Biekorf. Jaargang 72

[p. 273]

Genezing door het mirakelkruis van Damme
1665

Enkele jaren geleden heeft V. Arickx in dit tijdschrift een bijdrage geschreven over zieken die genezen waren nadat zij op het mirakuleus Kruisbeeld van Damme rondgedragen werden tijdens de processie die elk jaar op de derde zondag van juli door de stad trok⁽¹⁾. In de daar opgegeven teksten wordt nergens gesproken over een berrie, alhoewel dit o.m. wel vermeld wordt in het verslag van pastoor N. Herby uit 1717⁽²⁾.

Ook in het verhaal van de genezing van Adriaen van Breyne uit 1665 is dit het geval⁽³⁾. Deze was op Tweedel Sinksendag 1661 verlamd geworden. Een verblijf in het Brugse Sint-Janshospitaal, belezing door de Capucijnen, bedevaarten naar Sint-Leonardus te Dudzele en Sint-Anna in Sint-Salvators brachten geen beterschap. Toen de jongen echter drie jaar na elkaar op de Ommegangsdag op de berrie met het Kruis rondgedragen werd, kon hij de derde maal, zondag 19 juli 1665, opstaan en zonder krukken gaan.

Op te merken is dat in drie gevallen door Arickx vermeld (1671, 1672, 1674), de zieken ook drie jaar na elkaar op de berrie rondgedragen werden vooraleer op mirakuleuze wijze genezen te worden.

L. Devliegher

(1) V. Arickx, Op het Mirakelkruis zitten: een oud processiegebruik te Damme (1640-1676), in Biekorf, 66, 1965, 144-148.

(2) L. Devliegher, De processie van het Heilig Kruis te Damme. De rondgang in opspraak in 1717, in Biekorf, 72, 1971, 75-77.

(3) Zie Bijlage. Vermeld in E. Vanden Bussche, Inventaire des Archives de l'Etat à Bruges, t. II, 606, Brugge, 1884; eveneens op een bidprentje uit het begin van deze eeuw, dat ook het verhaal brengt van de bij Arickx geciteerde mirakelen.

Bijlage
Relaas van de genezing van Adriaen van Breyne

‘Compareren Adriaen van Breyne ende Mayken Nonckels inwoonende poorters der stede van Brugghe, vader ende schoonmoeder respectivelick van Adriaen van Breyne oudt ontrent XV jaren, voort Aernoult de Bu ende Carel Goedtdouck welcke le comparanten tot meerder glorie Godts ende van het mirakeleus beelt binnen deser stede hebben ten versoucke ende instantie van de , cappellemeesters ende deken ende eedt vande gilde van het selve mirakeleus beelt, binnen Brugghe residerende, verclaerst ende gheattestelrt onder eedt waerachtich te wesen dat den voorn. Adriaen van Breyne opden Hden synxendagh 1661 gesondt slapen gegaen sijnde

[p. 274]

bevanghen is geweest met een lammicheyt gheheel syn lichaam deur soo dat hij niet en conde gaen nochte aermen ofte beenen roeren waerom hij continuerelyck heeft moeten cruypen ende geholpen worden selfs om sijn gevough te maken gelyck een kijndt van een jaer;

segghen ende verclaersen voorts dat sij hem hebben gedaen leggen in het hospitael van St. Jan binnen Brugghe omme gecureert te worden alwaer hij is geweest ontrent den tydt van ses weken, sonder eenige beternisse, alswanneer den heer pastoor van aldaer heeft aen hemlieden geseyt ende belast dat sij het selve kijndt souden thuus halen midts daer gheen remedie toe en was.

Welc kyndt sij alsdan hebben doen besoucken ende belesen door d'Eerweerde P.P. Capucynen die daerin hebben gecontinueert den tydt van ontrent ses maenden, oock sonder eenighe apparentie van beternisse.

Voorts dat sij door goeden raedt hun hebben gheaddresseert tot den h. Leonardus gheviert binnen de prochie van Dudseele ende S^t Anna binnen de kercke van S^te Salvators binnen Brugghe, draghende de voornoemde tweede comparanten tselve kijndt op haeren rugghe.

Ende alsoo sij alsdan noch geen secours en hebben vercreghen heeft de selve tweede comparante van haren bovengenoemde man versocht dat sy souden beloven tselve kyndt drye mael sauden laten sitten op de platse of berie daermede ommegedragen wordt het voorseijde miraculeus beelt [van Damme] twelc sy aldus hebben geresolveert ende gedaen. wel kyndt vande eerste reyse dat het op deselve berie geseten heeft, gebrocht sijnde in een baelmande met twee water- ofte draeghstocken gheaccompaingiert met sijne voornoemde schoonmoeder heeft begonst sijne gesontheyt recupereren, soo dat hij van over ontrent drije maenden heeft begonst alleene te gaen ende de crucken te quitteren. Ende nu, naer dat hij op den XIXden deser, wesende de laste reyse op de voorseiden berie geseten heeft, becommen heeft zijne volcommene gesondtheyt, dies sij godt loven;

ende de twee tweede comparanten wonende in het gebeurte verclaersen onder eedt, alsvooren dat sij het voornoemde kyndt gedurende den voorschreven tydt seere wel hebben gekendt ende gesien dat hij was inpotent sonder te connen gaen ofte hem in effecte te bouserren, ende dat hij Carel Goeddouck hetselve tsydert den voorschreven XIX^de deser heeft sien gaen alleen sonder kricke ofte stock.

In de presentie van meer ander persoonen verclaersen de voornoemde le comparanten voort dat het selve kyndt op de voornoemde XIX^e deser binnen Damme gevoert is in een rollewaghen.

Aldus ghedaen desen XXVI Julij 1665

tmarcq + van	't marcq - van
Adr. Breijne	Aernout - De Bu
't marcq van	't marcq van
Maeyken Nonkels	Carel Gouddouck

Ons present als burghemeestre van den commune ende schepenen

Jans de Vroe

Andries de la Beurre

- ‘Registre der steden van Damme, Houcke ende Muenickereede’, 1662-1670, fo. 65 (Brugge, Rijksarchief. 't Vrije, nr. 17069).