Biekorf. Jaargang 40
(1934)– [tijdschrift] Biekorf–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd | |
Bouten Busschaert.(Vervolg en Slot van blz. 189). - Bout, brengt 'en keer de waskuipe uit den kelder, lijk 'en fraaie(n). - Wat heb'-je in 't zin da', vrouwe? Jamaar neen ei, alzoo niet geboerd: zitten, liggen, naaldewerk zoovele als je wilt; kleedjes maken, à là bonheur; en melk drinken, vele melk zeg ik, en wandelen. Maar trekken, sleuren en waschten slaan dat doe kik van nu voort; neen, neen, geen deefelartje te wege, 't moet 'en boereburgemeester zijn! met 't woord van de waarheid! Hoevele weeg'-je nu al? En Bouten pakte z'n Leene in de lenden en stak ze omhooge lijk 'en niete:... tachentig kilo en vijf-en-tachentig als je in den regen gestaan hebt. Alla kom', waar is daar nu dat waschtegetrek? In een schicht 't was al bijgehaald: waschtafel, kuipen, touwen, zeepe, trekstok en de mande met 't vuil goed. Leene peisde: wat wil ik dat tegenhouden, hij steekt er g'heel z'n herte in; en als 't wel is laat 'en man ‘z'n doen doen’. - Al-ei kom' hier, bleeker, 'k ga je dat e' keer toogen: | |
[pagina 219]
| |
't klaar goed, 't lijnwaad, witte handdoeken, witte zakdoeken, flowijnen, hier in dat kuiptje, dat 'n is niet vele, dat 'n is maar ‘e' kattewaschtje’. Hier die kraagtjes en kantjes, dat's pas nieuwe en haast nog zuiver, we gaan dat alleen houden, dat is ‘'t koekewaschtje’! Maar al dat gekleurd is: schorten, schabben, werkhemden, kousen, brengt dat al alhier, dat is ‘'t achtergoed’ en voor de groote kuipe. Nu water met ‘selde sou’, ja, en alles goed onder zop. T'avond wringen we dat schoon uit, en met een lek bruine zeepe hier en daar gaat dat de ketel in; 't mag toen goed koken en te trekken staan tot morgenuchtend. Ga' nu maar voort, g'hebt nu voldaan, man. - Dat is goed, en baas Coene ga 'k vragen of ik morgen een handje mag toesteken. D'r niet aankomen zulle. 's Anderdags fiks stond knape daar gezet, met een paar bloote aarms lijk vóórhespen, en 't was van koken, stoken, vuilzoppen, uittrekken dat er z'n hoofd en z'n oogen van draaiden; maar Leene moest er bij blijven voor de sprake, en in 't deuregat van 't achterplaatsje zitten met heur naaiwerk. En 't was toen van: 't gepapte alleene houden, al 't ander ophangen; 't eene pappen en 't ander niet; 't gepapte moest gedampt zijn, en 't oortjekeerstje in de pap; en met al die pap in z'n kele: - Maar dat 'k daar nu op peize(n), Leene: weet je wat dat dat is, een vrouwe? Lena keek verwonderd... - Dat is 't schoonste en 't leelijkste dat de wereld bezit, àl de groote mannen, àl d'heiligen uit den hemel hebben op een vrouwenschoot gezeten, maar àl de duivels ook! en of er entwat slecht of bekaaid is op de wereld... 't is dat de vrouwen slecht zijn! - Zoo hard niet wringen, Boutje; de wrong zou ineen slaan, en 't zou 'en ‘weêware’ zijn.Ga naar voetnoot+ | |
[pagina 220]
| |
