Logo DBNL
Den boom der gierigheyt, met sijn vruchten, d'welck gemaeckt is op de vrage wat gierigheyt is ende wat haer vruchten zijn (ca. 1600)

Den boom der gierigheyt, met sijn vruchten, d'welck gemaeckt is op de vrage wat gierigheyt is ende wat haer vruchten zijn

(ca. 1600)–Anoniem Boom der Giericheyt in Rijm is dit Boecxken ghenaemt, Den–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Een nieuw Liedt, Inhoudende alle de Geboden ende verboden,

Nae de Wijse: Al die belast zijt ende beladen swaer, komt tot my spreeckt, &c.

 
+ HOort en verstaet, aenmerckt en wel aensiet,
 
+ Alle de Gheboden die Christus ghebiet,
 
+ Van Mattheus ons klaere beschreven,
 
+ Die wil ick nu verklaren in een liedt,
 
+ Neemt die doch waer, binn'dat u tijdt gheschiedt,
 
+ Doen en laten hoe elck moet Leven.
 
+ Eerst predickt Iohannis verheven:
 
+ Doet rechte boete Mans en Vrouwen,
 
+ Wie onversaeght // gheen goe Vrucht draeght,
 
+ Wordt afghehouwen.
 
+ Die de rechte boete deelachtigh zijn,
 
+ Die ghebiedt Christus onsen medecijn:
 
+ Laet u Licht voor de menschen lichten:
 
+ Ghy zijt het Licht in dese Wereldt fijn,
 
+ Een klare Spieghel, wil nae-volghen mijn,
 
+ Dat ghy alle Blinden meught stichten:
 
+ Voorwaer segh ick u, (ten is gheen Dichten)
 
+ Wie sot noemt zijn Broeder eenvuldigh,
 
Met swaer dangier // het Helsche vier
 
+ Dat is hy schuldigh.
 
+ Als ghy u gaven wilt Offeren daer,
 
+ Ende 't staet met u Broeder noch onklaer,
 
Laet by 't Outaer u Offerhanden,
 
Gaet en versoent eerst u Broeder eerbaer,
 
Brenght dan u gaven op's Heeren Outaer; +
 
Zijt goedtwilligh dijn wederstanden, +
 
Eer zy u leveren in handen,
 
En met recht in den Kercker smijte, +
 
Daer onghefaelt // moet zijn betaelt
 
De leste mijte. +
 
Aensiet gheen Vrouw onkuyslijck an, +
 
Oft ghy brenght u Ziele in den Ban, +
 
Consenteert ghy in't Vleeschs begheeren, +
 
Voor Godt brenght ghy daer Overspel van: +
 
Maer erghert u dijn rechte Ooghe dan,
 
Met kracht moet ghy die van u weeren. +
 
Voorwaer segh ick u, ghy sult niet Sweeren,
 
Valsch, noch te recht in gheen manieren,+
 
Slecht Iae, en Neen // maer reden gheen +
 
Sult ghy hantieren.+
 
Moyses Wet was Ooghe om Ooghe saen, +
 
Maer nu sult ghy het quaedt niet wederstaen,
 
Slaet men d'een Kaeck, wilt d'ander bieden: +
 
Wil oock yemandt met u te Rechte gaen,
 
+ Wilt hem Rock ende Mantel toe staen:
 
+ Gheeft wie u bidt met neerstigheden,
 
Dit ghebied' ick u in allen Steden,
 
+ Bemindt neerstigh uwe Vyanden,
 
Ghebenedijdt // die u benijdt,
 
+ En brenght tot schanden.
 
+ Want is't dat ghy die u wel doen bemint,
 
Gheen loon van Godt dat ghy daer van ghewint,
 
Dat doen d'openbare Sondaren:
 
Hebt ghy u Broeder alleene versint,
 
+ Seght wat dat ghy sonderlinghs begint,
 
Dat doen wel de Heydensche Scharen:
 
+ Maer wilt ghy saligh zijn en welvaren,
 
Bemindt goede en quae ghelijcke,
 
Weest perfect klaer // als uwen Vaer
 
In't Hemelrijcke.
 
