reldmarkt terecht te komen: de Verenigde Staten zijn natuurlijk uitermate belangrijk, maar zeker Frankrijk heeft een enorm publiek, je moet de Scandinavische landen niet onderschatten, en ook de Spaanse en Italiaanse markt is van belang. Hetzelfde geldt voor het Verre Oosten en Zuid-Amerika: kijk bijv. maar eens naar Mexico en Chili, waar de cinema ongekend populair is. Zelfs in Zuid-Afrika. Je hoeft weliswaar niet overal naar toe te gaan, maar ook bij ons geldt: uit hoe meer hoeken het geld komt, des te beter loopt het bedrijf.
Hoe zit het met de oostbloklanden?
Die werken niet erg mee: veel voorwaarden, weinig geld. Dat is geen manier van handel drijven. Er is wel een enorme markt, maar die is volledig gemonopoliseerd. Concurrentie bestaat er niet.
Hoe zijn de bevoegdheden bij De naam van de roos verdeeld? Wat bepaal jij, wat Annaud en wat beslissen jullie samen?
Er is geen duidelijke grens. Een ervaren regisseur weet wat een budget is, hoewel hij er eigenlijk nooit wat van ziet. Jean-Jacques weet dat hij over een enorm budget beschikt en dat hij het daarmee kan en moet redden omdat het anders een belachelijke onderneming wordt. De meeste budgettaire problemen kun je al voorzien bij het schrijven van het script, dus zijn ze ook meestal te vermijden. Wat de rolverdeling betreft kan ik alleen dit zeggen: het is geen goede zaak als de regisseur en de producent niet samen tot een keuze kunnen komen. Zoiets kun je niet met een papiertje afdoen. Wij hebben er in ieder geval geen contract over hoeven ondertekenen! Er moet tussen een producent en een regisseur begrip en vertrouwen aanwezig zijn, ook al klinkt dat misschien naïef. Als Jean-Jacques en ik het met elkaar niet zouden redden, dan helpt geen enkel contract of wat dan ook er nog aan. Je moet gewoon verstandig met elkaar kunnen praten.
Dat is niet altijd eenvoudig, wel?
Nee, daarom gaat er in deze branche ook altijd wel wat fout. Mijn devies luidt: ‘degelijke voorbereiding’, dwz.: ik ga ervan uit dat bijna alle problemen in het beginstadium opgelost kunnen en moeten worden. Wanneer je van tevoren alles bedacht en afgesproken hebt, is het alleen nog zaak je daar verder aan te houden. Wanneer er eenmaal met de opnames gestart wordt, is de tijd van discussiëren voorbij.
Zijn er wat het budget betreft procentuele maatstaven aan de hand waarvan je kunt uitrekenen wat iets kosten mag?
Bij iedere grote film ben je veruit het meeste geld kwijt aan de gages. De rest valt daar bij weg. Als je bijv. de materiaalkosten vergelijkt met de gages van de werklieden, dan is het niet eens meer de moeite waard om over het materiaal te spreken. Niet de spullen die uit een vrachtwagen worden geladen, maar sjouwers en de chauffeur die zo'n auto rijdt, die kosten geld. Een royale 80% van het budget gaat op aan gages en lonen.
Hoe vond u de samenwerking met Eco? Is het een moeilijke man? Autoritair?
In het geheel niet. Eco is in alle opzichten een verstandig mens; dat maakt de zaak veel eenvoudiger. Als expert op het gebied van uitdrukkingsmiddelen begrijpt hij des te beter dat de film geen voortzetting van zijn boek is, maar een geheel zelfstandig werk dat zijn boek als uitgangspunt heeft. Eco heeft onze ideeën en plannen eerst eens goed aangehoord en bekeken en toen gezegd: ‘O.k. jongens, veel geluk!’ Ik moet zeggen dat hij zich erg weinig met de film heeft ingelaten.
Had hij speciale eisen?
Nee. Jullie denken nu zeker aan Michael Ende en Die unendliche Geschichte. Nee, met Eco was er geen sprake van zulke problemen. Het is Ende gewoon niet gelukt de film naar zijn boek als een zelfstandig project te zien. Hij werd zowaar jaloers toen hij in de gaten kreeg dat de film zijn eigen dynamiek begon te ontwikkelen. Uit ontevredenheid werd hij toen kwaad op mij en ik werd kwaad op hem. Nu is het oorlog en ik zal niet degene zijn die capituleer.
Hoe komt het eigenlijk dat De naam van de roos in de V.S. twee weken eerder in première gaat dan hier in Duitsland?
Voor ieder land geldt er zoiets als een uiterste startdatum. Die is afhankelijk van factoren als vakantie, het weer, bepaalde culturele manifestaties enz. In ons geval ligt de uiterste startdatum rond midden oktober, de Amerikanen gaan ervan uit dat eind september een gunstiger tijdstip is. Eigenlijk was het logischer geweest wanneer de film hier zijn wereldpremière had gekend, maar het maakt uiteindelijk niets uit, want de Engelse versie was toch eerder klaar.
Was het je bedoeling om van De naam van de roos een boekverfilming te maken?
Nee, werkelijk niet. De zogenaamde grote literatuurverfilming interesseert me niet in het minst. Het gaat er mij totaal niet om de een of andere lezer tevreden te stellen of de critici te overtuigen. Wanneer de grondgedachte van een boek me fascineert, ga ik voor mezelf na waar die fascinatie hem nu precies in zit en hoe je die in een speelfilm eventueel zou kunnen weergeven. Vanaf dat moment is die grondgedachte voor mij nog de enige overeenkomst tussen film en boek. Bij De naam van de roos was dat, zoals gezegd, de belangrijke rol die de middeleeuwen spelen. Ik wilde de precisie waarmee Eco over dit tijdperk heeft geschreven filmisch omzetten, dwz. tot basis van deze film maken. Bij Das Boot was dat het leven in de boot.
Misschien is het bij de samenwerking tussen een regisseur en een producent nog wel het belangrijkste dat ze met betrekking tot de grondgedachte van een boek dezelfde visie hebben.
Hoe denk je dat De naam van de roos zal gaan lopen?
Dat weet ik niet. Ik denk alleen dat de film goed genoeg is om niet te floppen. De naam van de roos is een film met een doordacht scenario en een solide financiering,
Auteursrechtelijk beschermd
