Biekorf. Jaargang 40

Mengelmaren.

Oud Rechtsgebruik.

De vraag van den heer J.D.H. van Uden (hierboven, blz. 110) is in zoover onnauwkeurig als er in de ‘Bijdragen en Mededeelingen’ van ‘Gelre’, dl. IV, geen spoor is van een aanteekening van P.N. van Doorninck. De wellicht bedoelde aanteekening, op blz. 274 van gemeld deel van de ‘Bijdragen en Mededeelingen’ is van de hand van H.D.J. v(an) S(chevichaven). Heel groot belang heeft dit wel niet, daar die aanteekening eigenlijk geen uitleg geeft.

De moeilijkheid van den tekst door den heer J.D.H. van Uden aangehaald ligt in een foutieve punctuatie, door den uitgever in den tekst geplaatst. Het is immers duidelijk dat moet gelezen worden ‘Item Hyllebrant van Laer gegeven, omdat hij Wouter den wever die bant afwan (en niet: die hant af, wan), die Lamberts soenen doetgeslagen hadden, die te verwaren, te zieden ende te blocken, III gulden, videlicet VI lib.’. Ook de andere bijna gelijkluidende post, door den heer van Uden bedoeld, moet op dezelfde wijze voor de punctuatie, verbeterd worden.

Wat nu de beteekenis van die zinsnede betreft, zullen de lezers van Biekorf misschien met de volgende opmerkingen gediend zijn. Iemand de hand afwinnen beteekent: over iemand die vermoord werd een klacht bij de rechtbank indienen en vervolgen. Die uitdrukking houdt verband met het gebruik

[p. 232]

van in plaats van het lijk, de hand van den vermoorde voor de rechtbank te brengen, wat men gewoonlijk: klagen met de doode hand noemt. Zie o.m. Verwijs en Verdam, Mnl. Wdb. II, 298 v^o dode hant en het Deutsches Rechtswörterbuch I, 344, v^o abwinnen. In hedendaagsche taal omschreven beteekent die rekeningpost:

Er werd aan Hildebrand van Laar 3 gulden (die 6 pond vormen) betaald, omdat hij de klacht heeft ingespannen en vervolgde over den moord van Wouter den wever, die door de zonen van Lambert ter dood gebracht werd, en welke moordenaars hij Hildebrand in hechtenis heeft gehouden (= verwaren), terechtgesteld heeft (= ziedene) en begraven of ten toon gesteld (= blocken). Het is mij niet duidelijk wat blocken beteekent; is het begraven, van block - doodkist, of is het op een schandpaal ten toon stellen, van block - schandpaal? Alleen een onderzoek in de geldersche rekeningen zou dit kunnen uitwijzen. Zeker is het echter dat er geen de minste reden bestaat, om het ‘die’ bij ‘te verwaren’ te beschouwen als niet op de moordenaars terugslaande, zooals de heer van Uden het hierboven beweerde.

Eg. I. Strubbe.

Een braaf kind.

Ze zeggen er tegen: Ge zijt het braafste van de zeven, en d'andere zijn watterratten.

Jabbeke.

Tegenslag:

Maar dit zijn toch dingen
Voor een kind van Wyngen
Dat 't zoo goed niet en kan zingen!

Stalhille.

Er nevens zijn.

Om schertsend iemand wijs te maken dat hij er nevens is:

- G'en zijt er niet, man, neffens jen mond staat er een pokke.

Brugge.

A.V.W.