Peter Swart
Misdaadliteratuur
‘Binnenkomen zonder kloppen!’
De meeste debuutromans worden snel vergeten, of er nu nog meer boeken op volgen of niet. Er zijn echter ook debuutromans die in de herinnering blijven staan als een demonstratie van wat de betrokken schrijver aandurft en in zijn macht heeft; ze stellen de norm voor wat er verder van de man in kwestie mag worden verwacht.
Prins Desi van Jacob Vis behoort tot die laatste categorie, en laten we hopen dat het niet bij dit ene boek blijft, wat zijn produktie betreft. In de wereld van de Nederlandstalige misdaadliteratuur mag hij binnenkomen zonder kloppen.
Prins Desi, dat begin deze maand is verschenen, kan worden ingedeeld in de hoek van Jef Geeraerts en Tomas Ross, die, overigens ieder op een geheel eigen manier, actuele politieke gebeurtenissen ombuigen tot een voor de doeleinden van hun plots hanteerbaar geheel. Hun werkwijze heeft het grote voordeel dat het gekozen topic in de periode waarin het boek verschijnt in de schijnwerpers van de publieke belangstelling staat - dat was tenslotte niet hun geringste motivatie voor het uitwerken van plots rondom bijv. Rainbow Warrior en Bende van Nijvel - zodat het boek waarschijnlijk meer lezers bereikt dan bij de keuze van een minder populair onderwerp het geval zou zijn geweest. Ook verschaft die bij de lezer veronderstelde vertrouwdheid met het onderwerp van keuze de schrijver de gelegenheid gebruik te maken van namen, lokaties en organisaties die toch al een eigen leven waren gaan leiden door de niet-aflatende stroom informatie en anti-informatie die door de media over de consument wordt uitgestort.
In de reeks internationale politieke schandalen die tot voorbeeld dienden voor evenzovele thrillerplots ontbrak tot op heden een heldere interpretatie van de schimmige situatie in Suriname. Vreemd eigenlijk, want ‘Suriname’ heeft alles in zich waar de thriller-auteur zich graag van bedient bij het uitzetten van lijnen voor een plot. De exotische lokatie, een recente machtsovername, politieke instabiliteit, economische vertwijfeling, een link met de Nederlandse overheid, Decembermoorden, perscensuur, de arrestatie van Boerenveen & Co, de reputatie van drugsdoorvoerland, om maar een greep te doen uit de reeks van mogelijkheden. Waarom niet één van de gevestigde thriller-auteurs van dit feestmaal heeft gegeten, zal wel altijd een raadsel blijven, zeker is dat Vis zijn kans heeft gezien en waargenomen.
Prins Desi vertelt het verhaal van een poging tot omverwerping van de heersende macht in Suriname op grond van een vermetel plan van Nederlands-Amerikaanse makelij. De Heren Sanders en Quinn drijven samen de firma Interpress, een particuliere inlichtingen-organisatie met een prachtige dekmantel, die wordt benaderd om adviezen uit te brengen die kunnen leiden tot een machtswisseling in Suriname. Na een gruwelijke moordaanslag op de leiding van het Surinaams verzet in Nederland is de Nederlandse regering ervan doordrongen dat men niet langer met de handen over elkaar de gebeurtenissen kan blijven afwachten. Een representatieve delegatie van dat Surinaamse verzet wordt op het Catshuis welwillend ontvangen door de premier en een paar van zijn ministers. Als blijkt dat de Amerikanen bereid zijn enige contanten te investeren in een gewapende ingreep, en de Nederlandse minister van Defensie zich opwerpt als pleitbezorger voor de zaak van het Surinaams verzet in Nederland, kan worden overgegaan tot het smeden van een plan de campagne. Waar diplomatie en economische sancties hebben gefaald krijgt nu het gerichte geweld een kans. Aangezien zowel de Amerikanen - die op dat vlak immers al een lange reeks van blunders lieten aantekenen - als de Nederlanders er niet om zitten te springen achteraf door speurders te worden beschuldigd van betrokkenheid bij het omverwerpen van de regering van een bevriende mogendheid, wordt de opdracht uitbesteed aan de firma Interpress, die al vaker met dit bijltje gehakt heeft.
Degenen die nog twijfelen aan de mogelijkheden van de diverse aan het bureau verbonden specialisten worden over de streep getrokken door een verbluffend rollenspel, waarover hier maar niet te veel verteld moet worden. Vertegenwoordigers van de inlichtingendiensten van beide landen keuren het Interpress-strijdplan goed, en waarom zou het ook niét lukken? De bevelhebber en zijn secondanten dienen te worden ingerekend via listen die zijn ingegeven door militaire principes, en het inspelen op persoonlijke zwakheden, waarna de belangrijkste militaire posten moeten worden betrokken. De verwachting is, dat de overgebleven legereenheden niet al te moeilijk meer zullen doen als hun ter ore komt dat het kaarsje van hun baas is uitgeblazen. Aansluitend hierop de gebruikelijke televisiepresentatie van de nieuwe regeringsleider, en de democratie is weer in het zadel geholpen - zij het met kracht. Een eenvoudig plan, briljant in zijn eenvoud, aldus de samenstellers en fiatterende inlichtingendiensten. Het welslagen van de hele onderneming staat of valt echter bij de consequente uitvoering ervan, terwijl de stropers misschien wel wat weinig rekening hebben gehouden met tegenspartelend wild.
Bij het kiezen voor een plot op basis van aan de actualiteit ontleende gegevens hoort een aantal consequenties.
Allereerst moet met de lezer een gezamenlijk startpunt
Auteursrechtelijk beschermd