Biekorf. Jaargang 10

[p. 23]

Albsfelde

ALBSFELDE ligt in 't gebied van Lübeck en 't volk is er Nederduitsch van tonge en oorsprong.

De Nederduitsche stam bestaat uit Friesen, Nederfranken en Sassen en bewoont vlaamsch Belgenland, Nederland en 't Noorden van Duitschland.

Tot Albsfelde en omstreken zijn 't Sassen en die Sassen die deels alhier gebleven, deels naar elders, wellicht ook naar den westhoek van West-Vlanderen verland zijn, komen voort van oude Germaansche volksstammen; ze willen hebben dat bij 't crystalliseeren of 't verijskertelen der Germaansche volkeren, de Sassen van Ptolemoeus in 't jaar 150 bekend, dooreensloegen met Cherusken en Fosen, Angriwaren en Chauken en dat er ook Berukten en Tubanten bij versmolten, om tot op den dag van heden den gezamentlijken name en de gedachtenis van den volkerenbond der Sassen te bewaren.

Dat gebeurde bij den val van 't Roomsch keizerrijk, bij de landverlatinge der Germaansche volkeren, die met den name van inval der barbaren bestempeld wordt.

_**_*

Albsfelde is 't veld van Albo en Albo is een voornaam, wiens bedied nog duister is.

Ze willen den oorsprong vastknopen aan Alp, als gold het een bergbewoner; anderen willen hem als maagschap van de elven aanzien, als waren er hier geesten van overoude volkszeiselen in 't spel.

_**_*

Eene merkweerdigheid van Albsfelde is, dat er nog acht oude sassensche boerenwoningen te vinden zijn.

Dat is 't onderzoeken weerd, omdat de aanleg van die hoeven zoo oud is als 't volk zelve en een kenmerk van den Sassenschen stam.

Waar er Sassen wonen staan er eigensassensche huizen; waar men sporen van dien aanleg aantreft, zullen zij ook van de Sassen voortkomen.

[p. 24]

Op het gebied der heden zoo gegeerde volkkunde, is de oude boerenwoninge, die door den uitheemschen, stedelijken zwier nog niet bedorven en is, van groot bedied.

Dat is sedert lang hier in Duitschland bekend en allen wedijveren om al de gedenkenissen van den voorvaderlijken, landelijken bouwtrant op te sporen.

_**_*

Mogen wij u eens eene Sassensche boerenwoninge binnenleiden?

Gaan wij binnen, zoogenomen bij baas Knickrehm te Albsfelde.

Verbeeldt u een gebouw dat tamelijk breed en nog veel langer is als breed; de gevel komt langs de straat en ge treedt binnen langs eene breede, hooge deure, zoo breed en zoo hoog als eene schuurdeure, zoo groot dat er een wagen vol schooven in den oest met gemak kan binnenrijden.

Ge staat nu in de zoogenaamde diele; 't gelijkt een slag van derschvloer en 't is de voornaamste ruimte eener Sassensche woonste. De diele is van dicht- en hardgestampte leemeerde en wordt met den dehlensläger toegeslegen.

't Is daar dat het werk der hoeve gedaan wordt; 't is daar dat de huiselijke bezigheden verricht worden; 't is

[p. 25]

daar dat de blijde dagen van 't huiselijk leven gevierd worden.

Kijkt rechts; 't is de peerdstal; is de wand gesloten, 't zijn deuren in, daar de dieren door gevoederd worden; is de wand nog open, ge ziet de koppen van de peerden.

Kijkt slinks; daar is de koeistal; de koeien staan ook doorgaans met den kop naar de middenruimte gekeerd.

Kijkt boven; op zware balken liggen schooven getast; de andere vrome zoo als vlas, erweten, hooi, klaver, ligt boven de stallingen verborgen.

Kijkt tenden deze ruime halle; daar is in 't midden de heerd en aanzijds den heerd staat het groot eetberd voor de eetmalen.

Bachten den heerd is er een scheidwand en daarachter slinks is de slaapkamer van den boer en rechts de beste stube.

De wanden van het huis waren vroeger veel van eeken twijgen gevlochten, met leemeerde bekleed, en met kalk en lekmoes geverwd; nu worden ze meest van baksteen gebouwd; een enkel, groot, hoogverheven strooien dak overdekt de gansche woninge, die, zooals ge ziet, uit drie binnenbeuken bestaat: de diele in 't midden en de stallingen van weêrkanten.

_**_*

Om u een nauwkeurig denkbeeld van de Sassensche woning te laten opvatten, zullen wij hier eene kleene grondteekening, met uitleg, mededeelen:

[p. 26]

1 is de ingangdeur; 2 is de diele; 3 is de heerd; 4 is de peerdstal, die soms rechts, soms links is; 5 is de koeistal; 6 is het eetbuis; 7 is het waschhuis; 8 is voor 't peerdallaam; 9 voor de knechten; 10 voor de melk en 11 voor de meisens; 12 is de slaapstee van den boer en 13 is de beste zale.

_**_*

Zijn er zulke hoeven in Vlanderen, 't is een vast teeken dat ze van de Sassen komen; zijn er geene, ander spoor van de Sassen zal moeten gevonden worden.

En zegt niet: ze kunnen verdwenen zijn.

Wij antwoorden:

Ze kunnen gewijzigd zijn, maar gansch hun aard en kan niet verdwijnen.

De aanleg van de Frankische hofsteden is wel geenszins verdwenen in Vlanderen: op ieder dorp is hij nog verneembaar.

't Is ook vast en gewis dat er overal bij de Platduitsche Sassen eigensassensche woningen gevonden worden.

't Is eigenaardig: zult ge zeggen; maar 't is nog al treffend ook.

De heerd is de ziele van de woninge en 't zinnebeeld van 't huiselijk leven: hier bekleedt hij het midden van het huis.

De huismoeder is bij den heerd gezeten; zij kan hem oppassen zonder heur spinnewiel te verlaten.

Van op heure zate ziet ze de lieden binnenkomen, kan ze knechten en meisens in de ooge houden, peerden en koeien gaslaan.

Jan Steen.