Boekzaal der geleerde wereld. Jaargang 1715

VIII. Hooftstuk.

J. v. Hoogstratens Mengelpoezy, of verscheidene Gedichten. Tweede Deel. Te Amsterdam, by Johannes van Leeuwen, 1714. in 8. Groot 222 bladzyden.

MEt de uittrekselmaekerye gaet het, gelyk met meer andere dingen in de we-

[p. 200]

relt, daer inzicht, of eigen zucht, of iet byzonders, ik weete niet wat, gewoon is onder te loopen. Aen onzen Boekzaeldrukker kosten wy wel zien, dat hy zoo gaerne dit tweede Deeltje behandelt zagh. Iets most 'er schuilen, het geen zynen eigentlyken waerom had. Der Heeren Wetsteins Liefhebbers hadden het onaengeroert gelaeten, was zyn zeggen. Daer lei het hem evenwel niet. Moogen wy eens raeden? De Boekverkooper van Leeuwen had hem albereets met dit oogmerk een eksemplaertje vereert. Wat zwaerigheit dan? Zoo konnen wy 'er ook gemakkelyk aenkoomen, die, het eerste al hebbende, hen Werkje goet koop by een krygen. Een Voorberecht den luiden, welke anders denken zouden, dat het mostert was na den maeltyt, die buitens tyts zonder toespyze te veel in den neus krieuwelt, en dat maekt een bang aenzicht.

Maer, hoe verscheelt het, in wat handen de dingen vallen? Wy durven ze waerlyk, geloof ons, niet alle, voor zinryke gedachten, hoogdraevende uitdrukkingen of zoetvloeiend rym iemant ter werelt in de hant steeken. Ei lieve! versta ons wel. De meening is, dat wy deeze drie groote Dichthoedaenigheden van voren tot achteren, en, waer men het hebben wil, gelyk het zoude moeten weezen, niet overal zien doorstaen. Met eene evengelykheit, of evenredenheit naer den aert der stoffen, moet een Poëet zich zelven alszins gelyk zyn; en wie zal zulk eenen dien heerlyken naem benyden?

[p. 201]

Wy zouden u uit dit ons Dichtbondeltje, Poëezy minnaer, het een of het ander fraei vers, of uit het vers eenen keurigen zin, of uit den zin eenen deftigen regel konnen kippen. Ze zyn 'er wel. Maer wy zouden het ook wel anders konnen doen, en het is 'er mede. Voor deeze reize willen wy dat echter staeken, en, met 'er niets van uit te haelen, den onzydigen speelen. Dit, zult gy zeggen (ons dunkt, wy hooren het al) past altyt den Boekzaelschryveren. Het is zoo; maer het schynt, dat de Dichtlief hebbery wat kregel is, en zulk pryzen en roemen tegen de daet aen niet veelen kan. Men maekt de lui zoo grootsch, dat ze, ieder een te groot, zich inbeelden, het grootmeesterschap der konste in handen te hebben. Niet weinigh helpen daer toe de Lofdichten, welke zoo light andere Antonidessen weeten te maeken. Dit zullen wy dan ook eens dienen te doen en toonen, dat wy daer mede t'huis zyn. Van Veneedje en zyne Golf weeten wy eenen Ystroom te vormen. Daer zal de volgende maent ons goede geleegenheit toe geeven.

Het eerste Deeltje behelsde in zich Heldendichten, Brieven, Verjaerdichten, Minne- en Bruiloftsdichten. In dit tweede vinden wy, volgens een bladwyzertje, Lykdichten, Grafschriften, Lofdichten, Hof en Veldgedichten, Lierdichten, Opdraghten en Boekenlof, Mengeldichten, en laetstelyk Byschriften. Hekeldichten, die onder de mengelstoffe zyn, moogen geenen naem hebben.

[p. 202]

Nu weeten wy niet, hoe verder. Wat! het is te moeilyk, te lastigh, en daer zyn geene mouwen aen te stellen voor die losse of mengelverzen moet uittrekken. De Leezer heeft 'er niets aen, dat hy hier en daer een Dichtje zonder verbandt van zaeken leeze, en noch minder, als wy de voorwerpen, op of aen wie zy gemaekt of geschreeven zyn, van het begin tot het einde, al eens uittekenden. Dit zoude de stof moeten zyn van het Werk, en daerin berusten de onderwerpen. Maer men magh met der luiden naemen zoo niet speelen.

Het eerste dan, als gezeit is, niet willende doen, het laetste zonder vrucht zynde, scheiden wy 'er liefst af, in onzen schik, dat het boekje zoo dra verdient is. Des Dichters Tabakslof uit het Fransch, in de Byschriften te vinden, wil men 'er noch wel, tot een toegiftje, voor uitschryven:

Zoettydverdryf, dat my vermaakt,

Wanneer ik eenzaam ben, in stilte neergezeten.
ô Rookend pypje, dat gelyk een oven blaakt!

Dat my alle onheyl leert vergeten,

En zuyvert, wyl uw damp ons smaakt,
De herssens: dat my vrolyk maakt.

Tabak! ô edel kruyd van my verheven

En waard bemind! als ik uw blaan
Zie door het vuur, in rook, en ydle lugt vergaan,

Vind ik 't afbeeldzel van myn leven;

Gy doet my zien, uit uw geval,

[p. 203]

 

Wat dat ik eerlang worden zal,

 

Niet anders zynde als vlammende assen.

 

Gy maakt, dat ik al smookende begryp,

 

Dat my, gelyk een uitgeblaze pyp,

 

De bleeke dood eens zal verassen

 

ô Pypje! daar gy leert aen my,

 

Dat ik moet eyndigen, als gy.