Biekorf. Jaargang 24

Mengelmaren

Van Christus' Apostelen, door Jan Hammenecker, 1913. Drukkerij ‘l'Émulation’, Vorst-Brussel, 117 bl.

E.H. Jan Hammenecker ken ik niet; maar, mij dunkt, hem mocht ik mij voor oogen stellen; een stille priester die geern spreekt en taalt met het landsche volk, en wandelt en rondom kijkt en luistert; buiten, al eenvoud en binnen, zuiver goud. Zoo ligt daar ook zijn boek op tafel: danig simpel van omslag, papier en letter met tamelijk veel drukfouten beklad, maar het innerlijk is van 't zuiverste schoon. Een opdracht aan Jesus-Christus, en dertien stukken ter eere van de dertien Apostelen. (12 plus S^t-Paulus): ziedaar den inhoud.

‘Hammenecker heeft zijn aangeboren dichterschap Semitisch opgeleid’ zegt J. Persyn in D.W. Boekennieuws - en naar Christian Lassen, ‘bij de Semieten is de subjectieve geestesrichting overwegend.’ Die meening van den fijnen letterkundigen proever kan ik niet beamen. De dichter is door en door echt-vlaamsch; in zijn tafereelen doemt Vlaanderen op. Zijn meer is het beroerde scheldewater waar Mariakerke langs droomt, zijn geboortedorp, een visschersdorp waarvan hij de visschers kent, en de streek bemint ‘vol geur van pik en teer, en visch en vocht.’ En hij bekent het ons in golvende verzen:.....

en 'k weet zoo goed, dat visscherszoon-zijn prachtig is!

Dat is: bij erfelijkheid, door lichaam voelen varen
het grootsch rythmeeren van een meer vol wentelbaren
die gingen, gaan, en majestatisch blijven gaan;

[p. 336]

 

Dat is: van kindsbeen af, op breede zeekadansen

 

met 't lichte vaartuig meê, van bare op bare dansen

 

omregenboogd door de aureool, die riemen slaan

 

 

 

uit 't water in 't gekraal van diamanten perels

 

om 't zwoegend lijfbeweeg der nooit vermoeide kerels,

 

der visschers, Prinsen van het wijde waterveld!

Jan Hammenecker's dichttrant blijkt echt-vlaamsch door zijn uitwendigheid, t.w: zijn beeldspraak rijk en kleurig, niet Oostersch, maar ontleend aan ons volk, aan vlaamsche zeden en gebruiken, aan vlaamsche landschappen en aan vlaamsch zeeleven; zijn verfpracht is vlaamsch, alsook zijn hier en daar keurig schetsteekenen (Matthaeus); vlaamsch klinkt ook zijn vers vol zwier en klankenrijkdom en innemenden rythmus.

Maar onder die weelderige uiterlijkheid steekt er een Memlingsche ziel, met stillen gloed van liefde, en hooger mystisch leven, en zucht tot 't eeuwige. Die diepe priesterziel werd gevoed en verzaad met het merg der Evangeliën en opgeleid tot een inniger voelen door het leven van de Apostelen en bizonderlijk door het liefdeleven van 's dichters patroon S^t Jan. S^t Jan bekomt in zijn boek het leeuwenaandeel, 30 bl. en 26 gedichten. Heel zijn maagdelijk zieleleven wordt hierin ontleed, met zijn altijd opgaande zucht tot den Heiland, met het altijd hooger varende lieven en minnen, het altijd reiner en heviger opvliegen door de liefde, tot aan het versmelten van heel zijn wezen met God, en uit den overvloed van de goddelijke liefdezee, laaft 's Heeren lieveling zijn naar liefde dorstende kudde.

Nu gij (S^t Jan) begrijpt dit grootsch herworden aller dingen
in Christus, slaat uw ziel met breede liefdezwingen
en pelikaansgezind het liefdeleven in.

Gij komt en voedt uw kroost met al de pure liefde
waarmede u Jesus' hart in overvloed geriefde....
En 't groeide tot een volk in Christus één van zin,

een beeld van 't hemelsrijk, dat voor uw zieners oogen
zoo schitterend en schoon verscheen in top voltogen
door Hem wiens Liefde 't al begon en 't al besluit!

Gij, zijt van dagen oud, van liefde jong, gevaren
naar God! - Leeft gij nu, visscher, op de gloriebaren
van 't Mare vitreum, en roeit ge uw weeldeschuit

aldoor en eeuwig door, terwijl gij vreugdedronken,
den Heer beziet, geniet, en met een glans omblonken,
vergeet schier wie gij zijt, daar gij zoo goddelijk zijt!

En hij sluit met dat smeekend en diepgevoeld vers:

S^t Jan, vergeet hem niet, die dees gedicht u wijdt.

In der waarheid 't galmt hoogdeunend, dieproerend en meesterlijk.

A.D.M.