- Ja, 'k gaan opletten. Een vrouwe voor mij 'ei? dat is 't herte van 't menschdom; en 'en moeder, maar 'en goe' lijk gij, dat is een engel in menschevleeesch. Kap' m'n hoofd af, als 't niet waar 'n is! Bout was er zoo zeker van dat hij met 'en nat hem de op den rand van de kuipe sloeg. - En 'k ga nog wat zeggen. - Weer'-je, vent, kijk' 't zeepzop is juist van passe, zoo schoone dikke, 't is lijk ‘bever’. 'k Ga nog wat zeggen: een truntekouse, die alsan beeft en van alles benauwd is, dat 'n is geen schup weerd; eene die geen menschenverstand 'n heeft, altijd op heur zelven peist, en heuren man niet verstaan 'n kan of 'n zoekt te verstaan... dat 'n is maar 'en gepareerde puppe, nè. - Ventje, waar leer'-je gij alzoo klappen. - 'k Hebbe twintig jaar gezwegen. - En j'haal jen schâ in zeker 'ei? Hi hi hi! Maar eer dat je voort doet, kijk' dat zijn daar fruitplekken, dat 'n is van 't eerste verwasch niet weg, dat zijn ‘oude zonden’, doet daar 'en keer zeep aan... we gaan dat nog e'keer koken. - Bij e' vro(uw)mensch moet er altijd e' tikstje meer herte en gevoelen zijn of verstand; dat 'n wilt daarom niet zeggen dat 't moet 'en domhoofd zijn. Wat dat je gij weet, bij voorbeeld... weet je goed, maar 'k wil zeggen dat ons Poltje moest 'en mannetje... alla dat 't moest een knechtejongen zijn, 'k zou wenschen dat hij 'en ziertje meer verstand ‘hade’, e' ziertje meer... of gegevoelen. De vrouwe zorgt voor 't herte, de man is voor 't verstand. Weet je dat 't eerste hospitaal gesticht wierd door e' vro(uw)mensch? Dat heb ik gelezen, en dat 'n kost niet anders; je zou' gij dat ook doen. - De lakens ‘stroppelinge hangen’, in froenstjes om uit te leken, ze zouden anders in steerten hangen. - De vrouwe wilt altijd helpen; en als 'en man verdriet heeft waar gaat hij om troost? Naar geen man, ei?Ga naar voetnoot+ | |
[pagina 221]
| |
Haa!... maar naar 'en vrouwe, naar z'n eigen vrouwe; of naar ze' moeder of ze' zuster! Zie'-je wel 'ei, dat 'k het wete!? - Je klapt lijk 'en boek, vent, maar je moet voortdoen, 't wordt al koud en stijf. Bouten wiesch nu dat 't schuim op z'n kruine stond, hij verschoot er lijk zelve van, van g'heel z'n sermoen. - 'k En kan 't niet helpen, Leentje, en hij glimlachte lijk 'en beetje beschaamd; daar zijn twee dingen die uit m'n hoofd niet 'n kunnen: m'n vrouwe en m'n kind.... Leentje voelde dat wel; Leentje's gemoed stond al lange gereed om over te loopen en 't wilde wel wat zeggen, maar 't en kost niet.... En als 't dan kost, 't sprak toen van van-alles dat er niet op 'n trok, en dat 'n ging niet, en 't wierd heur toen te machtig.... ze moest tóen e' keer goed snuiten en zeere-zeere wat uit heur oogen vagen... maar opkijken 'n dorst ze niet. Bouten, de groote bliksem, met al z'n klaps van ‘meer verstand en min herte’ bij den man, Bouten sprak ook zeere van wat anders: - Dat is drooge, maar de sprei 'n is nog maar verleekt... Niemand die nog piepte;... en lijk om nog entwat te zeggen: - 't Weer is zot, 't zit daar te kijken... 't weet niet wat gedaan, gaat 't nu regenen? De wind waait op z'n waterfluite.... En de zunne? Geene te ziene... ‘Makken’ steekt hem weg... Leene peisde op al wat droevig is, en 't was alzoo dat die vreugdetranen nog best en rapst opdroogden. Dan eindelijk, na een g'heel einde zwijgens, en als de waschte bijkans geslegen was: - 't Is schoone, zei ze, 't is àl zoo schoone, 't vloeit van properteit! 't riekt naar de lucht. Alla, Veronikaatje, heilige schutsheilige van de waschessen, wel bedankt en bidt voor ons.Ga naar voetnoot+ | |
[pagina 222]
| |
Dan ging ze vóór hem staan, en stille, nederig en onderdanig fluisterde ze: - Boudewijn... Boudewijn! Schoone man! 'k zie je zoo geren....
