De raden of hoven van Karel den Stouten in Gelderland. Een Aanvulling.
In deel XXXVI van de ‘Bijdragen en Mededeelingen’, blz. 23, is door wijlen dr. Van Veen en mr. Van Schilfgaarde mededeeling gedaan van de oprichting door den Bourgondischen hertog Karel den Stouten, die in 1473 het grootste deel van Gelre en Zutphen had weten te overweldigen, van raden van de gouvernancie of hoven te Nymegen, Zutphen en Arnhem. De schrijvers konden geen aanwijzingen vinden, dat ook in het Overkwartier van Gelderland een hof werd ingesteld. Dat er te Roermond eveneens een dergelijk lichaam gevestigd werd, blijkt uit de volgende zinsnede, welke wij ontleenen aan W. van Berchen, ‘Historia captivitatis Adolphi Gelriae ducis’, uitgegeven door dr. A. Hulshof in ‘Bijdragen en Mededeelingen’ van het Historisch Genootschap, 60ste deel (1939), aldaar blz. 240 (§ 14):
‘Ordinaverat idem comes de Meghen (d.w.z. Johannes de Curte Sancti Huperti, comes de Meghen, “rector” namens Karel den Stoute in het overheerschte Geldersche gebied) rotundalia sua judicialia dicta “Schyven” in Novimagio, Arnhem, Zutphania et Ruremunda, quibus in locis eorum auctoritate citatos super obiciendum responsuros oportebat comparare, quarum sedes appellandi erat Parlamentum Mechaline in finem ut pauperibus nullus obulus remaneret.’
Het mag merkwaardig genoemd worden, dat de Bourgondiër, die er ten zeerste op bedacht was de moderne gecentraliseerde bestuursinrichting van zijn vaderland ook in de door hem veroverde landstreeken in te voeren, nog in zooverre rekening hield met hetgeen historisch gegroeid was, dat hij niet voor geheel Gelre-Zutphen één hof instelde, doch in elk der vier kwartieren een. Het behoeft nauwelijks gezegd te worden, dat het Roermondsche hof, na den val van Karel den Stouten bij Nancy, evenals de overige hoven verdween, toen alle Bourgondische ambtenaren zich zoo vlug als hazen uit de voeten maakten, gelijk Willem van Berchen, die als goed Nymegenaar allesbehalve een vriend van den vreemden indringer genoemd kon worden, het uitdrukte. Het hertogdom Gelre en de graafschap Zutphen bleven een typisch middeleeuwsche staat, langer dan de overige Nederlandsche gewesten, totdat ze onder de heerschappij van Karel V kwamen bij het vredesverdrag en het daarop gevolgde tractaat van Venlo in September 1543.
A.J.M.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd