De Boekenwereld. Jaargang 16

[p. 104]

Paulus Swaen, Internetveilers
F.W. Kuyper

In een tijd dat giganten als Christie's en Sotheby's hun eerste voorzichtige plannen voor Internetveilingen aankondigen, dat elk zichzelf respecterend veilinghuis in intensief beraad is hoe en wanneer het zich op de digitale snelweg zal begeven, organiseerde Paulus Swaen Old Maps & Prints, Internet Auction in het najaar van 1999 alweer zijn zevende Internetveiling. In het onderstaande een schets van dit voorlijke bedrijf. Verleden, heden en toekomst van het papierloos veilen van papier.

De firma Paulus Swaen, geleid door het echtpaar Pierre Joppen (1956) en Joke Vrijenhoek, startte in 1978 als een ‘ouderwets’ bedrijf met de handel in met name oude en zeldzame landkaarten en atlassen. De verkoop vond plaats vanuit een galerie gevestigd in Geldrop en via het vertrouwde medium van de gedrukte catalogus. Daarnaast nam men regelmatig deel aan beurzen in binnen- en buitenland, met name ook in de Verenigde Staten. Daar kwamen de beide directeuren al in een vroeg stadium in contact met het World Wide Web. Het was Joke Vrijenhoek die de grote mogelijkheden van het Internet onderkende en ‘met veel moeite en energie’ haar partner er begin 1995 van wist te overtuigen dat de firma Paulus Swaen zich in het Internetavontuur moest storten. In Nederland troffen ze vooral onbegrip aan en een kostenplaatje van honderdduizend gulden voor de noodzakelijke software.

Augustus 1996 zochten zij in Florida contact met Clive Sandford, hoogleraar informatica aan de universiteit van Tampa en schrijver van een aantal boeken over Internet. Hij was het die Jokes ideeën vertaalde naar de softwarepraktijk. In een tijd dat Ebay nog in de kinderschoenen stond, werd in november 1996 de eerste digitale veiling gehouden, vanuit de daartoe opgerichte Amerikaanse vestiging van het bedrijf in Clearwater, Florida. Daarmee was de firma Paulus Swaen het eerste veilingbedrijf dat op professionele wijze en met garanties voor inbrengers en kopers zijn waren via Internet verhandelde. De reacties van de pers en de (antiquarische) boekenwereld naar aanleiding van deze eerste veiling waren minimaal. Niettemin werd de veiling een groot succes, mede door de inbreng van een aantal Nederlandse en Duitse handelaren. Tijdens de komende achtste veiling in maart 2000 zal het aantal hits (bezoekers van de homepage) gerekend vanaf de eerste veiling de 100.000 bereiken.

Kopers zijn, net als op de traditionele veilingen, musea, bibliotheken en particuliere verzamelaars. Die zijn met name afkomstig uit Amerika, Azië en Australië, maar, aldus Joppen, Europa begint sinds 1998 het Internet als inkoopkanaal serieuzer te nemen, met name Engeland en Nederland.

De Internetveilingen van Paulus Swaen worden in maart en november gehouden op de website http://www.swaen.com. Iedereen die beschikt over een computer met Internetaansluiting kan de gedetailleerde beschrijvingen van alle items gedurende een dertiental dagen op zijn beeldscherm oproepen. Elk lot gaat vergezeld van een foto en is voorzien van een inzetprijs en een richtprijs.

Het aanbod is gerangschikt op onderwerp en door middel van een zoeksysteem kan tevens op trefwoord gezocht worden. Daarnaast zijn van alle lots ook

[p. 105]

het actuele bod en de ‘handle’ (naam of code van de bieder) zichtbaar. Je zou het in zekere zin dus een echte ‘live’ veiling kunnen noemen. Het veilingaanbod is alleen beschikbaar op het scherm, er wordt geen gedrukte catalogus of cd-rom gemaakt.

Indien men geïnteresseerd is in een lot, kan er direct een bod worden uitgebracht, onder voorwaarde dat men zich heeft aangemeld als aspirantbieder, waarbij men per e-mail een nummer en een password krijgt uitgereikt. Elk uitgebracht bod is binnen een paar seconden voor iedereen zichtbaar op het scherm. Wanneer een bieder overboden

Pierre Joppen van Internetveilers Paulus Swaen.

wordt, ontvangt hij daarvan automatisch bericht per e-mail. De bieder kan zelf een persoonlijke biedpagina aanmaken, van waaruit hij in één oogopslag de door hem geselecteerde items kan volgen en er desgewenst (opnieuw) op kan bieden. Tot $500 bedraagt de minimumverhoging $10, van $501 tot $2000 moet minimaal met $25 verhoogd worden en vanaf $2001 met ten minste $50. Van belang hierbij is deze zin in de veilingvoorwaarden (zoals ook bij de traditionele veilinghuizen gebruikelijk): ‘Bids are automatically executed at the minimum amount necessary to remain the highest bidder.’ Op de hamerprijs betaalt de koper tot $30.000 een provisie van 12%. Indien een lot hoger dan deze

Openingspagina van de website van Paulus Swaen.com.

$30.000 wordt afgeslagen, is 8% verschuldigd over het deel vanaf $30.000.

