Bzzlletin. Jaargang 12

[Vervolg Wilfred Smit als docent Russische literatuurgeschiedenis]

vervolg van 32

Voorkeuren

De stof die Wilfred Smit bracht op zijn colleges was op zichzelf fascinerend. Naast allerlei anekdotes en samenvattingen van de stof van Russische romans en gedichten die voor ons in het Russisch nog nauwelijks leesbaar waren, gaf hij ook duidelijk blijk van eigen literaire voorkeuren. Over Dostoevskij was hij niet erg te spreken. Wie deze auteur in het origineel las, walgde binnen de kortste keren van diens feuilleton-proza in keukenmeidenstijl. In vertaling echter leek dezelfde auteur ineens briljant en van diepe gedachten vervuld, zodat de conclusie gewettigd was dat de vertaler zijn boter op Dostoevskij's margarine had gesmeerd. Čechov had heel aardige verhalen, maar zijn mechanisch opgezette dialogen brachten de aandachtige lezer aan het geeuwen. Heel veel tijd werd besteed aan de centrale rol van Puškin in de Russische literatuur en aan de Dekabristenopstand. In dit verband werd door hem Lermontovs Smert' Poeta (Dood van de dichter) met een doeltreffend mengsel van oprechte eerbied en ironie behandeld: ‘En jullie zullen met al jullie zwarte bloed niet het rechtvaardige bloed van de dichter uitwissen!’ Bij Saltykov-Ščedrin gingen zijn ogen stralen. Wat de satiricus Saltykov deed, was te onuitsprekelijk om na te vertellen, maar Wilfred Smit lichtte wel een tip van de sluier op. Die tip is me altijd bijgebleven. Het meest verrukt echter was hij over de dichter F.I. Tjučev (1803-1873): de meest complete Russische dichter was hij, ‘a Poet's poet’, de meest evenwichtige. Het is mijn indruk dat wie ooit de bronnen van Wilfred Smits eigen dichtwerk wil bestuderen, zich niet mag beperken tot het werk van de Amerikaanse dichteres Emily Dickinson (1830-1886), dat wel altijd in verband is gebracht met de poëzie van Wilfred Smit, maar dat hij er goed aan zal doen ook het werk van Tjučev erbij te betrekken.

Het is de vraag of de eerstejaarsstudenten Slavistiek van toen veel profijt hebben gehad van de colleges van Wilfred Smit, ondergesneeuwd als ze waren met thema's en vertalingen, met stampen van woordjes en grammatica. Zelf heb ik delen van zijn systeem toegepast in mijn Nederlandse literatuurlessen op de middelbare school. Het systeem werkte, wat mij betreft, uitstekend; het kostte alleen veel nachtwerk en het rendement bleek gering. Ik word nog steeds schichtig als ik iemand tegenkom van die twee jaargangen Wassenaarse gymnasiasten die het allemaal hebben moeten ondergaan en die slechts met veel spieken erin slaagden een voldoende te halen.