Siet toe als ghy oock Aelmoessen gheeft
 
Dijn Armen Broeder, die daer niet en heeft,
 
+ Laet voor u blasen gheen Trompetten,
 
+ Als d'Hypocrijt die gheveynstlijck leeft,
 
+ En gheerne prijs van menschen aenkleeft,
 
Zy hebben hun loon wech vol smetten,
 
Nae sulck een loon wilt u niet setten: +
 
Gheeft simpelijck al in't secreten,
 
Dat nae't verstant // u slincker-handt +
 
Niet komt te weten.
 
En als ghy bidt, soo sult ghy niet doen +
 
Als d' Hypocrijten, nae hun opinioen, +
 
Die bidden in hun Synagogen,
 
En soecken prijs van Menschen te behoen:
 
Maer als ghy bidt, gaet in u Kamer koen,
 
Bidt in den Gheest met Knien gheboghen +
 
Met luttel woorden ongheloghen, +
 
Niet als de Heydens doen al vooren, +
 
Die meenen voort // door menigh woordt
 
Sal Godt hun hooren.
 
Maer wilt ghy bidden voor dijn Vader recht, +
 
Bidts aldus, (maer den sin wel overleght) +
 
Onse Vader, soo't staet gheschreven: +
 
Maer wilt ghy een mensche niet vergheven slecht
 
Zijn misdaedt, dit Ghebedt niet en seght: +
 
Oft Godt sal u oock niet vergheven,
 
En als ghy vastet hier beneven, +
 
Siet niet droevigh als d' Hypocrijten: +
 
+ Maer salft u hooft // en Godt ghelooft,
 
T'brenghen meer profijten.
 
+ Ghy en sult oock vergaren gheenen schat
 
+ Op dese Aerden, dat verbied'ick u plat,
 
+ Die verroest oft Dieven nae graven:
 
Maer vergadert al in den hemel dat,
 
+ Want waer u schat is, daer is u herte wat,
 
+ Maeckt in tijdts Vrienden van u Haven,
 
+ Soo meught ghy ontfanghen Godts gaven:
 
Betrouwt op Godt en wilt niet sorghen,
 
Seght niet onweert // waer 't al verteert,
 
+ Wie sal my borghen?
 
+ En sorght niet, segghe ick, hebt ghedult,
 
+ Wat ghy eten, drincken, oft aendoen sult:
 
+ Aensiet de Voghels (die niet Zaeyen)
 
+ Hoe dijn Vader hunnen noodtdruft vervult:
 
+ Hoe veel te meer is hy in 's Menschen schult,
 
Hun te voeden boven de Kraeyen?
 
Soo doen de Heydens, niet om paeyen,
 
Betrouwt op Godt al sulcke saecken,
 
Soeckt aldereerst // Godts Rijcke meest,
 
Hy sal't wel maecken.
 
En oordeelt niet lichtveerdigh ter ontijdt, +
 
Op dat ghy oock niet gheoordeelt en zijt: +
 
Want soo ghy oordeelt ander Lien, +
 
Soo salmen u oock oordeelen subijt, +
 
Want al wat ghy een ander doet uyt spijt, +
 
't Selve sal u weder gheschien.
 
O ghy Hypocrijt! Die licht kunt sien +
 
Den Splinter, end' dien u Broeder tooghen,
 
Ghy quade schalck // treckt eerst den Balck +
 
Uyt u selfs Ooghen.
 
