De Brakke Hond. Jaargang 11

[p. 46]

Shireen Strooker
Dagboek van een assistente

In 1990 regisseerde Shireen Strooker De bittere tranen van Petra von Kant, een toneelstuk van Fassbinder. Deze coproductie Stichting Strooker/Zuidelijk Toneel werd dat jaar vijftig keer opgevoerd. Shireen Strooker speelde er zelf de rol van Marlene in. Marlene praat niet. Ze luistert. Marlene troost met een glas water of whisky. Ze zucht omdat de andere zucht. Ze brengt een sigaret of de autosleutels voordat er om gevraagd wordt. Ze knikt en slikt. Geruisloos schuift zij door Petra's appartement. De zwijgende assistente die niet reageert als ze vernederd of uitgescholden wordt. Vanachter haar bureau ziet zij toe hoe haar grote stille liefde kapot gaat aan haar passie voor een ander.
Tijdens haar stomme rol schreef Shireen Strooker een intrigerende blocnote vol: Dagboek van een assistente.

[p. 47]

 

Beste meneer

 

dat ik de naam nou

 

niet meer weet

 

vergeten ben ik de

 

letters die er in

 

voorkomen

 

er staat me iets bij

 

van onweer of

 

dadels

 

of

 

edelweiss

 

Zwitserland

 

of

 

Büchli of

 

waarom zegt u het

 

zelf niet even dan

 

zijn we er uit dan

 

hoeven wij niet meer

 

na te denken dan

 

kunnen wij ons overgeven

 

aan vrije gedachtes.

 

mijn vriend de stationschef heeft mij

 

bedrogen met het rangeerstation

 

mijn minnaar de banketbakker heeft mij

 

verraden met een moorkop nadat hij

 

een verhouding had beëindigd met

 

een chipolatapunt.

Zodat ik niet meer durfde te geloven in een ander mensman daarom vindt u mij hier in dit sombere lokaal ver van de wereld die ik kende uit mijn tijd van geluk en succes. De tijd dat mijn vader mij rozen gaf zonder doornen en veel zakgeld. Dat ik twee vriendjes had - tegelijkertijd - één met een roeiboot de ander had een brommer. Omdat die met de

[p. 48]

boot geen moeder had, mocht hij twee keer in de week bij ons eten. Zijn lievelingseten was kaantjes met appelmoes - en dan gaf ik hem ook mijn portie.

Portie is een woord uit de oudheid wat meer betekent dan alleen het rijke - de rijke betekenis. Veel meer; alles grooteen grote portie spreekt iedereen wel aan.

Niet alleen kinderen en honden.

Verboden porties zijn ook in de hemel niet te verkrijgen.

De kleine gebochelde kabouter wist niet meer waar hij woonde daarom verdwaalde hij keer op keer en durfde niemand de weg te vragen naar hij wist niet waar. Wellicht had een kort gesprek met een vreemde hem misschien op een idee kunnen brengen van zijn werkelijke adres. Hij wist steeds wel dat het dichtbij een water was of toch een regenplas voor zijn deur - de kleine verdrietige man voelde een traan uit zijn linkeroog vallen.

Zout smaakte het - zouter dan zeewater.

De zee - daar was hij ook een keer geweest met een groep een excursie was het - met brood mee.

Hij was toen nog jong en verliefd op alle mensen met een baan of een huis - zekere mensen - of een auto.

Zijn geweten liet hem soms in de steek - dan dronk hij een borrel of soms meer dan één. Dat maakte in zijn hoofd een draaikolk en een zeef voelde hij in zijn darmen - een grote theezeef.

Hij spaarde van alles - zegels - punaises - klosjes garen - tabakssoorten - droogbloemen - steentjes - schelpen - maar die waren moeilijk te vinden.

[p. 49]

Omdat hij slechts zeer zelden naar buiten kon vanwege zijn gebrek waarvan niet bekend was wat de oorzaak was - erfelijkheid - stress - reumathiek. Pijn was voor hem een vertrouwde vriend en metgezel - die hem het alibi gaf nergens aan mee te doen - echt over na te denken. En dat was een vredig gevoel.

