De Boekenwereld. Jaargang 29

[p. 64]

Menno Hertzbergerprijs 2012

Op 15 november 2012 werden in de vrijwel tot de laatste stoel bezette aula van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag de vijftiende Menno Hertzbergerprijs en de vijfde Aanmoedigingsprijs uitgereikt aan resp. Ton Croiset van Uchelen en Nick ter Wal. De openingslezing ‘Kapen, kopen, koesteren’ werd verzorgd door Coen Schimmelpenninck van der Oye die - geïnspireerd door de boeken van Piet J. Buijnsters - herinneringen ophaalde aan saillante verzamelaars en antiquaren. In een volgend nummer van De Boekenwereld zal zijn levendige voordracht worden bewerkt tot een artikel.

Overwegingen van de jury

Vervolgens las voorzitter Freek Heijbroek van de Stichting Menno Hertzbergerprijs het juryrapport voor. Na een schets van de recente ontwikkelingen in de boekwetenschap memoreerde hij de talrijke verdiensten van A.R.A. - beter bekend als Ton - Croiset van Uchelen. De prijswinnaar, geboren in 1936, kreeg het boekenvak met de paplepel toegediend, aangezien zijn moeder bibliothecaresse was bij de Nuts Bibliotheek in Maarssen. In dat licht hoeft zijn latere carrière bij de Amsterdamse Universiteitsbibliotheek geen verwondering te wekken. Als hoofdconservator van de afdeling Zeldzame en Kostbare Werken was hij voor talloze onderzoekers en studenten de personificatie van het oude boek.

Het juryrapport memoreert een indrukwekkende reeks nevenactiviteiten in de wereld van het boek, deels voortvloeiend uit zijn werk bij de universiteitsbibliotheek, deels samenhangend met zijn boekwetenschappelijke belangstelling. Behalve als bestuurder is Ton Croiset van Uchelen, enigszins achter de schermen, actief geweest als animator en redacteur van een verscheidenheid van publicaties. Wellicht zijn grootste verdienste op dit gebied is zijn betrokkenheid, vanaf de oprichting in 1971, bij het boekhistorische tijdschrift Quaerendo, eerst als redacteur en later als eindredacteur. De meer dan veertig jaargangen van het blad bieden een mooi overzicht van de ontwikkeling van de boekwetenschap in Nederland en België. Eind vorig jaar heeft hij dit stokje overgegeven aan een nieuwe redactie.

Gastspreker Coen Schimmelpenninck van der Oye. Foto's: Koninklijke Bibliotheek

De opsomming van activiteiten doet bijna vergeten dat Ton Croiset van Uchelen zijn leven lang werkzaam is geweest als boekwetenschapper. Het is kenmerkend voor zijn karakter dat hij altijd bescheiden is geweest over zijn wetenschappelijke werk. Vanaf het begin van de jaren zeventig heeft hij zich verdiept in de Nederlandse schrijfmeesters van de zeventiende eeuw en over een aantal van hen pioniersonderzoek verricht. Men denke aan Abraham van Overbeke, Samuel de Swaef, Ambrosius Perling, Willem Silvius, Jodocus Hondius, Jan van den Velde en Maria Strick. Het is te hopen dat al deze bijdragen nog eens gebundeld zullen worden, al dan niet als proefschrift.

Momenteel is hij bezig met de bewerking van de verzamelde artikelen van de in 2000 overleden boekhistoricus Paul Valkema Blouw. Toen de voorzitter van de Stichting Menno Hertzbergerprijs hem belde om hem op de hoogte te stellen van zijn bekroning, verzuchtte hij dat hij omkwam in het werk. Een dag later, toen de mededeling kennelijk goed tot hem was doorgedrongen, belde hij terug met de vraag of hij nou echt wel de meest geschikte persoon was voor de prijs? Uit het voorafgaande moge blijken dat Ton Croiset van Uchelen de Menno Hertzbergerprijs 2012 ten volle heeft verdiend.

Dankwoord van de laureaat

‘De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik, toen uw voorzitter belde, erg verbaasd was en in mijn argeloosheid - ijdelheid zo u wilt - niet anders dan positief kon reageren. De twijfel kwam later. Maar ik weet dat uw bestuur altijd uit wijze mensen bestaat (en bestaan heeft!) - overigens altijd mannen, misschien een aandachtspuntje - en ik wil u hierbij dan ook oprecht danken.

