De Boekenwereld. Jaargang 16

[p. 102]

Als een treinstation zonder rails
Ewoud Sanders

In heel korte tijd is het voor mij ondenkbaar geworden om zonder Internet te werken. Af en toe kan ik het net niet op omdat er iets mis is met de verbinding. Ik kan dan m'n e-mail niet lezen, ik kan geen dingen nazoeken in belangrijke databanken, ik voel me meteen geïsoleerd. Ik werk aan huis, in een zolderkamer vol boeken. Door Internet is dat een digitaal zenuwcentrum geworden van waaruit ik de wereld en de wereld mij kan bereiken. Zonder Internet is het opeens weer een zolderkamer vol boeken. Niet ongezellig, tamelijk aangenaam zelfs, maar toch vooral een station waar geen trein meer langskomt omdat de rails zijn weggehaald.

Gek dat dat zo snel is gegaan, want ik zit pas een paar jaar ‘op het net’. Zelden heb ik me ergens zo snel thuis gevoeld. Ik kan niet zeggen dat m'n werk compleet is veranderd, maar toch wel ingrijpend.

Zo word ik veel minder gebeld. Een paar jaar geleden ging de telefoon gemiddeld vijftien of twintig keer op een dag. Stapelgek werd ik ervan.

Antwoordapparaat genomen, maar ja, dan voelde ik me toch verplicht om iedereen terug te bellen. Tegenwoordig kijk ik af en toe of m'n antwoordapparaat en telefoon het nog wel doen. Er gaan dagen voorbij dat niemand mij belt. Heerlijk en angstig tegelijk. Ik denk soms: ze zijn me toch niet vergeten? Maar ik hoef maar naar m'n mail te kijken om te zien dat dat niet zo is. Nu schrik ik daar soms van. Eén dag niet thuis geweest, meteen vijfentwintig mailtjes om te beantwoorden. Gelukkig mag dat lekker kort - veel korter dan ik ooit een telefoongesprek heb gevoerd. ‘Ok.’ ‘Mij best.’ ‘Lijkt me een goed plan.’ ‘Zie ik je dan.’ ‘Ik doe m'n best’ - aan mijn elektronische post valt meestal niet veel te beleven. De handgeschreven brief heeft z'n langste tijd gehad, wat natuurlijk vervelend is voor autografenverzamelaars.

Wat doe ik zoal op Internet? Wat ik zelden doe is spelen. Geen tijd voor, geen zin in, geen aanleg voor. Schrijven is mijn werk. Dat betekent dat ik een flink deel van de dag achter de computer zit, waardoor ik niet veel zin heb om als ik niet werk, voor m'n lol te gaan kijken naar maffe sites. Ik stuur ook nooit digitale wenskaarten of zogenaamd geinige filmpjes. Ik krijg die soms wel, altijd van mensen die voor hun ontspanning achter de computer kruipen.

Aanvankelijk keek ik even, nu gooi ik dat soort troep ongeopend weg, want ze kunnen een virus bevatten (m'n contact met hobbyende vrienden is er niet op vooruit gegaan).

Weinig spielerei derhalve, en veel werk! Werk, dat kan van alles zijn. Als ik over een onderwerp ga schrijven kijk ik altijd bepaalde bestanden na. Ik mis nooit de ncc, Online, de bntl, de cen, de stcn en Picarta (waarin de meeste van deze bestanden zijn gecombineerd). Wie nu denkt, wat zijn dat voor bestanden, tsja, die moet hoognodig worden bijgeschoold. Ik heb uren, dagen, weken in bibliotheken doorgebracht op zoek naar informatie die ik nu met een paar toetsaanslagen kan bereiken. Niet alles is digitaal te vinden, zoals sommigen denken, maar wel onvoorstelbaar veel. En dat over de hele wereld. Ik neus ook geregeld in de Library of Congress, de Bibliothèque Nationale of in het

[p. 103]

British Museum. Of in kleinere gespecialiseerde bibliotheken in verre uithoeken.

Ik doe dat nu al enkele jaren maar het blijft een geweldige kick. Wat geeft me dat een rijk en machtig gevoel! En wat vervult me dat met dankbaarheid. Ik vind bijvoorbeeld de medewerkers van de bntl helden. Ze wijzen me op publicaties die ik zonder hen nooit zou hebben gevonden. Ook niet in de papieren editie van dat naslagwerk, want daarin is het zo moeilijk zoeken dat ik al snel denk, laat maar zitten.

Al jaren registreer ik mijn boeken in een database. Ik maak een eenvoudige titelbeschrijving en bij boeken waar ik een bijzondere band mee heb, voeg ik van alles en nog wat toe: gegevens over de auteur, de ontvangst, soms veilingopbrengsten, literatuurverwijzingen, welke bibliotheken het boek in bezit hebben enzovoort. Ik plak en knip uit bestanden die ik via Internet kan bereiken of ik tik een en ander zelf in. Omdat ik ook kan neuzen in de digitale bestanden van vrijwel alle landelijke dagbladen, plak ik tegenwoordig hele recensies bij de boekbeschrijving. Ik knip die ook nog steeds uit kranten, want digitale gegevens zijn erg kwetsbaar, maar ik vang altijd meer op de digitale snelweg en bovendien is het veel makkelijker om die informatie te verwerken. Al was het maar omdat je niet van alles en nog wat hoeft over te tikken.

Ewoud Sanders in zijn bibliotheek. Foto Frans van Ameijde.

Ik sla ook nooit de sites met antiquarische boeken over. Ik ben dol op oude, rommelige antiquariaten, en ik mag ook graag op boekenmarkten komen, maar van mij mogen alle antiquarische boeken op Internet worden gezet. Het is soms vervelend voor de antiquaar, want het is genadeloos prijzen vergelijken als de titels bij elkaar staan, maar ja, dat is dan pech voor de handelaar.

Boeken kopen via Internet is niet in de plaats gekomen van boeken kopen in antiquariaten, op veilingen of markten. Ik doe het nu allemaal internationaler. Ik bestel regelmatig boeken (en cd's) in Engeland, Duitsland, Frankrijk en de vs. Internet heeft me dus nog hongeriger gemaakt en ook wel gretiger, hoewel ik soms verzuip in het aanbod.

Dat had ik vroeger geregeld in boekhandels. Ik was dan zo overdonderd door de enorme aantallen boeken dat ik niks kocht. Ik verliet gedeprimeerd de winkel in de overtuiging dat ik mijn ambities om zelf een boek te schrijven maar beter aan de wilgen kon hangen. Wat zou ik nog aan die stapels moeten toevoegen?

Datzelfde gevoel heb ik nu af en toe als ik op een pagina terechtkom met tientallen of honderden koppelingen naar andere interessante websites. Als het water mij echt aan de lippen staat, zet ik de computer uit. Dan pak ik een boek, altijd een oud boek, uit een tijd dat de wereld nog nooit van computers of Internet had gehoord.