De Boekenwereld. Jaargang 16

[p. 238]

Europese Antiquarenbeurs
F.W. Kuyper

Voor de eenentwintigste maal werd van donderdag 2 tot en met zaterdag 4 maart de European Antiquarian Book & Print Fair gehouden, het jaarlijkse paradepaardje van de Nederlandsche Vereeniging van Antiquaren (nvva). Zonder twijfel is het de mooiste beurs in zijn soort in Nederland, voor verzamelaars en handelaren een vertrouwd evenement in het begin van elk jaar, met een hoog ‘ons kent ons’-gehalte. Voor het organiserend comité vormt dit hondstrouwe publiek natuurlijk de garantie voor een ieder jaar min of meer geslaagde beurs, maar zoals bij elke vergelijkbare manifestatie zoekt men permanent naar nieuwe, vooral ook jonge bezoekers. Die moesten dit jaar mede gelokt worden door de tentoonstelling Memento Mori, een speelse toepassing van het jaar 2000 op Romeinse wijze geschreven, tot in deze eeuw de gebruikelijke manier om in boeken het jaar van druk aan te geven.

De beurs telde 51 deelnemers en dat is een mooi resultaat gelet op het grote aantal vergelijkbare Book and Print Fairs dat tegenwoordig wereldwijd georganiseerd wordt. De internationaal opererende beurstijgers trekken met name in de eerste helft van het jaar van Stuttgart naar Los Angeles, van Amsterdam naar Milaan, van New York naar Bazel, van Parijs naar Londen. Bij zo'n drukke agenda ligt het gevaar op de loer dat trouwe deelnemers, vaak na een zakelijk wat minder geslaagde beurs in het voorafgaande jaar, tot ‘deze keer maar eens overslaan’ besluiten. Naast 39 Nederlandse antiquaren stonden er in het prachtige Rai Congres Centrum met de traditioneel ruim opgezette stands - volgens kenners een van de mooiste en best ingerichte locaties op dit gebied in de wereld - vier Duitse collega's, drie Scandinavische, twee Engelse, twee Franse en één Amerikaanse. Sinds de jubileumbeurs in 1994 is het aantal deelnemers niet meer zo groot geweest en dankzij de (zeer) positieve verkoopcijfers van de meeste standhouders denkt men voor volgend jaar, mede gezien de toezeggingen na afloop van de beurs, op een zelfde aantal te kunnen rekenen.

De Joint Catalogue bevatte weer vele begerenswaardige, bij aanvang van de beurs gegarandeerd aanwezige en niet van tevoren te reserveren stukken. Zodanig zelfs, dat zich ruim voor opening op de eerste dag een flink aantal zenuwachtige liefhebbers bij de ingang had geposteerd, teneinde als eerste met een sprint het lang gezochte of zakelijk interesssante stuk te kunnen bemachtigen. Bij deze beurzen is dit verschijnsel van runners een interessant fenomeen. Aangezien de conditie van vele gegadigden voor een bepaalde in de catalogus opgenomen schat niet meer van Zatopek-gehalte is, huren deze mensen vaak een gezonde snelle student in, die voor een aangename vergoeding uren voor aanvang van de beurs op z'n race-gympen in de rij gaat staan, na opening met verstand op nul de uit het hoofd geleerde route naar de betreffende stand afscheurt en daar met z'n laatste zuchtje lucht het begeerde item opeist. Het spreekt voor zich dat er nogal eens meer gegadigden voor

[p. 239]