Menig man had hetzelfde gedaan hebben. De moord - de manier waarop het het gedaan had - had uitgebreid in alle kranten gestaan.

Met foto's van de plek waar het gebeurd was - van zijn moeder in het ziekenhuis of van hem toen hij klein was ongeveer 5 jaar.

Meerdere malen was het gaan onweren juist op het moment dat hij hevig naar een vrouw verlangde - iedere keer had het hem van zijn verlangen afgebracht - dan voelde hij zich daarna ziek en kreeg het idee dat hij zich vast moest houden want dat hij anders van een duizelingwekkende hoogte naar beneden zou storten en dan zou hij zeker nooit meer wakker worden. En dan zouden hem straffen te wachten staan - middeleeuwse straffen.

Simpel = dat wat niet gecompliceerd is - wat niet direct verwarring veroorzaakt.

Dood = koud en stijf na een half uur bij een poes - na een paar uur bij een mens. Ook is het een schakel tussen het oude en het nieuwe. De man de veerman die je naar de overkant brengt in de houten boot- de afbeelding bij ons thuis op de W.C. daarop had hij een cape aan en een masker van skelettenhoofd.

Benen van rubber heb ik dacht hij - wat erg - wat ben ik le-

[p. 50]

lijk met die benen. Als ik op de tramhalte sta hoor ik ze lachen zie ik ze kijken gluren - als de tram komt - de eerste de beste - neem ik 'm.

Om er van af te zijn.

Om weg te komen.

Om er vandoor te gaan. Voorbij de remise voorbij Amstelveen. Verder dan de anderen - de menigte met de jacks en de spijkerbroek - de joggingpakken de schorten. Het schort van zijn moeder had hij heel lang bewaard in een doos.

De doos waar is die gebleven? Uitgeleend? Gestolen?

A: Afrika, wil je daarheen?

B: Nou... moet ik het nu zeggen?

A: Liever wel, dan kan ik boeken.

A: Vóór wanneer wil je 't op z'n laatst weten?

A: Tja, vóór morgenochtend vroeg als het kan, OK?

B: Ja, natuurlijk.

A: Nou, dat is dan afgesproken.

B: Wat ga jij doen?

A: Hoe bedoel je?

B: Ik bedoel tot morgenochtend?

A: Eten denk ik slapen TV-kijken telefoneren...ja, ik weet

B: O.

A: Wat nou O?

B: Je bent zo kortaf.

A: Ik kortaf!

Maanlicht dat was het woord waar zij naar zocht en dan niet op kon komen. Juist als ze het heel graag wilde zeggen op een bijeenkomst of vergadering, receptie of feest.

Als ze indruk wilde maken op iemand daar aanwezig om zo de aandacht, al was het maar even, op zich te vestigen.

Bijvoorbeeld zo: ‘... het soort licht waar ik me veilig bij

[p. 51]

voel - waar je niet in kan zien hoe lelijk ik ben.’ En dan zou iedereen zeggen dat het reuze meeviel. Dat haar ogen en haar haar uitzonderlijk mooi waren. Nieuw altijd weer nieuw.

Graag zou hij een keer iemand prikken met een grote tandenstoker dan het bloed oplikken daarna. Stiekem, alleen genietend van het moment.

De wond zou wel meevallen, niet eens erg zichtbaar. De oude man zou het ook snel vergeten zijn.

Nauwelijks kon hij zijn naam onthouden. Ook de honderassen had hij allemaal gekend - foutloos wist hij wie van welk ras. Dat had hem vele malen in contact gebracht met interessante mensen. Mannen, vrouwen, kinderen in het stadspark.

Katten wist hij veel minder van. Die stonden hem niet aan.

Vals leken ze, onbetrouwbaar net zoals zijn Oma.

Zondag was het. Voor de zoveelste keer in zijn leven.

Vandaag anders?

Jazeker. Zachter licht minder stank buiten.

