André Derval
Het uitgeven van de verzamelde romans
In gesprek met Henri Godard
Hoe bent u er zo toe gekomen om voor de Pléiade-reeks de kritische uitgave te gaan verzorgen van de verzamelde romans van Céline?
Toen ik door Gallimard werd benaderd om te assisteren bij de uitgave van een deel in de Pléiade-reeks waar de romans van de Duitse trilogie, Van het ene slot naar het andere, Noord en Rigodon (Deel II) in zouden worden ondergebracht, had de uitgever daarbij niet de bedoeling er ook maar meteen de verzamelde romans van Céline bij te doen. Toen ik eenmaal klaar was met de herziening voor de Pléiade-reeks van de uitgave van de beide eerste romans (Deel I), in 1981, viel het idee dat er eigenlijk op een soortgelijke manier gewerkt zou moeten worden aan de tussentijds verschenen romans, niet echt wat je noemt in vruchtbare aarde. Niettemin is naarmate het onderzoek vorderde en de uitgegeven documenten zich opstapelden - en niet in het minst ook doordat de Delen I en II uitstekend ontvangen waren - het besluit gerijpt om te komen met een derde deel, waarvan de omvang al gauw tot het dubbele aangroeide, gezien de hoeveelheid belangwekkend materiaal waar we over beschikten. Dat heeft ertoe geleid dat we nu met de situatie zitten dat logisch - en chronologisch - gezien de beste volgorde van lezen zou zijn om eerst te grijpen naar Deel I, daarna Deel III (Casse pipe, Guignols band), dan Deel IV (Féerie pour une autre fois) en als laatste Deel II.
Wat is de werkwijze geweest bij de samenstelling van het kritisch apparaat?
De verantwoording voor die uitgave rust geheel en al op mijn schouders, hetgeen ik overigens af en toe wel als een drukkende last heb ervaren. De reden om het zo te doen was hoofdzakelijk dat het geheel éénzelfde geest moest ademen. Het analytisch schema dat ik op de vier delen toepaste heb ik zelf samengesteld. Het zit, zoals u gezien hebt, als volgt in elkaar: allereerst wordt er onderscheid gemaakt tussen een inleiding, bestaande uit een interpreterende tekst, en de andere secties van het kritisch apparaat die uitsluitend documenterend van aard zijn en dientengevolge ook eenvoudig gewijzigd kunnen worden, mochten er nieuwe ontwikkelingen zijn die daar aanleiding toe geven. Voor mij is interpretatie een onderdeel dat dient te worden ondergebracht bij de inleiding, aangezien ik voor mezelf de mogelijkheid heb mijn commentaar elders te publiceren. In het voorwoord wordt hier en daar verwezen naar de jaren die het kostte om het geheel te redigeren, de wordingsgeschiedenis dus, een onderdeel waar we later misschien nog even op kunnen terugkomen. Wat er aan gegevens bestond op het vlak van zijn persoonlijke ondervindingen, de biografische elementen dus, voorzover die aansluiten bij de desbetreffende tekstgedeelten, moest evenzogoed worden verwerkt als wat er aan gegevens voorhanden was op het punt van de cultuur - een onderdeel dat zich in de loop van de tijd enorm heeft uitgebreid, zoals ook blijkt uit de uitgave van de Féerie. Zo heeft Céline toen hij in Denemarken zat een flink aantal verwijzingen naar het feit dat hij zo geïsoleerd zat bij elkaar gezet, om als het ware de balans op te maken en er verbanden in aan te brengen. Daarna komt een deel dat gewijd is aan wat er zoal speelde zodra het op publiceren aankwam, wat in het geval van Céline nimmer een eenvoudige zaak is geweest. Zo kwam Moord op krediet onder censuur, raakte Casse-pipe zoek, kent
Guignols band twee edities en was er ook het een en ander te doen rond de Gesprekken met Professor Y., hetgeen zou leiden tot een breuk met Jean Paulhan. Dit alles staat beschreven in Deel IV van de verzamelde romans. Als laatste wordt de wijze waarop het werk onmiddellijk bij verschijnen is ontvangen door de critici onderworpen aan een analyse.
Auteursrechtelijk beschermd
