Steun aan schrijvers in Chili
Als gevolg van de nu meer dan drie jaar durende kulturele onderdrukking is in Chili een situatie ontstaan waarin voor schrijvers en andere kunstenaars emigratie de enige mogelijkheid is om te overleven. Er zijn verschillende redenen waarom ze die beslissing nemen: de beklemmende kulturele atmosfeer die weerklank en dialoog onmogelijk maakt; de altijd dreigende vervolging door de geheime politie; het gebrek aan mogelijkheden om te publiceren; en in het algemeen het ekonomische regeringsbeleid waardoor de werkloosheid tot 25% gestegen is.
Hoewel veel kunstenaars om een of meer van deze redenen hun land hebben moeten verlaten, zijn er ook die hebben besloten desondanks te blijven. De meesten van hen hebben geen baan, als gevolg van politieke maatregelen die tegen hen genomen zijn of door de slechte ekonomische situatie. Maar ze gaan verder met hun werk en brengen het in de publiciteit, dikwijls in een versluierde, dubbelzinnige taal die gebruik maakt van understatement en verborgen satire en daarnaast geven ze het elkaar door in besloten bijeenkomsten van kleine groepen vrienden.
Het Centrum voor de verdediging en ontwikkeling van de Chileense Cultuur, dat in Parijs door Chileense kunstenaars is opgericht, probeert de schrijvers in Chili zo veel mogelijk te steunen, vanuit de overtuiging dat er alleen op deze manier een getuigenis gegeven kan worden van wat er in het land gebeurt, van ervaringen die verteld en bewaard moeten worden, omdat het de fundamentele ervaringen zijn van wat een volk doormaakt. Dat wil zeggen dat het Centrum voor Chileense Cultuur ervan overtuigd is dat het in stand houden van de kultuur binnen Chili een manier is om te vechten voor de nieuwe taal die ontstaan is in de strijd van een heel volk tegen het fascisme.
Vanaf januari 1975 is er aan zeven schrijvers geld gestuurd, dat hen uit direkte noodsituaties heeft geholpen. Een van hen is ‘geadopteerd’, wat inhoudt dat hij voor een bepaalde periode (van 6 maanden tot een jaar) op een maandelijks bedrag kan rekenen. Zo'n toelage is van fundamenteel belang, omdat door de continuiteit ervan literatair werk kan worden ondernomen. Ook op het gebied van de beeldende kunst, volksmuziek en toneel zijn soortgelijke akties op gang.
Tot nu toe hebben vooral schrijvers met een zekere literaire bekendheid een toelage gehad omdat zij zonder werk en inkomsten of, in één geval, gevangen genomen waren. Het Centrum wil in de toekomst ook minder bekende schrijvers helpen: een dichter van volksliederen die zijn teksten zingt; een jonge schrijver die korte verhalen schrijft maar ze nergens kan publiceren; andere nog onbekende jongeren die de mogelijkheid moeten krijgen om de literatuur van vandaag in leven te houden.
In Nederland is dit jaar een afdeling van het Centrum voor Chileense Cultuur opgericht, met het doel om vanuit Nederland de Chileense kunstenaars in en buiten Chili te steunen. Een van de eerste initiatieven is de adoptie van schrijvers in Chili geweest. Voor de voortzetting daarvan is geld nodig. Als de lezers van BZZLLETIN bereid zijn een bedrag naar de stichting BZZTôH over te maken onder vermelding van ‘Chileense schrijver’ zou weer een schrijver in Chili voor een aantal maanden ‘geadopteerd’ kunnen worden.
Wij willen u in de toekomst graag op de hoogte houden van de aktiviteiten van het Centrum voor Chileense Cultuur. En we hopen dat de BZZLLETIN-lezers deze eerste konkrete aktie voor een schrijver in Chili zullen steunen.
Ankie Peypers
Max Arian
Ariel Dorfman
Bijdragen kunnen worden overgemaakt op girorekening 2476900 t.n.v. de stichting BZZTôH teater te Den Haag o.v.v. ‘Chileense schrijver’
Auteursrechtelijk beschermd