Om drie uur zouden ze komen. De mannen op de tractor en dan mocht hij mee naar het korenveld.

A: Maar wanneer dan?

Na mijn verjaardag? En dan gaan we?

B: Ja zeker.

Hoeveel na je verjaardag?

A: Een dag - twee dagen.

B: Maar als je dan nog niets gehoord hebt, dan gaan we toch.

A: Beloof je 't?

B: Jaaaaa, ik beloof 't.

[p. 52]

A: Meneer meneer meneer!

B: Je noemt mij toch al meer dan een jaar bij mijn voornaam.

Frits. Frits weet je nog?

A: Frits. Ja natuurlijk. Ik had een Oom die ook zo heette.

In Warmond op een woonboot.

Zeewier, nee waterplanten - plankton. Nee, steigers met jachten van miljonairs.

Vergeten, erg is dat vergeten zeker als je al een zekere leeftijd hebt bereikt - maar toch tandenpoetsen drie keer per dag minstens en voeten baden. Dat ze heel schoon worden. Het eelt met een speciale vijl behandelen, zodat het langzaam wegsmelt.

Onverzadigbaar is een woord wat hij niet kon vertalen.

Al dagen dacht hij erover na en niets kwam in hem op - geen woord - hij kende alleen het gevoel wat bij het woord hoorde - zelf ik - niemand zoals ik het mij overkomt - een oceaan leegdrinken, zestig vrouwen tegelijk klaarneuken een os en een stier opeten en zeven tonnen bier.

Op een motorfiets achterop zomer 1977 bij zijn zoon Ab. Van Voorschoten naar IJmuiden en daar vissen op de pier.

Avant garde

morregen morregen zei Sjaak. Vroeger als er regen werd verwacht en nadien onweer. Nadien is ook een meisjesnaam. Nadine groot blond met hele lange benen en maat 42 schoenen, altijd een lichtblauw vest aan.

Sweater noemde de engelse juffrouw dat. Sportkleding. Hij wist nooit hoe hem dat zou staan.

[p. 53]

Nike sokken

Adidas shirtje

Puma schoenen en zo'n zweetband om z'n hoofd. Zweet zijn eigen zweet hij wist niet hoe zijn zweet stonk rook.

Hallo - als je de telefoon aanneemt als je ergens binnenkomt of weggaat nee dan niet natuurlijk dan is het ciauo.

In het Chinees? Nee dank u, dag.

Bloem op een eveloppe. Boven aan een brief.

Overmorgen gisteren volgend jaar nevenstaand. Aan bovenvermeld persoon - een man een vrouw een ander wezen. Hoeveel?

1000? 2000?

Wezens dansen
voor mijn ogen
met lange mouwen
en lange nagels zo groen als gras
ogen waar vuur uit komt
die open en dicht gaan
met parelmoer van zuiver glas
dansen en zweven
tegelijk met vliegers
van vlinders
regenboogdruppels op
hun wangen en
lippen zo rood als
bloed
zingen als sirenes
boven het water
spiegelend in het gekabbel
wenken - lonken aan de binnenkant van mijn oogleden
moordend mooi en achterstevoren weer terug - steeds heen
en weer

[p. 54]

[advertentie]

[p. 55]

de caroussel de draaimolen elke keer weer opnieuw - 20 30 keer - zijn moeder kreeg op 't laatst korting - iedereen vond het zielig voor haar als hij zich weer schreeuwend op de grond stortte als zij zei dat hij nu maar een rondje moest overslaan.

Krijsen en brullen daar was hij goed in - ook al toen hij pas anderhalf was.

Na een hele tijd had de man van de draaimolen haar niet meer laten betalen.

Twee dagen was hij ziek geweest van deze lange extaxe op het pleintje voor de supermarkt.

Zijn broertje was er stil van geweest - bleek met grote bruine ogen en groot haar onder zijn petje.

Hier zou ik nooit overheen komen - die bruine ogen onder dat rode petje - zachte ogen. 't Springend hert werd hij later op de voetbalclub genoemd door zijn eigen vader. Op zondagochtend - meestal niet achter de bal aan rennend maar achter het onzichtbare.

