De Broederhand. Jaargang 2

Nog twee vertellingjes van H.C. Andersen.
(Naer het deensch.)

De varkenshoeder⁽¹⁾.

Er was eens een arme prins, die had een geheel klein koningryk, maer zoo groot was het immers, dat hy er op trouwen kon en trouwen wilde hy.

Nu was het zekerlyk een beetje stout, dat hy der dochter des keizers durfde zeggen: Wilt gy my hebben? maer hy deed het toch, want zyn naem was wyd en zyd beroemd en er waren meer dan honderd prinsessen, die geerne ja hadden gezeid, maer deed zy het ook?

Nu wy zullen hooren.

Op het graf des vaders van den prins wies een roozelaer, maer een heerlyke roozelaer, die droeg alle vyf jaren slechts eene bloem maer dat was ook eene bloem! die had zulk eenen heerlyken geur, dat men alle zorgen en bekommernissen vergat, wanneer men er maer aen rook. Buitendien had hy nog eenen nachtegael, die zong, als of hy al de schoonste liederen der wereld in zyne kleine keel had gehad. Die roos en die nachtegael wilde hy der prinses zenden en daerom zettede hy beiden in groote zilveren kassen en zond ze haer.

(1) In onzen eersten jaergang deelden wy reeds ‘Het arme kleine Eendje’ van den beroemden dichter mede. Deze twee andere vertellingjes dienen tegelyk als eene proef van eene ‘Keus uit H.C. Andersen's vertellingjes,’ die by den drukker der Broederhand onder de pers is.

[p. 32]

De keizer liet alles in de zael dragen, waer de prinses was en juist met hare hofdamen speelde; toen zy die kassen met de geschenken zag, klapte zy van vreugde in de handen.

‘Oh ware het toch een klein maeuwkatje!’ riep de prinses, - maer toen verscheen in plaets van een katje de roozelaer met de heerlyke roos.

‘Neen, hoe liefjes is die bloem toch gemaekt!’ riepen alle hofdamen.

‘Zy is meer dan lief,’ zeî de keizer. ‘Zy is schoon.’

Maer de prinses bevoelde de roos en toen begon zy bykans te weenen.

‘Foei, papa,’ riep zy; ‘zy is niet kunstelyk, zy is natuerlyk!’

‘Foei!’ riepen alle hofdamen; ‘zy is natuerlyk!’

‘Maer vóór dat wy kwaed worden, meende de keizer, laet ons eerst zien, wat in de andere kas is’ - en toen opende men de andere kas, en de nachtegael kwam er uit en die zong zoo schoon, dat er elkeen betooverd van was.

‘O superbe, charmant!’ schreeuwden de hofdamen, want zy klapten allen fransch, de eene slechter dan de andere.

‘Die vogel herinnert my toch gansch aen de speeldoos van de zalige keizerin,’ zeî een oude kavalier. ‘Ja, ja, 't is dezelfde toon, dezelfde wyze.’

‘Ja, ja,’ sprak de keizer en dan weende hy, als een klein kind.

‘Ik kan toch niet wel gelooven, dat dit een natuerlyke vogel is,’ zeide de prinses.

‘Toch wel, het is een natuerlyke vogel,’ antwoorden die, welke de geschenken hadden gebragt.

‘Dan laet den vogel maer vliegen,’ beval de prinses, en zy wilde niets verder van den prins hooren.

De prins liet zich echter daerdoor niet afschrikken; hy maekte zyn gezigt bruin en zwart, trok eene ruwe muts wel over de oogen en kwam aen het paleis, waer hy klopte.

‘Goeden dag, keizer,’ zeide hy; ‘kon ik hier op het slot geenen dienst krygen?

‘Ja wel,’ antwoordde de keizer, ‘ik heb juist iemand noodig, om myne varkens te hoeden, en ik heb zeer veel varkens in het paleis.

[p. 33]

En zoo werd de prins benoemd tot keizerlyken varkenshoeder. Men gaf hem een jammerlyk klein kamerken nevens den varkensstal, en daer moest hy blyven. Gedurende den ganschen dag zat hy nu by de varkens en werkte aen iets, en toen het avond werd, had hy gedaen, en zie, het was een lief, klein potje; rond hetzelve zag men bellekens, en zoodra er iets in zood, begonnen die bellekens te luiden en speelden de oude wyze:

O myn lieve Augustyn,
Alles is weg, weg, weg.

Maer het kunstrykste by de zaek was toch dit: Wanneer men den vinger in den rook hield, die uit het potje kwam, dan kon men rieken, wat in de geheele stad op elken haerd gezooden werd, en dit was in der daed iets geheel anders, en veel schooners, dan de roos.

