Bijdragen en mededeelingen. Gelre, Vereeniging tot Beoefening van Geldersche Geschiedenis, Oudheidkunde en Recht. Deel 44

[p. 204]

Grafzerken en grafmonumenten in de Groote- of St. Stevenskerk te Nymegen Beschreven in het jaar 1940
Door R.T. Muschart.

Aanvulling op bijdragen en med. XXXIX.

Beschrijving van 3 grafzerken. In het jaar 1940 zijn bij het verwijderen van de zoogenaamde Prinsenbank en het gedeelte der houten bevloering, waarop deze bank getimmerd was, drie grafzerken blootgelegd.

De nummering sluit aan bij die van de reeds gegeven beschrijving van de overige grafzerken.

242. De in 4 stukken gebroken zerk no. 267 van gewoon formaat, geheel gebeeldhouwd, vertoonende in het midden een volledig manswapen met traliehelm met helmteeken en helmkleeden binnen een versierden cirkelrand.

Daarboven een liggende rechthoek met versierden rand, waarop een 6 regelig opschrift.

Geheel beneden een dito liggende rechthoek met versierden rand, waarop een 4 regelig opschrift. De bovenrand van dezen rechthoek in het midden getopt met een ovalen ring, waarbinnen een aanziend gesteld klein doodshoofd, en de einden van dezen bovenrand getopt ter heraldisch-rechterzijde met een zandlooper, ter linkerzijde met een brandende antieke lamp. Tusschen zandlooper en doodshoofd een verticaal geplaatst doodsbeen en evenzoo tusschen de lamp en het doodshoofd.

Ter weerszijden van het wapen tusschen de beide rechthoeken een verticale versiering, beneden eindigend in een lange punt, die den zandlooper respectievelijk de lamp raakt, van welke versieringen het middengedeelte gevormd wordt door liggende rechthoeken,

[p. 205]

op de heraldisch rechter waarvan het woord ‘memento’, op de heraldisch linker het woord ‘morier’. En ten slotte deze beide versieringen elk getopt met een kleine vaas met 2 ooren, uit de heraldisch rechter waarvan een hoog bouquet bloemen steekt en uit de heraldisch linker een rookpluim opstijgt.

Het bovenste opschrift luidt als volgt:

‘Anno 1639 ◇ den ◇ 13 September is ◇ in ◇ den ◇ Heren ◇ ontslapen ◇ reinhert ◇ vā ◇ rensen ◇ in ◇ syn ◇ levē Jvris ◇ Licēt ◇ ēn ◇ Burgemeester der ◇ Stadt ◇ Nymegen ◇ Vita ◇ Mihi ◇ Christus’.

Het benedenste opschrift luidt als volgt:

‘Anno ◇ 1630 ◇ den ◇ 19 avgvsti sterf ◇ frederyc van ◇ rensen reinhertszoō ◇ mors ◇ mihi ◇ lvcrvm’.

Het wapen is: ‘2 verlaagde dwarsbalken, vergezeld boven van 2 lelies, die op den bovensten dwarsbalk rusten’.

Helmteeken: een lelie.

243. De in 2 stukken gebroken zerk no. 268 van zeer groot formaat met rand, waarop een randschrift in Gothische karakters, in de 4 hoeken eindigende in cirkelronde medaillons, waarbinnen naar binnen hellende manswapenschildjes. Het rechter- en het linkergedeelte van dezen rand in het midden onderbroken door een naar binnen hellend manswapenschild, dat met een koord aan het binnengedeelte van den rand is opgehangen.

Binnen den rand geheel gebeeldhouwd, vertoonende 2 volledige manswapens met traliehelm, helmteeken en helmkleeden naast elkaar, waarvan de beide schilden naar elkaar toe hellen, de heraldisch rechterhelm omgewend met een wrong, de heraldisch linkerhelft gekroond. De boveneinden der helmkleeden tot de boveneinden der helmteekens reikende, de benedeneinden beneden de schilden uithangend.

Boven beide wapens een driehoekige versiering, geheel gevuld met een van binnen geziene schelp en buiten deze versiering ter weerszijden en op de zijden van deze versiering zittende een naar buiten gewend naakt engeltje, blazende op een zeer langen naar beneden gerichten blaashoorn, dien het met beide handen vasthoudt.