Nu ziet hij zijn kleine broer zich krijsend uit de tweelingenwagen op de stoep storten. Kronkelend ligt hij op straat. Niet meer op te tillen - te kalmeren of te troosten.

Hun moeder neemt hem in haar armen en wacht - liggend op het beton - tot hij niet meer kan.

Maandagochtend - 8u30 de wekker - badend in het zweet - luisterend naar zijn eigen hart - het bonken in zijn slapen - de wrange smaak na zijn mond - de moordende hitte in de slaapkamer.

Pijn/verdriet zo erg dat hij dacht dit hou ik niet uit... als er niemand is die mij NU in zijn armen neemt en me troost eindeloos heel lang troosten steeds vragen vertel maar vertel

[p. 56]

maar je mag huilen zo hard je wilt je hoeft niet bang te zijn want de enige IK is bij je - de enige lieve Heer met meer dan 10 vingers en tenen -

Boedha Jezus Mohammed in hun namen worden bloedbaden aangericht in de naam van God God God maar Moeder Maria was er altijd bij die vergeeft zelfs het bloedvergieten - vergieten een kruis slaan weesgegroetjes bidden en biechten elke vrijdag alles vertellen aan de onzichtbare man - mooi als titel.

Jongens en meisjes samen in het zwembad.

Mocht hij maar mee van zijn moeder. Was zijn moeder maar niet altijd bang geweest voor een astma aanval. Je mag niet - je mag niet - je mag niet - je mag niet.

Zijn cavia moest ook weg - die dikke mooie cavia.

A: Welk model had u gedacht?

B: Een beetje ruim als het kan.

A: U bedoelt overhemd-model?

B: Nee, meer wijd van onderen en korte mouwen, dacht ik.

A: Had u nog een speciale kleur in gedachten?

B: Lila. Paarsig misschien of zeegroen vind ik ook altijd wel mooi. Alleen weet ik niet of ik daar te bleek voor ben. Wat vindt u?

A: Nee, hoor u bent helemaal niet bleek - eerder bruin en bij uw haar is zeegroen erg mooi.

B: Dank u wel.

A: Eén momentje - welke maat zei u - 52?

B: Twee of vierenvijftig.

A: Ik zal kijken wat er is. Gaat u even zitten.

[p. 57]

Kijken met ogen die verder kunnen kijken meer kunnen zien. Niet alleen wat je elke dag ziet. Want er is meer er is niet minder.

Nadelig vond zij het voor zichzelf - dat hij de alimentatie maar 1 keer in de 2 maanden betaalde. Zielig - onterecht - onverdiend. Alsof ze in een aquarium zit met te weinig water. Alleen zwemmen dichtbij de bodem is mogelijk. Verlaten. Wie verlaat wie?

Ik zelf mij zelf. De enige die mij kan verlaten ben ik zelf.

Altijd te weten.

Magere melk was op de één of andere manier niet meer te krijgen bij de Dagmarkt.

Het is mogelijk om te veranderen dat weet ik zeker.

In de natuur verandert alles steeds - voortdurend.

Van kleur van vorm van beweging.

De droom kan de droom zijn of gewoon dat je je diploma Schoevers hebt en droomt van je eigen stoel dichtbij de directie.

Met een plant op je buro en een echt kapsel en een garderobe waar alles bij elkaar past.

Frieda.

Zou zij die naam ooit nog kunnen horen zonder zich te schamen!? Frieda Carla Eva Nora Olga Rifka Dora Devika Nina Martha - Ranah maar Frieda was het ergst. Daar zat iets achter, iets stiekems, iets christelijks iets hypocriets.

Magistraal die muziek. Die fluit. Een panfluit of een dwarsfluit? Ik weet het verschil niet. Ben ik zo onder de indruk? Een mouw een strakke mouw kan heel remmend werken op je bloedsomloop bijvoorbeeld.

[p. 58]

Hoe zag dat eruit?