Nu kwam de prinses met alle hare hofdamen toevallig den varkensstal voorby; toen zy nu daer de melody hoorde, werd zy bykans dol van vreugd, want zy koude ook ‘O myn lieve Augustyn’ spelen; 't was het eenigste wat zy kon, en zy speelde het op het piano en met eenen vinger.

‘Dat is ja het stukje, wat ik kan!’ riep zy. ‘O dal moet een hoogbeschaefde varkenshoeder zyn. Hoor, ga by hem en vraeg hem hoeveel het instrument kost.’

En toen ging eene der hofdames, trok holleblokken aen en kwam by den varkenshoeder.

‘Hoeveel verlangt gy voor het potje?’ vroeg de hofdame.

‘Ik verlang er tien kussen voor van de prinses.’ zei de varkenshoeder.

‘God behoed ons!’ riep de hofdame.

‘Ja, maer het gaet niet minder,’ zei de varkenshoeder.

‘Laet hem loopen,’ morde de prinses, toen de hofdame haer dit antwoord bragt, en zy ging voort; maer toen zy een klein stukje verder was, begonnen de bellekens zoo fraei te spelen:

O myn lieve Augustyn
Alles is weg, weg, weg!

eu zy sprak: ‘Maer, hoor toch, hoe schoon! Vraeg hem of hy tien kussen van myne hofdame wil hebben?

[p. 34]

‘Neen, ik bedank u,’ antwoordde de varkenshoeder, toen de hofdame hem dit vroeg. ‘Tien kussen van de prinses, of ik behoud myn pot.

‘Dit is toch een zonderling mensch,’ zeide de prinses. ‘In Gods naem dan, maer gy moet u voor my stellen, zoodat niemand ons zien kan.’

En de hofdamen stelden zich voor beiden en spreidden hare kleederen uit: de varkenshoeder kreeg tien kussen en de prinses kreeg den pot.

Nu, dat was eene vreugde! den ganschen avond en den ganschen navolgenden dag moest de pot koken. Er was niet eene haerdstede, niet een oven in de geheele stad, of zy wisten wat er gezoden werd, zoowel by den kamerheer als by den schoenmaker. De hofdamen dansten en klapten van vreugd in de handen.

‘Wy weten wie zoete soep en eijerkoek zal eten! wy weten wie beafsteak en karbonade krygt! oh hoe belangwekkend is dit toch!’

‘Ja, maer zegt er niets van; want gy weet, ik ben 's keizers dochter?’ waerschuwde de prinses.

‘God bewaer ons!’ riepen zy allen.

De varkenshoeder was echter daermede nog niet te vreden. Hy begon op nieuw te werken en maekte eene ratel; wanneer men die rondzwaeide, dan hoorde men alle valsen, galopaden en cotillons, die sedert deschepping der wereld gecomponeerd werden.

‘Maer, dit is toch overheerlyk!’ riep de prinses verrukt, toen zy voorby hem gaende, dit hoorde. Nooit kende ik schoonere compositiën. O hoor toch eens hoe goddelyk! Ga toch gauw binnen en vraeg hem, wat dit instrument kost, maer ik kus hem niet.’

Weldra kwam de hofdame, welke zy uitzond, terug en antwoordde: ‘Hy wil honderd kussen van de prinses hebben.’

‘Hy is zot, geloof ik,’ sprak de prinses, en zy ging; maer toen zy een klein eindje verder was, bleef zy staen en zeide:

‘Men moet de kunstaenmoedigen. Ik ben 's keizers dochter. Zeg hem, dat ik hem, gelyk ook de laetste keer, tien kussen geven wil, de overige negentig kan hy zich dan van myne hofdamen laten geven.’

‘Maer, dat doen wy toch niet geerne,’ zeiden de hofdamen.

[p. 35]

‘Baba, kinderachtigheden!’ riep de prinses. ‘Kan ik hem kussen, dan kunt gy het ook. En gy weet immers dat ik u kost en huer geef.’ - En zoo moesten de hofdamen weêr by den varkenshoeder.

Maer de varkenshoeder zeî: ‘Honderd kussen van de prinses, of elkeen behoudt wat hy heeft.’

‘In Gods naem dan,’ sprak de prinses. ‘Stelt u in 't rond en spreidt uwe kleêren uit.’ En dit deden zy, en dan begon de varkenshoeder te kussen.

