Scheut vroeger en nu
Weinig Vlaamse, speciaal Westvlaamse families, of ze tellen onder hun familieleden of in hun onmiddellijke vriendenkring een broeder of een pater van Scheut. De congregatie van Scheut, officieel de Congregatie van het Onbevlekt Hart van Maria, afgekort C.I.C.M., is een door en door Vlaamse, zeg maar Westvlaamse missiecongregatie, gesticht in de vorige eeuw door een priester uit het bisdom Mechelen, die China en Mongolië wilde bekeren en daartoe zelf naar die verre, barre en toen nog onherbergzame streken trok. Hij is er gestorven aan de vlektyfus in 1868, pas enkele jaren na de stichting van zijn congregatie.
De kiem was echter gelegd voor de uitbloei van een indrukwekkend missie-instituut, dat na Mongolië ook naar Kongo, de Filippijnen en naar talrijke andere landen zou uitzwermen. Vanaf de eerste decennia reeds trok Scheut vele Westvlaamse jongeren aan. Westvlaamse missionarissen van Scheut zitten dan ook de hele aardbol rond. De congregatie zelf, die intussen uitgroeide tot één van de belangrijkste kerkelijke missiecongregaties, werd meer dan eens geleid door Westvlamingen die er algemeen-overste waren (Mortier, Vandeputte, Sercu,...) en telt dan ook een hele stoet missiebisschoppen uit onze eigen gouw (De Clercq, Six, Demol, Morel, Schotte, Brasseur, en vele anderen).
Het Westvlaamse idealisme werd gedraineerd in een congregatie waar de (West)vlamingen hun eigen wezen in terugvonden, want Scheut is een van de zeldzame congregaties die uitsluitend in eigen Vlaamse bodem ontstonden en dus helemaal aangepast zijn aan onze eigen aard.
Vlaanderen in de wereld is voor een groot deel ‘Scheut in de wereld’. Het epos van de missionering en de beschavingsgeschiedenis dat de Missie van Scheut mag worden aangerekend, is dan ook indrukwekkend en werd nu in een omvangrijk werk, een wetenschappelijk gefundeerd en tevens leesbaar boek, naar voor gebracht door enkele auteurs van Scheutsen huize onder leiding van prof. Dan. Verhelst, Scheutist en Westvlaming.
Scheut heeft reeds enkele publicaties aan zijn verleden gewijd. Zo bestaat o.m. het boek De Missionarissen van Scheut en hun Stichter door J. Rutten (Leuven, 1930, 241 blz.) en Scheut zo begon het... door de vroegere pater archivaris Valeer Rondelez (weeral een Westvlaming!) (Brussel-Leuven, 1960, 479 blz.).
Het werk dat thans voorligt behandelt de hele congregatie vanaf haar ontstaan tot op de dag van vandaag. Wij zien erin hoe Scheut ontstond, groeide en prachtige missies opende in Mongolië, Kongo, Japan, de Filippijnen, Nederlands-Indië. Vooral deze vijf bestemmingen hebben massa's Westvlamingen zien komen en de Vlaamse invloed in deze gebieden is een studie op zichzelf. Vlamingen, Walen en ook Nederlanders hebben hier pioniersarbeid verricht in de Wijngaard des Heren en eveneens in de cultuurgeschiedenis van deze volkeren, alhoewel een missionering in Japan wel iets verschilt met die in Zaïre!
De laatste decennia is het aantal roepingen bij ons in West-Europa steil de diepte ingegaan. De fakkel wordt echter overgenomen door de toevloed aan intreden uit de minder- of onderontwikkelde landen. Er zijn al een behoorlijk aantal goedgevormde zwarte Scheutisten en de
Auteursrechtelijk beschermd