Bloedsomloop - kanalen van bloed met bochten en sluizen.

Dun bloed of dik, wat heb ik eigenlijk? Heb ik het wel eens gezien, behalve één keer in de maand als de vlag uithangt.

Wat weet ik weinig van mezelf van binnen hoe ik er uit zie.

Ik heb ook cellen waar alles in het klein van het grote inzit.

Een cel kan meer in z'n eentje dan een heel leger van geleerden.

Geloven levert weinig op, weten alles.

Waarom, waarom, waarom zwiept alles zo?

Ik kan er niets aan doen niks aan doen!

Vandaag niet morgen niet en gisteren niet.

Geachte geachte,

was u hier al eerder? Ik herinner het mij niet echt. Misschien moet ik even de gang op en dat ik dan terugkom en het dan weet. Ja, vast wel - het zou kunnen iets komt mij bekend voor. Een bepaalde geur - een lichtval - precies weet ik het niet.

Als u het niet erg vindt geef ik liever geen antwoord op uw vraag. Waarschijnlijk weet ik morgen meer - tenminste als ik vanavond nog even terug mag komen - als het kan dan graag alleen - 5 minuten zal meer dan genoeg zijn. Ik bedoel om het echt, met grote zekerheid - vind je dat goed?

Ja, hoor je doet maar. De recherche komt morgenochtend pas - dus je hebt alle tijd. Take your time zou ik zeggen.

Ik ga alvast, OK?

OK - waarheen eigenlijk?

Ben je kwaad - vind je mij te bedeesd - zeg iets.

Mijn voorzichtige aard is misschien voor jou wel irritant - omdat jij zo vurig bent - passievol en direct.

[p. 59]

Ik ben nou eenmaal altijd op mijn hoede omdat ik als kind vaak getrapt en geschopt ben door mijn grootvader die mijn opvoeder was.

Verandering -

niets is er in de natuur wat niet groeit - vervelt - duwt - ik ben een deel van de natuur - Gad - de geest - de ziel - het alles - de Gedachte het weten.

2000 mark geeft zij aan Karin Timm.

Een runner - een koerier - een boodschapper - iemand - iets dat net op tijd komt precies op tijd - als je niet weet dat je het nodig hebt - of wel weet iets heb ik nodig.

Maar dan onverwacht - gewapend of ongewapend - klein - groot - alles staat even stil.

Pierre zo noemde ik hem

dag en nacht

winter/zomer

alleen/samen

een Franse naam - mooi is dat - als die kleine donker haar heeft kunnen we hem rustig Pierre noemen - ook een beetje Italiaans - zijn vader heeft blauwe ogen en blond haar.

dus je weet nooit

liefde is trouwens

niet altijd troostend

het kan ook remmend werken

of benauwend

of verstikkend

maar dan vraag je je weer af is dat wel echte liefde of een illusie - een fantasie - droom - haal er uit wat er in zit -

[p. 60]

zei zijn Opa vroeger altijd als hij fantaseerde over later piloot 1e klas!

of toen hij drie jaar om een aquarium gezeurd had

dat mocht niet van thuis. De rommel - de zorg - wie moest het voer kopen? De pompjes schoonmaken?

Zie je daar hou jij geen rekening mee - jij denkt dat doet dat stomme wijf wel.

geef toe geef toe - zo denk jij over mij - je moeder - zacht week laf bang toegefelijk zwak - vooral dat laatste

niet zoals Pappa, die al twaalf jaar het huis uit is en vaak van vriendin wisselt.

Dit is de laatste keer dat wij deze woorden spreken hier op deze plek met deze goden om ons heen - met hun heldendaden over en weer - een vliegtuig naar Frankfurt vliegt over heel erg toevallig - een klap op mijn hoofd terwijl zij altijd voor iedereen klaar staat met van alles.

Met alles - geld - eten - aandacht. Aandacht broodnodig voor mensen ZOALS IK! Vergeef me dat ik mezelf erbij reken.

Wij - ons dat komt omdat ik altijd ergens bij heb willen horen.