Bijzonder waardeer ik uw geste om op de uitnodiging een reproductie op te nemen van het derde blad van het mij dierbare Schrijf-Kunst-Boeck van de Antwerpse, en later Amsterdamse, schrijfen rekenmeester Anthoni Smyters. Zoals u weet zijn er van dit boek vier exemplaren bekend: de eerste uitgave. Amsterdam 1614, bevindt zich in de Amsterdamse UB; de tweede bekende editie, Amsterdam 1636, eveneens - dit exemplaar kon ik in 1978 voor de UB kopen bij de Amsterdamse antiquaar Nico Israel. Van de derde bekende uitgave, Amsterdam, ik schat ca. 1638, is het ene exemplaar in de Bibliotheca Thysiana te Leiden en, het andere, helaas incompleet, in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, zoals de Stadsbibliotheek Antwerpen tegenwoordig genoemd moet worden. Maar dit terzijde.

Wat ik u eigenlijk wil vertellen is hoe ik als student Engelse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam in de wereld van het boek terecht kwam en met de boekwetenschap te maken kreeg. Verder wil ik ingaan op de twee mannen aan wie ik in dit verband misschien wel het meest dank verschuldigd ben: Ger Brouwer, bibliothecaris van de Vereeniging ter bevordering van de Belangen des Boekhandels - de huidige KVB - van 1958 tot en met 1984, en Herman de la Fontaine Verwey, bibliothecaris van de Amsterdamse UB van 1941 tot en met 1968 en hoogleraar in de boekwetenschap en bibliografie van 1954 tot en met 1975.

Vooraf dit. Van oktober 1959 tot oktober 1962 was ik als werkstudent in dienst van een Amsterdamse en later een Utrechtse boekhandel. Ik was inmiddels getrouwd, twee kinderen rijk, en de studie schoot niet erg op. Nu werd in die tijd een student

[p. 65]

met een studiebeurs bij achterblijvend studieresultaat door een van de twee studentendecanen op het matje geroepen. Zodoende werd ik in januari 1961 ontboden bij mevrouw mr. Vollgraf. Ze hoorde mijn verhaal aan en liet me weten dat de beurs niet langer verstrekt zou worden, maar desgewenst kon worden omgezet in een renteloos voorschot. Bovendien ried ze me aan om, als ik toch van plan was leraar Engels te worden, alvast een ambtelijke werkkring te zoeken - in verband met latere pensioenaanspraken - en bij voorbeeld een open sollicitatiebrief te schrijven gericht aan prof. De la Fontaine Verwey, de bibliothecaris van de UB.

Het leek me een goed advies en ik schreef meteen een mooie brief. Ik hoorde daarna een half jaar niets, schreef in juli nog een keer en ontving in september een aangetekende brief waarin ik werd verzocht omgaand te solliciteren bij de heer Brouwer, ‘zoals u weet bibliothecaris van de Vereeniging ter bevordering van de Belangen des Boekhandels, sedert kort in bruikleen bij de UB’. Ik wist van niets, maar solliciteerde wel. Na een merkwaardig sollicitatiegesprek, dat ik elders heb beschreven, werd ik aangenomen en trad op 1 november 1962 in dienst van de UB bij de Verenigingsbibliotheek, gevestigd in Gebouw Ceres, Nieuwe Prinsengracht 57.

Na drie jaar werken in de boekhandel wist ik wel iets van moderne boeken, maar niets van het boek als object. Ger Brouwer, met wie ik het meteen goed kon vinden, merkte dat uiteraard en al snel kreeg ik privatissima op het gebied van papier, letter, band, typografie enz. Hij gaf me uitgebreide rondleidingen door het systematisch ingerichte magazijn van die fenomenale bibliotheek en tiet me allerlei vakliteratuur over productie, verspreiding en bewaring van drukwerk lezen. Er ging - dat zult u begrijpen - een fascinerende wereld voor me open.

Ger adviseerde me compact te leren schrijven en mezelf een goed leesbare italic script aan te wennen. Onmisbare kwalificaties voor mijn dagelijkse werk - het beschrijven van de binnengekomen antiquariaats- en fondscatalogi op de toen gebruikelijke kleine cataloguskaartjes. Zoals ik van hem gewend was, had hij hiervoor een goede handleiding paraat. En zo werd mijn nu nog steeds onverminderde belangstelling voor het Italiaanse renaissanceschrift en de kalligrafie gewekt.