Werpt oock gheen Peerlen voor de Verckens voort, +
 
Noch het Heylighdom den Honden verstoort, +
 
Dat zy 't met Voeten niet vertreden, +
 
En daeromme van hun niet zijn verschoort, +
 
Maer gaet in door de rechte enghe Poort: +
 
Want breedt is den wegh hier beneden,
 
Die van Godt leydt in duysterheden, +
 
't Volck gaet die meest in allegader:
 
Maer over al // is den wegh smal +
 
Tot onsen Vader. +
 
Wacht u voor de valsche Propheten fel, +
 
Die tot u komen, bekleedt in een Schaeps-vel +
 
+ Inwendigh zijn zy Wolven gierigh,
 
+ Aen hun Vruchten sult ghy die kennen wel,
 
+ Want een goedt Boom draeght gheen quae Vrucht rebel:
 
+ Al roepen zy al Heere vyerigh,
 
+ Tot my, hun Schepper goedertierigh,
 
Met veel klaghens weenen en treuren,
 
+ West nochte Oost // van my gheen troost
 
+ Sal hun ghebeuren.
 
Siet toe dat ghy u van de sulcke wacht,
 
+ Want zy sullen u vervolghen met macht,
 
+ En gheesselen in al hun Schoolen:
 
Maer vreest se niet, hebt dit wel in 't ghedacht,
 
+ Wat dat ghy hun antwoorden sult met kracht,
 
+ Want ick hebbe mijn Gheest bevolen,
 
In u te spreecken onverhoolen:
 
+ Vervolghen zy u t' hun verdommen,
 
+ Van d' een Stadt quaedt // in d'ander gaet,
 
+ Ick sal haest kommen.
 
+ En vreestse niet die hier 't Lichame doodt,
 
+ Want u Ziele heeft van hun gheenen noodt,
 
+ Maer vreest die Ziele en lichame
 
T'samen magh worpen in Tormenten groot:
 
Want wie zijn Kruys niet op en neemt devoot, +
 
Die en is voor my niet bequaeme:
 
Noch die hier 't leven soeckt by name +
 
Te behouden, onthoudt dees Lesse, +
 
Den Doodt hy kiest // 't Leven verliest +
 
Hy wel expresse: +
 
Voorwaer segg' ick u, heeft Christus gheleert: +
 
Ten zy dat ghy van nieuws zijt omghekeert, +
 
En wordt als een kleen Kindt herbooren,
 
Soo en sult ghy van Godt niet zijn ghe-eert, +
 
Noch by hem komen: Maer wie hem verneert, +
 
Wordt groot gheacht by Godt verkooren. +
 
Noch ghebiede ick u te vooren, +
 
Erghert u dijn Voet, Oogh oft Handen, +
 
Die recht afsnijt // 't is meer profijt +
 
Dan heel verbranden. +
 
Sondight u Broeder teghen u onreen,
 
Gaet ende straft hem tusschen u alleen: +
 
Hoort hy u, ghy hebt hem ghewonnen, +
 
Hoort hy u niet, en wilt daer niet af scheen, +
 
Maer neemt tot u twee ghetuyghen oft een, +
 
Dat zy de waerheydt tuyghen konnen: +
 
+ Hoort hy noch niet, wilt hem tijdt jonnen,
 
En de Ghemeynte dat verklare:
 
+ Wie die niet hoort // die straffet voort
 
In't openbare.
 
+ Gheeft gheen Scheydt-brief, noch u Wijf niet verlaet,
 
+ Hoe wel dat Moyses Israel toe-staet,
 
+ Om hun hertneckighe sonden:
 
+ En Trouwt ghy een ander soo doet ghy quaedt,
 
+ Ofte ten zy dat ghy haer metter daedt
 
In Overspel hebt bevonden;
 
+ Wat Godt te samen heeft ghebonden,
 
+ Dat en sal niemandt wederspreecken:
 
+ Dus u ghenoeght // wat Godt t'saem voeght,
 
+ Magh gheen Mensch breecken.
 