Dat moederschap omwoelde g'heel z'n bestaan, hij zweeg op z'n werk en droomde... net lijk vroeger, 't was wederom ‘de(n) trappist’.... De bratte vreugde der eerste huwelijksmaanden was weg, de zorge zwom boven. 't Was een schoone droom geweest, nu zou het waarheid worden. Nu zou z'n leven een doel krijgen: een kind kweeken! Daar 'n mocht, daar 'n zou geen haar aan tikken aan dat kind; het moest een schat worden van deugden, van karakter en van geweten.... onder zijn handen en met zijn zorgen. Wat een geluk dat hij een vrouwe had om hem te helpen... die vrouwe! de deze!! Hoe was het toch Gods mogelijk dat hij zoo dwaasweg die lieve Heleene in de eerste dagen van zijn huwelijk veracht en misprezen had. Goddank zijn oogen waren open gegaan, en hij jubelde 't uit, zot lijk een drulneute: - Mijn schoonste kleeren zijn mijn werkmanskleeren! Mijn vuile broek en mijn vette veste!! Daar heeft ze meest aan gelapt, meest aan getapt! en iedere klinkscheure is gestopt en genaaid met den gulden draad van de liefde!!... Onze Vrouwtje van 't Boomtje, wil-je wat doen voor mij? maakt dat m'n Leene van dag tot dag schoonder en schoonder mag worden; hoe ouder.... hoe schoonder in mijn oogen! De schoonste, de allerschoonste vrouwe van de wereld!! En later, veel later, als er dan eindelijk een van de twee moet sterven, vraagt toch dat 'kik mag voren gaan. En... dat 't toch kost op wieltjes loopen met dat kindje. Heilige Coleta van de Colettenunnetjes, helpt toch ook 'en beetje, als 't u belieft!Ga naar voetnoot+ | |
[pagina 223]
| |
De schoonste karotjes die onder eens oogen kunnen komen, groeiden aan z'n voeten, in een hoeksken van 't hovetje, dat was het liefste dat ze aten alle twee... met e' schelletje spek gestoofd en 'en anjuintje en 'en toptje persalle! Ho... maar volgens den docter 'n zou er Heleene maar best niet van proeven.... Opdat ze niet 'n zou liggen hankeren of verwaaien, liet hij ze dan maar liever vorten. Op een avond, dat de ‘verwenschte Regina aan de deure ruttelde’, dat de ‘kinkei’ brandde, dat de muizen uitkwamen en dat de oude horlogekasse nòg eens zoo droomerig als over dag aan 't tikken was, nam hij z'n Leene op z'n zware knie en hij bekeek ze alzoo al glimlachen: Meisje, g'hebt gij zeker zweren op uw tandvleesch, zoo 'e schoone, ronde, roo' kaken? Ge zijt lijk een balrozetje zoo frisch! Ze zwegen toen alle twee... ze droomden voorzekers van dat balrozetje of van die kaken, e' ja God weet 't,... en dan wedervoort: Zeg, Leentje, w'hebben elk 'en half zieltje, weet je dat? en als we die twee halvetjes te gare plakken... is dat één g'heel zieltje. Zij zwegen wederom, tot al met 'en keer Bouten, gejogen, en onstuimig losbrak: - Twintig jaar van mijn leven zijn weggespoeld, twintig jaar vervloekte(n) bastaard! verschopt en bespogen geweest! Vóór dat ik U tegen kwam, vrouwe, was ik een boschbeer, een moef, een norschakker! 'k Vloekte dat er mijn gezichte van gloeide! Maar nu! en z'n oogen flikkerden, trots van mijn leven! nu staat gij in mijn gemoed gelijk een boom vol schoonheid! en àl dat er veranderd en verbeterd is in mij... is dank aan U! Vrrouwe, onthoud dat woord en moest het ooit gebeuren dat 'k het vergete... spuig' het in mijn ondankbaar gezichte! - Stel'-je, Boudewijn, dat 'n ga niet noodig zijn.Ga naar voetnoot+ | |