Hij nam me mee naar een veiling bij Hertzberger, waar ik kennis maakte met Menno Hertzberger zelf. Ook gingen we op bezoek bij de antiquaren Bob de Graaf en Frits Knuf, evenals Ger ooit medewerkers in Hertzbergers Internationaal Antiquariaat. Hij haalde me over om, samen met hem, in 1963-64 de wintercursus handboekbinden op de Amsterdamse Grafische School te volgen, en adviseerde me om voor mijn eerste bijvak het college boekgeschiedenis bij professor De la Fontaine Verwey te lopen.

Voorzitter Freek Heijbroek leest het juryrapport voor

Ik volgde zijn raad op en kreeg zo een eerste kennismaking met het oude boek. Het waren de jaren waarin De la Fontaine Verwey de invloed van de drukpers op de vrijheidsstrijd van de Nederlandse gewesten tegen het Spaanse bewind in de tweede helft van de zestiende eeuw behandelde, met hoofdrollen voor de Antwerpse drukker Plantijn en Hendrik Niclaes, de leider van de geheimzinnige sekte genaamd ‘Het Huis der Liefde’. Dezelfde periode overigens waar ik de laatste jaren, bij het persklaar maken van de verzamelde opstellen van de bibliograaf en boekhistoricus Paul Valkema Blouw vrijwel dagelijks mee bezig ben geweest.

In de herfst van 1966 kwam adjunct-bibliothecaris Van der Woude naar de Nieuwe Prinsengracht om me te vertellen dat ik vanaf december aangesteld zou zijn als waarnemend conservator Handschriften en vakreferent Engelse taal- en letterkunde in het zojuist gereedgekomen nieuwe gebouw van de UB, Singel 425. Mijn protest dat ik van handschriften nagenoeg niets wist, wuifde Van der Woude weg met de memorabele woorden ‘dan leer je dat maar’ - er niet bij zeggend van wie.

In de nieuwe UB aan het Singel - wij waren er toen erg blij mee, maar het werd na verloop van tijd ‘de witte stifttand in het gave Singelgebit’ genoemd - was ik het eerste jaar vooral bezig met de verhuizing van de handboekerij van de oude handschriftenkamer naar de nieuwe en de herinrichting van het magazijn. Een leerzame ontdekkingsreis in een voor mij onbekende wereld.

In januari 1968 kwam prof. De la Fontaine Verwey - op de UB werd hij altijd als ‘meneer Verwey’ aangesproken - de handschriftenkamer binnen. Hij vertelde me dat de Vereniging van Vrienden van de UB na het overlijden van voorzitter d'Ailly, eind 1967, een nieuw bestuur aan het formeren was en vroeg mij de functie van secretaris op me te nemen. Dat verzoek kon ik niet weigeren en de volgende veertig jaar ben ik met veel plezier secretaris en, vanaf 1986, penningmeester geweest. Plezier niet in de laatste plaats omdat ik, de eerste vijftien jaar samen met meneer Verwey, verantwoordelijk kon zijn voor de keuze van vrijwel alle voor de UB aan te kopen geschenken.

Kort daarna kwam Menno Hertzberger de handschriftenkamer binnenlopen om me een klein handschriftje te laten zien ‘dat me wel zou interesseren’. Het was getiteld ‘Verscheyde gebeden ende meditatien’ en in 1621 uitgeschreven door de beroemde schrijfmeester Jan van den Velde. Ik kocht het - het was de enige aankoop voorde UB in mijn anderhalf jaar als waarnemend conservator Handschriften, maar wel een van mijn mooiste ooit.

onder Ton Croiset van Uchelen, winnaar van de vijftiende Menno Hertzbergerprijs

Niet veel later werd ik bij Van der Woude ontboden. Hij vertelde me dat hij per

[p. 66]

1 januari 1969 Verwey als bibliothecaris zou opvolgen en dat hij van plan was een ‘Rare Book Department’ in het leven te roepen. Voor deze functie had hij mij op het oog; ik zou, naast mijn vakreferentschap Engels, een dergelijke afdeling moeten opzetten. Voor details verwees hij me naar Verwey, die het idee bleek toe te juichen en mij alle medewerking toezegde. Hij leidde me een aantal malen door het magazijn, toonde me waar de belangrijke collecties stonden en vertelde me en passant allerlei bijzonderheden, b.v. over de provenances en over gedeelten die nog onbeschreven op de planken stonden - ik tekende alles zo goed als mogelijk op, Ook verschafte hij me fraaie introductiebrieven voor bezoeken aan de Koninklijke Bibliotheek van België in Brussel en de Bibliothèque nationale de France in Parijs, waar de betrokken conservatoren me met grote voorkomendheid ontvingen en niet alleen de publieks- en werkruimten lieten zien, maar ook de magazijnen - een uitzonderlijk privilege.

