Bzzlletin. Jaargang 15-16

Renate Dorrestein
van de Campus

Het is end of term - en dat is evenzeer een geestesgesteldheid als het feitelijke einde van het semester. ‘End of term,’ zegt iedereen de hele dag schouderophalend, of het nu studenten betreft die zich plotseling koortsachtig op hunne taken werpen danwel little darlings die ineens geen steek meer uitvoeren omdat het regelen van hun vakantie-arrangementen hen geheel in beslag neemt. Het evenwicht tussen vlijt en vrijheid is wankeler dan ooit, de weg is steil, de poort is eng, zal ik maar zeggen.

Het is end of term - en dat betekent dat de docenten van de University of Michigan door hun studenten beoordeeld dienen te worden. Dit overviel mij wat. De Dean's Office stelde mij formulieren ter hand die ik met wantrouwen bekeek voordat ik ze aan mijn little darlings uitreikte. Bereidt deze docent de lessen degelijk voor? Kan deze docent de stof helder uitleggen? Is deze docent rechtvaardig? Staat deze docent open voor vragen? Spreekt deze docent met enthousiasme over het vak? Een stuk of dertig van dergelijke vragen moest in de categorieën van zeer slecht tot zeer goed worden beantwoord, en wel uitsluitend met B 2 potlood.

‘En nou moet je iemand aanwijzen die op de procedure toeziet,’ zei mijn Hemingway toen ik de papieren in de klas uitdeelde, ‘en dan moet jij even ergens anders gaan zitten terwijl wij ze invullen.’ Net als vroeger op verjaarspartijtjes dus, wanneer het spel PIP gespeeld werd, dat veel snoepgoed van het soort tumtum behelsde. Ik ging op een trap een sigaret zitten roken, wat op de universiteit verboden is. Misschien geeft dat niet voor Amerikanen, maar voor Europeanen is dit heel, heel erg. Ik was vergeten te vragen hoe lang ik weg moest blijven. Ik zat daar en overdacht het wezen van de democratie. Toen stond ik bruusk op en marcheerde naar binnen om het onderricht weer eens ter hand te nemen. Hemingway had net de formulieren

[p. 124]

ingezameld en stond een grote envelop dicht te likken. ‘Ziezo,’ zei hij.

Het is end of term - dus ook ik moet cijfers uitdelen. Dat is nog helemaal niet zo eenvoudig. Mijn klasje bestaat uit personen van zeer uiteenlopend niveau en kaliber: sommigen schrijven bij mij voor het eerst van hun leven fictie, anderen hebben al vier jaar lang als hoofdvak creative writing. De jongste is 19, de oudste 42 jaar. ‘Is deze docent rechtvaardig?’ Zij doet haar best. Zij heeft besloten eenieder binnen de eigen mogelijkheden en naar gelang van de eigen ontwikkeling en vooruitgang te beoordelen. Dit heeft tot gevolg dat zij voor verhalen die objectief bezien oneindig veel beter zijn dan andere, soms de laagste cijfers moet geven. En dit knaagt aan haar.

Maar ik moet niet zeuren, want gelukkig bestaat er op mijn departement geen verplichting tot curved grading, zoals bijvoorbeeld wel voor de exacte vakken geldt, want dat is pas erg. Volgens dit systeem moet eenderde van de klas goede, eenderde middelmatige en eenderde slechte cijfers krijgen. Een gevolg daarvan is dat de studenten elkaar begrijpelijkerwijze naar het leven staan: je haalt het niet in je hoofd om een ander te helpen want dan zou diegene weleens met een van de schaarse goede cijfers aan de haal kunnen gaan. Ieder voor zich, is hier het parool, geheel in de fraaie traditie van individualisme van dit land. Menigmaal ontbreken in bibliotheekboeken dan ook de pagina's met verheldering of oplossing: ontvreemd door lieden die hopen de concurrentieslag aldus te winnen.

Het is end of term - en mijn studenten hoeven van elkaar niets te vrezen, dus kunnen wij ons verbroederen en verzusteren, zoals dat na een semester gezamenlijk ploeteren betaamt. Wij gaan uit drinken. Wij worden vertrouwelijk. Iemand fluistert mij toe dat ze zo stom is geweest om met dinges naar bed te gaan. Dinges? Die ik voor mezelf altijd het kwallemens noem? De grootste aap uit mijn klas? En zij zo'n leuk persoon!

Grote genade. Wat er in zo'n semester al niet gebeurt. En nog meer: Hemingway is belaagd door een homofiele professor, Dostojevski heeft de ziekte van Pfeiffer opgelopen en de vader van Garcia Marquez is overleden. Dat ze nog hebben kunnen studeren vervult me met ontzag: eigenlijk is daar in de meeste levens nauwelijks tijd en ruimte voor.

Het is end of term - maar de meerderheid van mijn little darlings wenst geen afscheid van me te nemen, zoals hier in het systeem van halfjaarlijkse cursussen gebruikelijk. Ik wil best een vervolgcursus voor ze bedenken, of beter nog, een schrijfwerkplaats opzetten waar wij in onderlinge samenwerking meesterwerken zullen wrochten. Nou ben je hier op de universiteit gauw ongrondwettelijk bezig, dat is soms werkelijk in een wipje gebeurd: ik had mijn plan moeten voorleggen aan een commissie die de academische dieptegraad der dingen peilt. Om mijn werkplaats uit de kladden van de bureaucratie te redden, moet ik het Nederlands-Amerikaanse culturele uitwisselingsverdrag in het geding werpen, alsmede de persoon van Eelco Brinkman. Sesam Open U: wij mogen van start.

Het is end of term - en ineens vraag ik me af of ik wel voldoende Nederlandse cultuur heb verspreid. De darlings hebben in vertaling Fritzi Harmsen van Beek gelezen, en Andreas Burnier en Hella Haasse en Hannes Meinkema en ook weten zij alles van Sinterklaas. Maar volstaat dat? Ik pieker over de mannen van WVC en over wat hen mogelijkerwijze kan behagen. ‘Leer ons maar een paar woorden Nederlands,’ zegt Hemingway grootmoedig. En in koor roepen ze me allemaal opgewekt na, speciaal voor WVC: ‘Hoedenavond!’