‘Wat is toch daer aen het varkenskot in gang?’ vroeg de keizer, die juist op zyn balkon stond en hy wreef zich de oogen en zettede zynen bril op zyn neus. ‘Dat zyn de hofdamen, die daer vergarderd zyn; maer wat doen zy toch; ik moet er zeker weêr tusschen komen!’ En dan trok hy zyne pantoffels achter op - want eigenlyk waren die pantoffels oude schoenen, die hy van achter platgetreden had.

Wel drommel, hoe spoedde hy zich!

Zoodra hy in den hof kwam, ging hy geheel zachtjes; de hofdamen waren zoo zeer bezig, met de kussen te tellen, dat zy niet hoorden, toen hy naderde. Wanneer hy nu tot by haer gekomen was, stelde hy zich op de teenen en keek eens in den kring.

‘Wat is dat?’ riep hy toen hy zag, dat zy beiden zich kusten en dan sloeg hy hun met zyne pantoffels om de ooren; 't was juist op het oogenblik waer de varkenshoeder den zeven-en-tach-tigsten kus kreeg.

‘Weg van hier! riep de keizer, want hy was geweldig kwaed, en de varkenshoeder en de prinses werden door gendarmen tot over de grens getransporteerd.

Daer stond zy nu en weende en de varkenshoeder schold haer uit en het regende zoo zeer.

‘Och ik arm schepsel! riep de prinses. Had ik toch den schoonen prins genomen! Och hoe ben ik nu zoo diep ongelukkig en rampzalig!’

Toen ging de varkenshoeder achter eenen boom, wiesch het bruin en zwart uit zyn gezigt, wierp de slechte kleêren van zich weg en stond daer in zyne prinsenkleeding zoo schoon, dat de prinses zich voor hem moest buigen.

[p. 36]

‘Ik Kom, om u te verachten. Gy, - riep hy, - gy wilde geenen eerlyken prins hebben, gy wilde niets van de roos en de nachtegael weten, maer eenen varkenshoeder konde gy kussen, om een dom speelgoedje te krygen. Dat hebt gy er nu van.’

En hy ging in zyn koninkryk, en sloot haer de deur voor den neus toe. Nu kon zy wel zingen:

O myn lieve Augustyn,
Alles is weg, weg, weg!

De prinses op erweten.

Er was eens een prins, die wilde met eene prinses trouwen, maer het zoude eene werkelyke, echte prinses moeten zyn. Nu reisde hy geheel de wereld door om er eene te vinden, maer overal was er iets niet juist; prinsessen waren er genoeg, maer hy kon zich niet geheel en gansch overtuigen, of het ook wel werkelyke echte prinsessen waren. Zoo kwam hy weêr naer huis terug en was ten hoogste treurig, want hy had toch zoo geerne eene echte prinses gehad.

Eens 's avonds verhief zich een verschrikkelyk onweêr; het bliksemde en donderde, de regen stortte neder, het was ontzettelyk. Toen klopte er iemand aen de stadspoorl en de oude koning ging, om ze te openen.

'T was eene prinses, die daer buiten stond. Maer, God en heer, hoe zag zy er uit van den regen en het storm weder! Het water liep haer uit de hairen en de kleêren, en door de snavels (of spitsen) in de schoenen en aen de hielen er weêr uit. Toen zy binnen trad, zeide zy, dat zy eene echte prinses ware.

‘Ja, dit zullen wy toch zien,’ dacht de oude koningin, maer zy zeide niets, ging in de slaepkamer, nam eene erwt en leide die op den bodem eener ledekant; dan nam zy twintig matrassen en legde die op de erwt, en nam nog twintig pluimenbedden en legde die nog op de twintig matrassen.

Daer zou nu de prinses den nacht door slapen.

'S anderen morgens werd zy gevraegd, hoe zy geslapen had?

‘O verschrikkelyk slecht, zeide de prinses. Ik heb gedurende den geheelen nacht geen oogtoegesloten. God weet, wat in dat bed

[p. 37]

was! Ik heb op iets gelegen, dat was zoo hard, dat ik er gansch bruin en blaeuw van ben over myn gansch lyf. Dat is ontzettelyk; wie kan zoo iets uithouden?’

Nu zagen zy allen, dat het eene echte prinses was, daer zy door de twintig matrassen en de twintig pluimenbedden de erwt gevoeld had. Zoo gevoelig kon slechts eene werkelyke, echte prinses zyn.

Toen trouwde de prins met haer, want nu had hy zich van haer overtuigd, en de erwt kwam in het Museum, waer men ze nog heden zien kan, indien niemand ze er weggenomen heeft.