Toch blijft de geschiedenis aan mijn ziel knagen. Als ik op een avond Rosina aan de speeltafel ontdek en zie met welk plezier ze, omringd door vrienden, de grillen van het lot volgt, maakt een beklemming zich van me meester en ik druip af naar mijn hotel. Ik besluit de rekening te laten opmaken en de volgende dag te vertrekken.

Hans Dekkers (1954) publiceerde de romans Begrafenis van de sardine (1994) en Black-out (1997).