Biekorf. Jaargang 72

[p. 363]

Westvlaamse spreuken

Zanting 1968 II

1.	't Is een met aandepluimen. Loker. - Wat men ook zegge of wat er ook gebeure, het maakt geen indruk op hem. Hij laat het van zich afregenen als de eenden.
2.	Ik stond daar lik nen appel up e'pereboom. Vlamertinge (= Vl.). - In een milieu en bij mensen die me in 't geheel niet pasten. Gezegde van een oude vrouw.
3.	Er is e' boom in de weg. Vl. - In een gesprek wil men iets of iemand niet noemen omdat er een derde bij is die het niet mag weten. Dan gebruikt men die uitdrukking. Er is belet. Elders: Er zijn latten aan 't huis (of aan het dak).
4.	Bruunten makt elder. Vl. Pollinkhove. - Bruunten (koe) maakt elder (uier): zal weldra kalven. Gezegde als de donderwolken beginnen builen en puilen en het weldra zal stortregenen.
5.	Tusschen fijn en fijn moet er geen diender zijn. Krombeke. - Als er twee sluw in het geheim iets kunnen beredderen, hebben ze geen derde nodig.
6.	't Geld komt daar al twee deuren binnen. Vl. - Man en vrouw brengen elk veel geld mee bij hun huwelijk.
7.	Keergeld is geluk. VI. - Wanneer een hangende schuld betaald wordt en men met dezelfde munt iets koopt bij de betaler... brengt dit geluk mee voor deze laatste.
8.	Geld is de duivel en geen is Lucifer. VI. - Geld brengt twist en tweedracht, grote armoe nog meer.
9.	Al wat het hoofd vergeet moeten de voeten betalen. Loker. - Om de stappen te sparen moet men goed onthouden wat men al moet meebrengen.
10.	Hij zal moeten zijn kei eten. VI. Knagen. (Hooglede, Rumbeke). - Zijn ontgoocheling verkroppen.
11.	'k Heb toch mijn leven niet gevonden in een wagenkot. Vl. - 'k Ben toch niet zo arm geboren dat ik me aan vijftig jaar nog moet doodwroeten om te kunnen bestaan. Ik ben toch van geen landlopers.
12.	Die loopt is vuil en die blijft is den uil. VI. - De man of vrouw die het echtelijk huis verlaat om elders te zoeken... is vuil, maar die achterblijft met de kinders zit met de last.
13.	Het staat seffens op je neuze gezet. VI. - Een familiefeit wanneer het bekend wordt: iedereen ziet er u voor aan.
14.	Hij steekt zijn eigen ogen uit. Loker. - Hij berokkent zichzelf schade uit koppige eigenzinnigheid. ‘Hij steekt zijn vinger in zijn eigen oge’. Hooglede. Hij slaat zijn eigen ruiten uit.

[p. 364]

15.	Je moet dat schikken volgens bedeel en schaveel. Vl. - Met verstandig beleid en, in moeilijke omstandigheden, met loense middelen. (Schavelen: beredderen, schipperen).
16.	Tegen dat 't geschreept en gevaagd is... Vl. - Wanneer alle schulden van de erfenis vereffend zijn...
17.	't Is ne sinte niemand. Vl. - Een grote lantaarn met een klein lichtje.
18.	't Is niet altijd voor het totje dat een vrouwe trouwt, ook soms voor het potje. Ieper. - Niet altijd voor het flinke figuur van een man, soms voor 't geld.
19.	Hij is geleerd tot tenden zijn vingers. Vl. - Hij kent de manier om zonder werken rijk te worden.
20.	'k Wege juiste... 'k ga nie lange mee' leven Vl. - Wanneer een winkelier van de eerste keer het juiste gewicht aan appels, peren, oranjen... in de weegschaal werpt, zegt hij die spreuk!

Zanting 1968 III

1.	Hij hangt aan de balie, de barriere. Vl. - Hij wordt uitgeschud, uitverkocht. De ‘jantjes’ zijn er geweest, de zegels liggen er. Naar het schijnt werd vroeger het officieel stuk bevestigd aan de slagboom, balie, barriere die toegang verleent tot de hofstede. (De jantjes: de wetteboden).
2.	Twees deur den buik biechten. Vl. - In plat Vlaams, in ongekuiste bewoordingen de waarheid bekennen. (Twees deur: dwars door).
3.	Z'n gat gelijkt z'n aanzichte niet. Vl. - Hij is een vleier.
4.	Ik zat in een gat waar een mol in zat. Rumbeke. - Ik had geluk. Ik kwam er juist bovenop om een slag te slaan.
5.	Hij is gelucht met é keeschje van ne cent. Vl. - Hij heeft zich ongelooflijk gemakkelijk laten bedotten. (Keeschje: kaarsje).
6.	Een nat jaar is een kerkhofjaar. Poperinge. - Dan zijn er veel sterfgevallen.
7.	Ze hebben nagels en ze moeten ook maar scharten. Rumbeke. - We hebben onze kinderen niet in weelde willen opvoeden, ze hebben handen om zelf hun brood te verdienen. In de zegswijze ziet men het levende beeld van de hennen die, in vroeger tijd, moesten ‘scharten, om hun kost’. Nu krijgen ze alles automatisch voorgeschoteld.
8.	Spa gevaagd, al gevaagd. Rumbeke. - Het goed dat de overledene deed is rap vergeten. (Spa: de spade van de grafmaker).
9.	Ge kunt altijd een keer een uitloper hebben. Vl. - Een kind dat slechte wegen opgaat. Een wilde scheute.

M- Vermeulen