[pagina 224]
| |
- Wat 'en geluk, deed hij kalmer voort, wat 'en geluk dat ge boven mij stondt en dat ik klimmen moest om U te verstaan! Klimmen om beter te worden! Als de vrouw heur kleene en gemeene gedraagt, wat wilt gij dat er van den man geworde? Leene, uwe zachtzinnigheid is mij de baas geweest en de macht van mijn mannenarm heeft voor de macht van uwe vreedzaamheid moeten duim leggen. 'k Versta er mijn zelven niet aan: van 'en wulf hebt gij 'en lam gemaakt. En met 'en stemme zoo zoete en zoo rustig als het ruischen van stille blâren: - Boutje, ging het, hertenagel, mag ik nu ook 'en keer entwat zeggen? 'k Kende U al zóó lange, en 'k was zóó benauwd, zóó benauwd!... maar, pastor Van Lede zaliger zei 'en keer tegen mij: ‘Leene, zei hij, daar is een goe' werk te doen, als ge dien wroeden norschen stier, dien prachtigen duivel, dien schoonen blonden Belzebub, een vrouwe en 'en moeder kunt geven, en 'en paternoster in den vuist duwen, 't gaat onder Gods zonne, het fraaiste, het inschikkelijkste mensch, 't heerlijkste, 't rechtschapenste herte zijn dat er bestaat!’ - Boutje,... Boutje!... Boutje!!! het schoonste, het alderschoonste werk van g'heel mijn leven is geweest.... trouwen met U!!!...
Maar als dat Poltje geboren was! wel wel wel! met wat een penne dat geluk beschreven?! en de hertelijke genegenheid en de achtinge van dien geweldigen Boudewijn Busschaert voor die eendelijk fijne, verstandige, vrome moeder! Hij die weleer noch moeders noch kinders verdragen kon. - Hier is leven en frischheid! Hier is vrede en geluk, juichte de man, en z'n oogen zwommen; de liefde is 't muziek van 't leven! Met ons gedrie'n.... God! 'k en kooze geen paleis voor ons arm kotje! Kindje, me' kindje, me' Poltje, kleen molletje, krone van m'n leven, wat ben ik blij dat gij, gij ten minsten, een moedertje bezit.... al van den eersten dag! Hij was zot van dat ‘schaptje’. Het sliep lijk een | |
[pagina 225]
| |
boom bij dage, maar 't was een duivelsch ‘knazzertje’ bij nachte. Peist ge dat Bouten, de geweldigaard en uitschieter van vroeger dagen, daarom bitsig wierd? wat zou hij wel! hij kwam van onder de dekkinge gekropen en met 't liefste stemmetje: - Oei gij lastig pinnetje, zij'-je e' beetje kwaadjes dè? ja, j'is hij e' beetje kwaadjes. Kom', kameraad, wat schilt er dà? is jen lokkedijze gevallen?... En vader kroop rond op z'n dikken buik en lei hem van langsten onder 't bed de te zoeken achter die onnoozele tutte!... Als Poltjen uit z'n ‘kwa'en’ gerocht en al een beetje staan kon.... 't was dan nog veel erger! Vader 'n kon z'n zelven niet wasschen of afdrogen, dat moest bij de wiege gebeuren; hij 'n kon z'n kleêren, z'n broek, z'n veste niet aandoen, neen, bij de wiege en elders niet. - Ei mussche, ei mispel! je zijt lijk 'en kachtel in de wee met de vier pooten in de wijde wereld!... - Doet voort, Bout, vermaande Leene, ge zult te late komen. - E' maar laat gij mij 'en keer kijken, wat is dàt nu? Kijk', vrouwe, in g'heel ons hovetje 'n-groeit er geen blommetje lijk dat hier; 't ligt daar te kijken lijk e' rozetje in 'en knopgat. De voordeure was nog niet toe 's noens, vader was al bezig: - A' m'n aptje, met j'n apekazaktje, 'k heb entwat meêgebracht, zulle! Nè, hier zie, ‘is gij ook entwadde’, pak' gij e' wijvetjen in massepin, 't zijn de beste; als je de-die moe' zijt, j' eet ze op. 