De catalogus van de laatstgehouden veiling (nr. 7) was te zien van 22 oktober tot de sluiting van de veiling op 3 november 1999, 6.00 uur in de ochtend Nederlandse tijd. Voor dit laatste sluitingstijdstip zijn een aantal redenen aan te voeren. De meeste bieders zijn Amerikanen en voor hen is dit een gunstige tijd: tussen 21.00 en 24.00 uur. Ook voor cliëntèle in Azië (Tokio 14.00 uur) en Australië valt dit sluitingsuur op een geschikt moment. Bijkomend voordeel is dat 's avonds het Internetverkeer het minst belast is. Als er een bod wordt geplaatst binnen vijf minuten voor sluiting, blijft het betreffende lot nog vijf minuten open voor biedingen. De succesvolle bieder krijgt binnen twee uur na sluiting de factuur per e-mail toegestuurd. Net als bij de gerenommeerde traditionele veilinghuizen en antiquariaten wordt alles met certificaat van echtheid verkocht en heeft men het recht van teruggave als een gekocht nummer niet aan de beschrijving voldoet. Men betaalt per cheque

[p. 106]

of creditcard, waarna het verworvene wordt opgestuurd.

Elk lot van het veilingaanbod, dat in een bankkluis in de buurt van de firma Paulus Swaen wordt opgeslagen, is als gezegd geïllustreerd met een kleine kleurenafbeelding, die schermgroot gemaakt kan worden. De foto's zijn in een studio gemaakt met een speciale digitale camera, waarna ze op cd-rom worden gebrand. In uitzonderlijke gevallen is het mogelijk dat de goederen bij de inbrenger blijven tot het moment van verkoop. In dat geval wordt ter plaatse beschreven en gefotografeerd met de digitale handcamera. De inbrenger betaalt aan Paulus Swaen een provisie van 12% over een hamerprijs tot $5000 en 8% voor alles wat hoger wordt afgeslagen.

De eerste zeven veilingen telden 600 tot 1500 lots, merendeels kaarten van alle delen der wereld, aangevuld met een klein aantal atlassen en globes en een wat grotere hoeveelheid middeleeuws manuscriptmateriaal. Tot nu toe werd er in maart en november geveild, maar het is de bedoeling in de toekomst vier kleinere veilingen per jaar te organiseren.

Paulus Swaen biedt materiaal aan in de hogere prijsklasse. Zo bracht in de laatstgehouden veiling een wereldkaart van Blaeu (Amsterdam, 1662) $10.800 op. Een Ortelius-kaart van Cyprus (Antwerpen, 1573) deed $1020.

Naast het veilen beheert Paulus Swaen ook nog een antiquariaat, waarmee de handel in met name cartografie oorspronkelijk begonnen is. De winkelcatalogus is permanent op het net te zien. Gedrukte catalogi als in de beginperiode worden niet meer gemaakt: het kostenplaatje ligt veel hoger en zo'n catalogus loopt altijd achter de voorraadfeiten aan. Nieuw materiaal wordt wekelijks aan de digitale catalogus toegevoegd. Driemaal per jaar wordt er deelgenomen aan gespecialiseerde kaartenbeurzen in Londen, Boston en Miami. De verhouding ‘ouderwetse’ business versus Internet is op dit moment 30-70.

Joke Vrijenhoek en Pierre Joppen zijn ervan overtuigd dat het veilen via Internet geen bedreiging vormt voor het traditionele veilinghuis. Als redenen geven ze daarvoor aan, dat niet iedere belangstellende beschikt over Internet of zich zal laten aansluiten en dat veel kopers het prefereren veilingen met lijf en leden te bezoeken om de aangeboden waren driedimensionaal in ogenschouw te kunnen nemen. Bovendien zijn veilingen bij uitstek de plaats om de nodige verzamelaars- en handelaarscontacten te leggen. Wel kan het traditionele veilinghuis naar hun mening volop profiteren van het Internet, omdat het een zeer geschikt medium is voor het verbreiden van informatie (veilingdata, inhoud van de catalogus, de catalogus zelf). Bovendien zullen Europese veilinghuizen makkelijker penetreren in buitenlandse markten als hun catalogi op het Internet worden gepubliceerd. Bij een juiste integratie kan het Internet volgens hen zelfs een deel van de schriftelijke en telefonische biedingen overnemen. Dit wordt uitgelegd aan de hand van de praktijk van het eigen veilingbedrijf. De Paulus Swaen Internetveiling is een interactieve veiling: wanneer een bod wordt uitgebracht, is dit binnen een seconde voor eenieder zichtbaar. Bij plaatsing van een bod voltrekt zich binnen die seconde het volgende. Bieder plaatst een bod, komt aan bij de server, deze controleert of het codewoord correct is en of het bod voldoet aan de minimale verhoging, en zo ja, plaatst het nieuwe bod op het scherm. De overbodene krijgt per e-mailbericht dat hij is overboden. Dit alles dus binnen één seconde.

Internetveilingbedrijven als Ebay zijn naar de mening van beide directeuren geen grote bedreiging voor het professionele veilinghuis of dito handelaar: ‘Zie het meer voor amateurs die een graantje meepikken, alhoewel de vele kleine graantjes Ebay miljoenen hebben opgeleverd.’ Hoe het in de toekomst zal gaan, is niettemin ook voor hen een vraag, nu Ebay is gestart met het verwerven van upscale-veilinghuizen, teneinde hun veilingaanbod te verhogen: ‘Ook ons bedrijf is inmiddels door Ebay benaderd voor samenwerking!’

Paulus Swaen Old Maps Internet Auction
Postbus 129, 5590 ac Heeze, The Netherlands
Tel. [phone], fax [phone]
Paulus Swaen, Inc.
1582 Gulf Boulevard # 1506
Clearwater fl 33767, usa
Fax [phone]
http://www.swaen.com, e-mail: [e-mail]