Beneden de wapens een smalle liggende rechthoek met versierden rand, die de benedeneinden van de helmkleeden raakt, en waarop een 2 regelig opschrift in Latijnsche karakters, en beneden dezen

[p. 206]

rechthoek en daaraan verbonden een tweede kortere liggende smalle rechthoek, die den benedenrand raakt en geheel gevuld is met een van boven gezienen liggenden naakten man, met beide armen langs het lichaam gestrekt, rustende op een tegelvloer.

Het randschrift luidt als volgt:

‘An^o ◇ 15... (niet ingevuld) den.... (niet ingevuld) sterff ◇ jan ◇ vā ◇ brockhorst... (op den heraldisch-linkerrand verder niets meer ingevuld)... An^o ◇ 155 (dit is 1557) ◇ den ◇ 29 novēb⁹ ◇ sterff ◇ Joff ◇ margriet ◇ vā ◇ oy ◇ syn ◇ huysvrou’.

Het benedenste opschrift luidt als volgt:

‘My ◇ ghisteren ◇ en ◇ V ◇ hvyde ◇ ecclesiastici’.

De 2 hoofdwapens zijn:

Heraldisch rechts: ‘een omgewende antiek-gekroonde leeuw’.

Helmteeken: 2 berepooten met de klauwen naar boven en aanziend gesteld.

Heraldisch links: ‘3 dubbele vijfbladige bloemen’.

Helmteeken: een pauwestaart.

De 4 hoekwapens zijn:

Heraldisch rechts boven: ‘de bovenhelft van een adelaar in de bovenschildhelft geplaatst’.

Heraldisch rechts beneden: ‘een visch schuinlinks geplaatst en flauw naar rechts gebogen en met den rug naar rechts’.

Heraldisch links boven: ‘een gekroonde leeuw, vergezeld van 7 liggende blokjes, waarvan 3 boven naast elkaar, 2 rechts naast den opgetrokken achterpoot boven elkaar, 1 rechts naast den ondersten achterpoot en 1 links onder den staart’.

Heraldisch links beneden: ‘3 leeuwen’.

De beide randwapens zijn:

Heraldisch rechts: ‘een dwarsbalk, beladen met 2 omgewende ramskoppen’.

Heraldisch links: ‘3 schuinkruisjes’.

Geheel beneden heraldisch rechts nog een 2^de nummer, nl. 1326.

Opmerking:

Het heraldisch-rechter randwapen zal vermoedelijk wel van de familie Van Delen zijn, die denzelfden beladen dwarsbalk voerde, want

[p. 207]

in het Wapenboek van de Ridders der Duitsche Orde door d'Ablaing van Giessenburg blz. 13 wordt vermeld Jan Hendriksz. van Bronckhorst, in 1503 burgemeester van Nymegen, getrouwd met Anna van Delen Evertsdochter.
Ik vermoed, dat het hoekwapen heraldisch rechts beneden (met den visch) het wapen Van Arler zal zijn.^243.

244. Zerk no. 157 van klein formaat.

Op de bovenhelft een 4 regelig opschrift en daaronder in het midden een merk, heraldisch links waarvan een anker.

Het opschrift luidt als volgt:

‘aert seegersz. ende mary gerydts syn Hvisvrowe’.

Het merk als onderstaande schets:

243. Volgens d'Ablaing, Kwartier van Nymegen, blz. 35, huwde Jan van Bronckhorst tot Oosterhout, die van 1555-1578 op de ridderceduls voorkomt (zoon van Johan en N. Wyburg?) op 28 April 1526 met Margriet van Ooy, dochter van Gerrit, heer van Oy, wiens moeder eene Van Oirsbach was, en Anna van Stepraedt, wier moeder Belia van Scheiderich was. Het wapen her. links boven is inderdaad Stepraedt, dat links beneden Scheiderich.

[p. 208]

Index op de familienamen.

A Ariër (van) 243

B Bronckhorst (van) 243

D Delen (van) 243

O Oy (van) 243 Oirsbach (van) 243

R Rensen (van) 242

S Scheiderich (van) 243 Stepraedt (van) 243

W Wyburg 243