Renate Dorrestein
van de Campus
Mijn kleine Hemingway komt me vertellen dat hij niet uit de voeten kan met vrouwelijke personages. Omdat werkelijk talent, zegt hij, zich kenmerkt door het inzicht in de eigen beperkingen en het vermogen om deze zwakke plekken handig te omzeilen, zit er voor hem op zijn drieëntwintigste niets anders op dan te besluiten om nooit over vrouwen te schrijven. En nu hij me toch spreekt - kunnen we in de agenda even een paar data vastleggen waarop we samen de grote Amerikaanse roman die hij onder handen heeft, kunnen doornemen?
Ga toch heen, Hemingway, en maak je huiswerk. De opdracht is zo simpel: een ruzie tussen twee gelieven die erop uit draait dat een van tweeën met slaande deuren het pand verlaat. Voor de studenten een eenvoudige oefening in perspectief, voor mij alweer een kans om hun niet geringe seksisme in kaart te brengen. Ik verwacht vele handenwringende vrouwspersonen die ontredderd en niet tot handelen in staat achterblijven nadat hun heer er, zich op de borst roffelend, vandoor is gestormd. Ik word op mijn wenken bediend. Een mens geniet wat af.
Wat is er toch aan de hand met die vrouwen van mijn studenten? Ze hebben lange haren, lange benen. Ze hebben ‘iets sensueels’, hoewel ze meestal ‘niet uitgesproken mooi’ zijn, eerder ‘meisjesachtig aantrekkelijk’. Wat voor kledingstuk ze ook uit de kast gehaald hebben, onveranderlijk tekenen zich daarin hun borsten af.
Stelletje oenen, zeg ik tegen mijn kinderen, moet ik dan alles voor jullie uitspellen? Zien jullie niet dat jullie je alinea's lang uitputten in beschrijvingen van de buitenkant van vrouwen, geheel volgens het stereotiepe idee dat vrouwen buitenkantige wezens zijn - terwijl ik nooit ook maar een enkel woord verneem over het uiterlijk van jullie mannen? Hee, daar kijkt mijn klas van op: dat vrouwelijke personages een binnenkant zouden kunnen bezitten opent waarachtig duizelingwekkend veel deuren die zij liever gesloten zouden zien. In de volgende opdracht heeft de helft van mijn mannelijke studenten dat probleem opgelost door van de gelieven twee mannen te maken. Slimme opdonders. Twee van hen komen me trouwens met veel zijdelings om zich heen loeren en verhit op hun stoel draaien mededelen dat ik uit het geschrevene niet dien af te leiden dat de auteur in kwestie zelve, nou ja, het is dus louter een literaire aanpak, dat weerspiegelt in dit geval geen persoonlijke hoeheethet, dus dat ik vooral niet moet menen dat zij enzoverder. Wij lachen hier veel, in Amerika.
Wat de slimmeriken bovendien te laat in de gaten kregen is dat zij met hun ogenschijnlijk handige oplossing in wel heel lastig vaarwater zijn terechtgekomen: nu moeten ze tederheid tussen twee mannen portretteren, voorwaar zowat een contradictio in terminis.
Maar van mij zijn ze nog niet af. In de volgende opdracht dient een van beide heren plots een begeren voor een dame te ontwikkelen. Het is wel erg dat ik zo een rechtse en moralistische taak bedenk, maar ik zweer dat ik het louter voor de letteren doe. Er zàl iedere week in elk werkstuk een vrouwelijk personage voorkomen. ‘Ik ben niet geïnteresseerd in de dingen die jullie al prima beheersen,’ licht ik ze in. Om hen op dreef te helpen gooi ik er maar weer een mooi Nederlands voorbeeld tegenaan: ik laat ze De Bruid van Hannes Meinkema lezen. In luttele pagina's zien wij daarin het beeld van een levensechte vrouw oprijzen. Zijn er nog vragen? Ja: waarom bakkeleien die gezinsleden over het eten van een eitje aan het ontbijt? O moeder. Omdat het een doordeweekse dag is, jongelui, en men dan in Nederland geen ei krijgt. Grote vreugde in mijn klas. Dit is pure folklore. Gekke Hollanders, mekkeren over 1 ei! Hoe word ik in deze omstandigheden geacht een schrijfklas te runnen?
Vooruit, aan het werk, en laat al die homofielen als een baksteen vallen voor een leuke vrouw.
Een dag later zit de eerste al stenend en benend bij me. De hele nacht opgebleven omdat mijn uitdaging hem sterk inspireerde. Een stuk of achtenveertig vellen volgeschreven, kijk maar. Maar het lukt niet, ze wil maar niet tot leven komen, deze Rosy-Ann. Allicht, zo'n naam zou mij ook verlammen. Noem haar toch gewoon Cathy of Jane. En vertel eens wat deze homoheer zo aantrekkelijk aan haar vindt. Ja jee, het feit dat ze een vrouw is, verandering van spijs doet eten of zoiets.
Alsof dat iets inhoudt, ‘een vrouw’! Geen wonder dat dat mens niet tot leven komt, ze is niemand, ze is alleen
Auteursrechtelijk beschermd