Er was inmiddels een nieuwe conservator handschriften aangesteld, zodat ik vanaf 1969 me uitsluitend met de nieuwe afdeling Zeldzame & Kostbare Werken bezig hield, naast het Engels dat ik in 1976 aan een collega kon overdragen.

Begin 1970 vroeg Verwey me als lid van de dagelijkse redactie en redactie-secretaris mee te werken aan het zojuist opgerichte Belgisch/Nederlandse, Engelstalige boekwetenschappenlijke tijdschrift Quaerendo, waarvan het eerste nummer in 1971 zou verschijnen. Het was weer een ‘offer you can't refuse’ en 41 jaargangen lang heb ik het redactiewerk met plezier en profijt gedaan. Het bracht me in contact met talloze boekwetenschappers in binnen- en buitenland - teveel om hier te noemen - en opende deuren die anders gesloten zouden blijven.

Het meeste contact had ik uiteraard met de dagelijkse redactieleden Elly Cockx-Indestege en Fernand Baudin uit België, en Herman de la Fontaine Verwey, Wim Ovink, Ronald Breugelmans, Bram Schuytvlot en Koert van der Horst uit eigen land. Ook wil ik hier, nee moet ik hier noemen Nico Israel, de Amsterdamse antiquaar en uitgever met wie ik later zo goed bevriend raakte. Hij stond de eerste vijf jaar garant voor het tijdschrift en bleef het vervolgens, met aanvullende subsidie van ZWO (de Stichting voor Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek), uitgeven toten met jaargang 12. Daarna werd het tijdschrift overgedragen aan Brill in Leiden - nog steeds de uitgever.

Toen ik een paar maanden bij Quaerenda betrokken was, hoorde ik dat mijn plek daar oorspronkelijk aan Ger Brouwer was toebedeeld. Op de eerste redactievergadering bleek Ger zo'n hoog oplopende ruzie te hebben gekregen met de even befaamde als geduchte neofiloloog en analytisch bibliograaf professor Wytze Hellinga, dat hij kwaad was weggelopen en niets meer met de redactie te maken wilde hebben. Nooit ben ik te weten gekomen wat de oorzaak van deze ruzie was, noch wie van de kemphanen de aanstichter; wél wist ik dat het allebei mannen waren met, zoals men het tegenwoordig zo mooi benoemt, ‘een kort lontje’. Wie nu het kortste lontje had durf ik niet te zeggen en met ruzie heb ik al helemaal niets, maar ik kan u verzekeren dat ik met déze ruzie altijd erg gelukkig ben geweest.

Ton Croiset van Uchelen vertelt zijn levensverhaal temidden van de boeken

In 1975 mocht ik, zoals u inmiddels wel zult begrijpen op voordracht van De la Fontaine Verwey, toetreden tot het mysterieuze Gezelschap Nonpareil, dat zich met allerlei zaken uit de wereld van boeken drukkunst bezig houdt. Ik trof daar vele oude bekenden en leerde - en leer nog steeds - vele anderen kennen die hun sporen in die wereld hebben verdiend.

In hetzelfde jaar werd ik, op voordracht van wie anders dan Verwey, door prof. Pitlo, voorzitter van de Dr. P.A. Tiele Stichting, als penningmeester in het bestuur gevraagd. Waarom niet dacht ik - het werd een boeiende periode van 18 jaar, waarin ik allerlei prominenten uit de wereld van uitgeverij, typografie en vormgeving leerde kennen. Uit het hierboven gememoreerde zal duidelijk zijn hoezeer mijn eerste bibliothecaris, mentor en latere vriend Herman de la Fontaine Verwey bepalend is geweest voor mijn ontwikkeling in de boekenwereld. Mijn dankbaarheid is navenant.