't Is beter jong getrouwd of oud versmoord, kwestie wist je dat?... Hoe oud zij'-je gij? 'en jaar ouder of jen bijtertjes? van 't jaar dat ze ze àl laten leven!... En om te eindigen, vader stak z'n zeune in de mande: - E' je zit daar in de waschmande preusch lijk 'en vuilzak! loech Bout, en met z'n hoofd bukte hij voorzichtig 't kind achterover, dat 't robbelde te middenGa naar voetnoot+ | |
[pagina 226]
| |
de slunsen. Pol kraaide van geluk; hij kende dien plaagsteert. 's Avonds was 't wandelinge in 't Hovetje van Plaisance; en naar al de blommetjes kijken; en d'appeltjes en de peertjes tellen; en katsen met 't zoete kind, en te peerde rijden op vaders knie. - Maar 'k ga eerst moeten m'n dassevel aandoen zeker ei? tegen alle ongelukken... ‘Moet er geen koetje kalvetje zijn’... Jamaar zoo geweldig! je zij' lijk zop van weegeluizen! Schoone rechte staan op m'n schoot; ja trekt 'en beetjen aan m'n ‘poustassen’, 't is lijk een tandeborstel; en sla' maar m'n hoofd in, ja, en trek' maar m'n krullen uit!!.. klinksnoer! spurrewaan! je zijt de frul, ei? jaa-je; en ‘frappantt’ je moeder. Krotje de beur moet nu schoone eten, kom'. Moeder geef' e' keer ons kwijlebabbetje; 'k geloove dat we, van nu voort, best niet verre meer van ons pappotje zijn... 't Is bonke-bonke, ei?... Nè, 't maagsjen is gevuld en d'hertjes verzoeken ruste. Nu schoone ‘slappedoezetje doen’. Mijnheer De(n) Vaak is daar... kom' maar binnen mijnheere De(n) Vaak... Z'n hertje vaart stilletjes weg. Moetje is 'en beetje ‘afgunstig’ geloof ik.... maar ze dekt zoo warme en zoo dichte. - Oei gij kèkelare van 'en vent, je maak lawijd meei of de groote kerke, ruide Leene.... maar 't en was niet gemeend, ‘als je kinderaze zijt met e' kind, 't blijft kinderaze’. Alla ja, zet je er nog 'en beetje bij, maar houd jen asem op.... dat 't wegwikkelt.... - Jamaar... jonge gastjes hên zoo noodig 'en ooge die over hunder kijkt... 't Ga' nog 'en boertje laten... zie-je 't!... dat is e' trompetje onder de sarge... En ze stonden daar alle twee lijk stuksanctjes en daar 'n was nu 'en keer geen een van de twee die weg ging van dat wiegstje.... - Leentje, fluisterde Bouten, 'k doe zòò m'n beste om dat kind niet geren te zien... 't verdriet ware te groot dat 't moeste sterven.Ga naar voetnoot+ | |
[pagina 227]
| |
- Jaa-je! loech Leene, 'k geloof het, je doe' zòò j'n beste... maar 't en lukt lijk niet. - 't Is verloren! die wiege dat is de moortel van de liefde!... zeg, meistje,... leeft patertje Constantyn nog?... we gaan nog eentje koopen, 'ei?! - Als 't God belieft, man. Voor Onze Vrouwtje knielden ze beiden, zooals ze het allen avonde deden, en baden zoo vurig en zoo kinderlijk: - O soete Moeder Maria / bi die volcomen bliscap die dijn gheest hadde / doen di Moeder Gods verheven wert boven die veelheit der enghelen / wilste verwerven van dinen lieven Soen / verghiffenisse al onsre sonden / wilste verwerven over ons huwelyc een nieuen seghen / so datt ons goet ende saligh sijn mag. Amen. K. De Wolf. |
|