+ Dus al die willen gaen in 't Leven vry,
 
+ Houdt mijn Gheboden, dat beveel ick dy,
 
+ En slaet niemandt doodt van die leven,
 
+ Noch en Steelt niet, laet Overspel daer by,
 
+ Noch en zijt gheen valsche ghetuyghe ghy,
 
+ Eert Vader en Moeder verheven,
 
+ Hebt lief u Naesten hier beneven,
 
+ Als u eyghen proper Persoone,
 
En al u goet // den Armen doet, +
 
Ick sal 't u loone. +
 
Laet u niet noemen Rabbi, wat ghy doet, +
 
Als de Gheleerde gheerne zijn ghegroet: +
 
Want Godt is Meester ghepresen, +
 
En wie onder u hooghe is ghemoet,
 
Die sal de minste veracht zijn onvroet: +
 
Maer wie hem vernedert ten desen, +
 
Sal hier naer seer groot gheacht wesen. +
 
Noch dit Ghebodt sult ghy naer komen, +
 
Vader oft Godt // van Menschen Sot, +
 
Laet u niet noemen.
 
Gheeft oock den Keyser al in zijn Recht voort, +
 
Maer gheeft oock Godt al wat hem toebehoort:
 
Bemint hem boven al met krachten, +
 
Uyt gantscher herten al sonder discoort, +
 
Uyt gantscher Sielen onhoudt wel dit woordt. +
 
Het ander moet ghy ghelijck achten, +
 
En uyt alle uwer ghedachten, +
 
Dijn naesten als u selfs beminnen:
 
Dit 's 't gantsche slot // van mijn Ghebodt +
 
Om Godt te winnen. +
 
Als Christus Iesus Godt omnipotent
 
+ Zyn Gheboden en leer hadde volendt,
 
+ Sprack hy in't Avontmael bequaeme,
 
Tot zijn Ionghers die hem waren omtrent:
 
+ Hy brack het Broodt, en gaf dat present,
 
+ En sprack: neemt eet, dit 's mijn Lichame,
 
Dat overgheven wordt in blame,
 
+ Voor u wil ick mijn Lichaem schincken,
 
Als ghy dit doet // mijn Doodt en Bloedt
 
+ Wilt doch ghedincken.
 
Desghelijcks nam hy den Kelck daer naer,
 
+ En gaf die zijn Iongheren aldaer,
 
En sprack tot hun ten selven stonden:
 
Drinckt al hier uyt, dit is mijn Bloedt voorwaer,
 
Des Nieuwen Testaments, reyn ende klaer,
 
Dat uytghestort wordt uyt mijn wonden,
 
+ Tot verghevenisse der sonden:
 
In't Hoveken vol tribulatie
 
+ Gheboodt hy noch dit // waeckt ende bidt
 
Voor quae temtatie.
 
Merckt noch aen dit Exempel in den grondt,
 
+ Christus al van den Avondtmale opstondt,
 
En gorde hem al met een dwale,
 
Zijn twaelf Ionghers dede hy op zijn mondt,
 
En goedt Water in een Becken goedt rondt,
 
En wiesch hun Voeten altemale,
 
En gheboodt hun in't generale,
 
De Voeten wasschen malkander:
 
Dus in't ghemeen // maeckt u dus kleen, +
 
D'een voor den ander. +
 
Als Christus van der doodt was opghestaen, +
 
Heeft hy de zijne een bevel ghedaen:
 
Gaet leert alle Volcken die doolen, +
 
En Dooptse al die hooren u vermaen,
 
In den Name mijns Vaders wijs beraen: +
 
Leert hun mijn Rechten in hunne Schoolen,
 
Al wat ick u hebbe bevolen:
 
Siet ick sal eeuwigh by u blijven +
 
Met mijnen Gheest // zijt niet bevreest, +
 
Mannen noch Wijven. +
 
Hier hebt ghy van Mattheus goedt bescheet,
 
Wat Godt ghebiedt, 't welck accordeert dit weet,
 
Met d'ander drie Euangelisten:
 
En wat ons noch van noode was secreet, +
 
+ Dat hebben ons d'Apostelen verbreet,
 
+ Die 't door Godts Gheest oock seker wisten,
 
Dus moet men oock al sonder twisten,
 
+ Hun Leer, als Christus Leer, volbringhen,
 
+ Neemt doch in danck // dees Leer in Sanck,
 
Die 't Leeft oft Singhen.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

lied