Het zou te ver voeren allen te noemen die ik bij het diverse bestuurs-, commissie- en redactiewerk heb leren kennen, die me geadviseerd hebben en tot steun zijn geweest. Maar omdat het hier een prijs betreft, uitgereikt onder auspiciën van de Nederlandsche Vereeniging van Antiquaren, noem ik toch even de antiquaren Nico Israël, Dolf van Gendt, Bob de Graaf, Frits Knuf, Anton Gerits, Jeffrey Bosch en Bas Hesselink. En nu ik toch bezig ben, dan ook maar razend snel nog een paar anderen genoemd, zoals de uitgevers als Daan Frank, Rienk Visser, Bart van Tongeren, Laurens van Krevelen, Chris Schriks, Jan de Jong en Herman Pabbruwe, letterontwerpers als Sem Hartz, Gerrit Noordzij, Bram de Does en Gerard Unger en boekwetenschappers als Johan Gerritsen, Dis Vervliet, Wytze Hellinga, Isa van Eeghen, Ernst Braches, Frans Janssen, Pieter Obbema, Bert van Selm, Paul Hoftijzer, Jos Biemans en Lisa Kuitert.

U zult begrijpen dat ik door het vervullen van al die bestuurlijke taken en het werk voor Quaerendo vaak elders was. Dat is mogelijk geweest doordat ik altijd goed kon opschieten met mijn bibliothecarissen (achtereenvolgens Herman de la Fontaine Verwey, Sape van der Woude, Ernst Braches en Norbert van den Berg) en in de periode dat ik conservator van de Zeldzame en Kostbare Werken was, mijn afdeling ZKW altijd voortreffelijk heeft gefunctioneerd dankzij de onvoorwaardelijke inzet van mijn collega's. Van hen wil ik hier in ieder geval met grote dankbaarheid noemen mijn medewerkers van het eerste uur Kees Gnirrep en Bram Schuytvlot.

Alles overziend heb ik veel kunnen doen dankzij velen - conservatoren, vakreferenten, bibliothecarissen, boekhistorici, antiquaren, boekhandelaren, uitgevers, vormgevers, verzamelaars, vertalers, binders, fotografen, magazijnpersoneel en andere bibliotheekmedewerkers. Ik zie de mij toegekende prijs dan ook een beetje als een prijs voor hen allen.

Het ligt dan ook in mijn bedoeling het aan de Prijs verbonden bedrag ten goede te laten komen aan wat ik gemakshalve maar zal noemen ‘de boekenwereld’. Daarbij denk ik dan zeker aan het onlangs ingestelde Herman de la Fontaine Verwey Fonds voor de Amsterdamse Boekwetenschap, een fonds op naam ressorterend onder het Amsterdams Universiteitsfonds, en, hier in Den Haag, aan het Museum Meermanno/Huis van het Boek, waarvan ik inmiddels ruim 45 jaar Vriend ben.

Hoewel ik eigenlijk al te veel namen heb genoemd - was het niet Wim Kan die zong ‘Nee we noemen geen namen, namen noemen we niet’? - zijn er ongetwijfeld velen die ik wellicht had moeten noemen, maar die noodzakelijkerwijs in dit korte

[p. 67]

bestek ongenoemd gebleven zijn. Dat spijt mij. Eén naam wil ik tot slat nog wel noemen en dat is die van mijn vrouw Henriëtte. Zonder haar steun, 53 jaar lang, had ik hier überhaupt niet gestaan.’

Aanmoedigingsprijs voor Nick ter Wal

De Menno Hertzberger Aanmoedigingsprijs van 2012 is toegekend aan een digitaal fenomeen dat geen pendant heeft in de papieren wereld: het weblog, een medium dat boekwetenschappers, antiquaren, conservatoren en anderen in staat stelt gebeurtenissen op het terrein van het boek op de voet te volgen en activiteiten te stimuleren. Goede voorbeelden zijn de blogs Perkomentus, Boekendingen en de Library of Curiosities van Steven de Joode.

De zeer goed gevulde aula van de Koninklijke Bibliotheek bij de uitreiking van de vijftiende Menno Hertzbergerprijs

In dit genre bekroont de jury het blog Artistiek Bureau van Nick ter Wal, dat hij al meer dan vijf jaar onregelmatig, maar vaak een paar keer per week, met grote alertheid voorziet van nieuwe berichten. Hij reageert vaak als eerste op aankondigingen van bijzondere uitgaven of fenomenen. Belangrijk is ook dat het persoonlijke notities zijn, wat evenals enthousiasme kenmerkend is voor een goed blog. Zijn bijdragen zijn met kennis van zaken geschreven en maken altijd nieuwsgierig naar meer. Ze gaan veelal over moderne literatuur, private press-uitgaven of de handel in opdrachtexemplaren. Ook verwijst hij ruimhartig naar blogs van anderen, ter onderschrijving van een netwerk dat de zaak van het boek behartigt op een moderne manier. De Menno Hertzbergerstichting wil zijn gedrevenheid van harte aanmoedigen met deze prijs.