hetzelfde kleinood zijn en dat vragen al die wachtenden vóór in de rij zich natuurlijk ook af. De sfeer is daar altijd vriendelijk gespannen, nonchalant vrijblijvend, openhartig gesloten. Iemand met zó'n hoofd verzamelt toch geen... Het systeem is niet geheel rechtvaardig, want het komt natuurlijk regelmatig voor, dat een oudere, minder snelle verzamelaar die wél als een der eersten in de queue stond, halverwege de rit door zo'n later gearriveerde ingehuurde schicht voorbijgelopen wordt. Doch verzin maar eens een beter systeem. Ook dit jaar leverde een runner een probleem op. Een oudere, vroeg gearriveerde heer werd door een wat later gekomen jongmens in de laatste bocht nog voorbijgestreefd, op weg, zo bleek even later, naar hetzelfde boek. Het jongmens eiste als eerstaangekomene terecht het boek op. De oudere heer betoogde dat hij er recht op kon doen gelden, omdat het jongmens hem in de laatste bocht gehinderd, zelfs opzij geduwd zou hebben. Het Salomonsoordeel werd door de voorzitter van de nvva uitgesproken in het voordeel van de oudere heer. Mij lijkt dat, tenzij het jongmens de oudere heer doelbewust heeft laten struikelen, niet juist. Op beurzen in Duitsland en Engeland heb ik wel erger geruk en getrek tussen runners meegemaakt, het is nu eenmaal erop of eronder bij deze bibliofiele hordenloop. De wat oudere, strammere verzamelaar of handelaar die nog een beetje bij z'n verstand is, moet toch beseffen dat de kans groot is dat hij (vrouwelijke runners heb ik nooit gezien) door een jongere medegegadigde verslagen zal worden. En gokken dat je voor het betreffende boek wel de enige geïnteresseerde zal zijn - het zou me niet verbazen als dat bij de oudere heer het geval was - is wel de allerdomste en wereldvreemdste overweging die er mogelijk is.

Vrijwel alle deelnemers waren over het zakelijk resultaat (buitengewoon) tevreden, verschillende malen was er sprake van ‘mijn beste beurs ooit’. Het

Geen gelukkige runner, maar de immer goedlachse Theo Hopman van Antiquariaat A.G. van der Steur.

Van rechts naar links de antiquaren B. Hagen, H. van den Tol en F. van Loon. Hun echtgenotes beheren hun stands.

[p. 240]

aantal bezoekers van ruim 3000 is zonder meer bevredigend, waarbij vooral het grote aandeel handelaren uit onder andere Spanje en de Verenigde Staten opviel.

Als gezegd was tijdens de beurs de fraaie tentoonstelling Memento Mori, De dodendans in boek en prent te zien, een initiatief van de nvva (met name de antiquaren L. Kerssemakers en P. van Pagée), de Universiteitsbibliotheek Amsterdam (uba) en de particuliere verzamelaar prof. dr. H.H.W. Hogerzeil. De tentoonstelling moest mede het 65-jarig bestaan van de nvva markeren. Voor de tentoonstelling, samengesteld door B. Schuytvlot, assistent-conservator van de uba, was geput uit het rijke bezit van de collectie Reichelt in de uba, aangevuld met stukken uit de verzameling Hogerzeil. De laatste heeft helaas door zijn overlijden op 12 augustus 1999 de opening van deze tentoonstelling niet meer mogen meemaken. De expositie verhuisde na het beursweekend naar de gebouwen van de uba, waar zij nog tot 29 april te zien was. Op hetzelfde thema hadden de deelnemende antiquaren nog een speciale subject catalogue als losse bijlage in de beurscatalogus vervaardigd. Dit kleine, maar zeer aparte aanbod viel eveneens in vitrines te bewonderen.

Bij de expositie verscheen de bundel Dansen met de Dood. De dodendans in boek en prent, redactie Leo Kerssemakers, Pim van Pagée en Piet Visser, eindredactie C. Knuf. Het rijk geïllustreerde boekje van 120 pagina's wil met bijdragen van onder andere M. Peereboom, K. van de Loo, J. Landwehr en A. van den Berg illustreren ‘hoezeer het thema van de dansende dood verbonden is met onze cultuur, op welke uiteenlopende wijzen de dodendans in beeld en woord is vorm gegeven, hoe gevarieerd de interpretatie en toepassing van dit emblematische beeld in de loop van eeuwen aan de beschouwende mens als leerzame spiegel is voorgehouden’ (flaptekst). De bundel is voor f 25,- te verkrijgen bij Antiquariaat Alfa, Brugstraat 5, 5361 gt Grave en bij Antiquariaat Brabant, Lange Putstraat 14, 5211 kn 's-Hertogenbosch.