Bzzlletin. Jaargang 12

[p. 58]

Seamus Heaney
Drie gedichten

De man van Tollund

Eens zal ik naar Aarhus gaan
En zijn veenbruine hoofd bekijken,
De zachte doppen van zijn oogleden,
Zijn spitse schedelkap.

Lang zal ik blijven staan
In het vlakke land, dichtbij
De plek waar hij werd uitgegraven,
Met de laatste pap van winters zaad

Versteend in zijn maag,
Spiernaakt op muts,
Lus en gordel na.
Bruidegom voor de godin:

Zijn adem kneep zij af
Met haar lederen halssnoer, opende
Haar laagveen en liet de donkere sappen
Hem tot heiligenlichaam vergisten,

Kostbare turfstekersvondst,
Bewaard in raatvormige groeven.
Vandaag rust in Aarhus
Zijn bevlekte gezicht.

Godslastering riskerend zou ik
Het ketelmoeras kunnen zegenen
Tot onze heilige grond en bidden
Dat Hij laat ontkiemen

Het verspreide, in hinderlaag
Gelokte vlees van landarbeiders,
Hun lijken, de sokken nog aan,
Opgebaard op boerenerven,

De verradende, bielsen
Bevlekkende huid en tanden
Van vier jonge broers, mijlenver
Langs de spoorlijn gesleept.

lets van zijn trieste vrijheid
Toen hij de mestkar bereed,
Moet ook over mij komen, nu ik
Hier rijd en uitspreek de namen

Tollund, Grauballe, Nebelgard,
En, onbekend met hun taal,
Kijk naar de wijzende handen
Van plattelandsbewoners.

In de velden van Jutland, in
Deze oude mensen-dodende parochies,
Zal ik mij verdwaald wanen,
Mistroostig maar thuis.

(Uit: Wintering Out, 1972)

De rugwaartse blik

Wankeling in lucht,
alsof een taal hier
te kort schoot, kunst-
greep van vleugels.

Het geblaat van de snip,
de nestgrond ontvluchtend
naar een dialect,
naar varianten,

transcripties gonzend
op de natuurmonumenten -
kleine geit van de lucht,
van de avond,

kleine geit van de vorst.
Zijn staartveren zijn 't die,
elegiëen trommelend
in de slipstroom

van wilde gans
en gele roerdomp,
zich een weg wentelend
door de gewelven

waarop wij teren, zijn vlucht
door sluipschutters schuilhoek,
over schemerige schansen
en wallen van aarde,

verdwijnen tussen
de resten, glimmend
in de nissen
van een veldwerkersarchief.

(Uit: Wintering Out, 1972)

[p. 59]

Boetedoening

Ik voel de ruk
van de strop aan het vel
van haar nek, de wind
op haar naakte romp.

Hij blaast haar tepels
tot barnstenen kralen,
het broze tuig van haar ribben
doet hij trillen.

Ik kan haar verdronken
lichaam in het moeras zien
liggen, de weegsteen,
de drijvende roeden en takken.

Waaronder zij eerst leek
op een boompje ontschorst,
maar eenmaal opgegraven:
eiken botten, hersenvaatje;

haar kaalgeschoren hoofd
als een stoppelig zwart korenveld,
haar blinddoek een vuile zwachtel,
haar strop een ring

om souvenirs aan de liefde
in te bewaren.
Kleine overspelige,
voordat ze je bestraften

had je vlasachtig haar,
was je ondervoed, en mooi
je gezicht zwart als teer.
Mijn arme zondebok,

haast heb ik je lief,
maar ik weet dat ook ik
de zwijgende stenen gegooid had.
Ik ben de geslepen voyeur

van de uitgestalde, verduisterde
raten van je hersenen,
het weefsel van je spieren,
en al je genummerde botten:

ik, die sprakeloos toekeek
toen je verklikkende zusters,
met helmen van teer,
aan de hekken stonden te huilen,

en die in beschaafde woede
oogluikend zou toezien,
en toch de stipte, intieme wraak
van de stam zou begrijpen.

(Uit: North, 1975)