Sporen van Hertzberger: dankwoord van de prijswinnaar

‘Niet zo lang geleden, maar wel voordat mij het verrassende bericht bereikte dat mij deze prestigieuze Aanmoedigingsprijs zou worden toegekend, kocht ik het boek Infinite Riches (1973): de avonturen van de Amerikaanse antiquaar David Magee. Met de titel verwijst Magee naar een citaat van Christopher Marlowe, “Infinite riches in a little room”, de oneindige rijkdommen - boeken dus - die Magee in zijn kleine zaakje in San Francisco bewaarde, maar ik denk dat Magee zich niet zou schamen voor een andere titelverklaring, namelijk de rijkdom die de verkoop van die oneindige rijkdommen hem bracht. Elk boek met memoires van een Amerikaanse antiquaar is een succes story. Ik moet zeggen, ik lees ze graag, ter inspiratie.

Dit boek belandde in september 1973 op het nachtkastje van een Nederlandse antiquaar. Hij las het boek met een potlood binnen handbereik, want op de pagina's 74 en 75 zette hij een streep naast een passage over het in omloop zijn van valse fore-edge paintings. Hij wilde deze waarschuwing van zijn Amerikaanse collega blijkbaar ter harte nemen.

In dit verband kan die Nederlandse antiquaar natuurlijk niemand anders zijn dan Menno Hertzberger. Aan hem is ook de handgeschreven opdracht op het schutblad gericht: “Inscribed for my old friend/ Menno Hertzberger/ with the author's best wishes/ David Magee/ Sept 1973”, Hertzberger schreef een welwillende recensie van Infinite Riches in het tijdschrift De Antiquaar, waarvoor Magee hem in twee brieven dank zegde. Over aanmoedigen gesproken: Magee schrijft in zijn eerste brief dat hij zich verheugt op de avonturen van Hertzberger zelf: “I shall also look forward to a book about yourself from your pen. Now get to work and start it. It's the starting that's the hard part. After that it flows naturally. You can call it Sixty Years in this Lovely Rat Race.”

Inmiddels weten we dat Menno Hertzberger zijn antiquarische herinneringen al in 1970 aan het papier had toevertrouwd, maar dat de publicatie ervan pas zou volgen na zijn dood.

Alle begin is moeilijk, daarna gaat het eigenlijk vanzelf, schrijft Magee in zijn brief. En hij heeft gelijk. Over mijn eerste bericht op Artistiek Bureau heb ik uren gedaan. Ik wist misschien ook niet wat ik wilde. Misschien weet ik dat nog steeds niet, maar het schrijven gaat me wel makkelijker af. Een gedachte wordt vanzelf een paar alinea's tekst.

Het is een rare fabel dat bibliofielen hun boeken altijd zouden afschermen van de boze buitenwereld. Gerrit Komrij ging graag op een terras achter een witbiertje zitten om vervolgens vijf volle plastic tassen om te keren en zijn aanwinsten stuk voor stuk rond te laten gaan. Bij elk boek kon hij heel precies formuleren waarom hij het leuk of interessant vond. (Of: waarom de antiquaar er veel te weinig geld voor had gevraagd.)

rechts Nick ter Wal, winnaar van de vijfde Aanmoedigingsprijs, en zijn vriendin

Als ik iets wil met Artistiek Bureau, dan is het misschien dat: vertellen en laten zien waarom juist dat ene exemplaar zo leuk is, wat er juist aan dat boek bijzonder is. Of het nu het dubbele stofomslag, de drukfout op pagina 120, het vergulde schutblad of- mijn favoriete categorie - de handgeschreven opdracht is. Ik kan op honderd manieren naar een boek kijken. U kunt dat trouwens ook. Zet uw bril af en probeer het eens. Zelfs het meest vertrouwde boek, dat al jaren bij u op de plank staat, kan een geheim prijsgeven.’