Biekorf. Jaargang 8

[p. 280]

Rumbeke

AANSCHOUWT het grieksch woordeken κύων, het latijnsch woord canis en daarnevens ons verwant woord hon-d; slaat acht op dien uitgang, welken het aan de tandletters ontleent; 't schijnt immers dat de Germanen, evenals de Slavische volkeren, het achtervoegsel -nt gebezigd hebben om diernamen te vormen; nog andere voorbeelden van hetzelfde verschijnsel worden waargenomen: daar hebt ge de Oudhoogd. woorden hrinta en hrind, die hetzelfde achtervoegsel ook in hunne Dietsche wisselgedaanten hinde en rund vertoonen.

Aanschouwt nu de runders, zoo ze grazen in de weide en in 't helder water van de kronkelende beke hunnen dorst komen laven: zou het u verbazen, als ge met de wondere spraakveerdigheid van ons volk bekend zijt, dat die beke soms de rundbeke genoemd wordt?

Aanschouwt nu onze vaderen, als ze bezit namen van 't grondgebied van 't vervallen Roomsch keizerrijk; op eenen heuvel, op eene hellinge, in de warme zon gelegen, bij eenen vloed waar er water te vinden is, zullen zij hun heim verkiezen en hunne dorpen aanleggen; zou het u verwonderen dat een dorp, heel voordeelig op den oever eener beek gelegen, den naam dier beek heeft verworven?

_**_*

Hetgene wij gemakkelijk kunnen begrijpen is gebeurd.

In Duitschland is een oord onder den name van Viobach, de veebeke, bekend; Kuhbach, de koeibeke vloeit in de omstreken van Hanover; vele Duitsche dorpen heeten Rosbach, hetgene in 't Dietsch de rosbeke te zeggen is, eenen naam die onder de gedaante van Roosbeke ten onrechte bij ons onduidelijk geworden is.

Meer dan een Duitsch dorp heet Rimbach.

Met dien name 'n zouden wij geenen weg weten, ware 't niet dat er vroegere gedaanten opgespoord wierden. Onze talen maken nu nog samenstellingen, welke men bij 't eerste opzicht verklaren kan; vroeger wierden de woorden met even veel gemak gekoppeld, en waar men

[p. 281]

de oude gedaante terugvindt, erkent men aanstonds de beteekenis van het samengesteld woord, uit de beteekenis der duidelijke bestanddeelen ervan.

Rimbach was vroeger Hrindpach; Förstemann heeft deze gedaante van 't jaar 820 gevonden, in de Historia Frisingensis, door Meichelbeck in 't jaar 1724 te Weenen uitgegeven. Het woord hrindpach of hrindbach en heeft geenen uitleg noodig; het wordt door iedereen als de rundbeke, als de vliet waar de runderen hunnen dorst laven, verstaan en gelezen.

_**_*

Hrindbach, en van daar Rindbach, Rinbach en Rimbach zijn Hoogduitsche naamgedaanten.

Trekt nu dweers door Duitschland eene lijn, loopende van de Luiksche stad Limburg, voorbij Eupen, bewesten Aken, langs Benrath aan den Rijn en voorbij Kaiserswörth, tusschen Leichlingen en Solingen, noord van Siegen, van waar zij recht naar de Elbe schiet, dezen stroom beneden Magdeburg bereikt, de Spree bij Lübben, de Oder bij Fürstenberg en de Warthe in de omstreken van Birnbaum oversteekt, waar wij op het Slavisch spraakgebied stooten.

Deze lijn scheidt het Hoogduitsch van het Nederduitsch.

In 't Noorden dezer lijn worden Nederfrankische en Nedersassensche tongvallen gesproken.

Daar woonden, voor zooveel wij op taalvorschingen kunnen steunen, de Germaansche volksstammen, welke, bij 't verval van 't Roomsch keizerrijk, naar onze streken overgevaren zijn en te zamen met de Friezen, die altijd op denzelfden bodem gevestigd bleven, de kern van ons Dietsche volk geworden zijn.

De Nederduitsche wisselgedaante van hrind is hrund; nevens bach hebben wij 't Sassensch en 't Nederfrankisch woord beke, zoodat hrindbach bij ons de hrundbeke, de rundbeke, de runbeke, de rumbeke moest worden.

Verscheidene dorpen van dien naam zijn er in Duitschland op 't Nederduitsch spraakgebied gelegen.

Bij de Duitsche namenkundigen en vinden wij geenen

[p. 282]

uitleg van hunne dorpen, die Rumbeke genoemd worden; enkel vernemen wij dat een dorp Rumbeck bij Rinteln ook in 1301 als Rumbecke in eene oorkonde geheeten wierd.

En toch hebben wij in deze benamingen met eene rundbeke te doen.

Indien het waar is, zullen wij sporen van onze afleiding aantreffen, overblijfselen van die oude samenstelling en bewijzen van onzen uitleg bewaard vinden.

Zoo is 't gebeurd met dezen naam.

Wij zochten in het volgend werk: Recueil des chartes du Prieuré de S^t Bertin à Poperinghe. Het wierd ten jare 1870 door F.H. D'hoop, in de maatschappij l'Émulation, uitgegeven.

Ten jare 1143 schonk Symon, bisschop van Doornik, aan Sint Bertens proostdij te Poperinghe in vollen eigendom het altaar van Rumbeke.

In die oorkonde staat het dorp als Runbeeche vermeld.

Die gedaante zet ons eenen merkelijken stap nader van Rundbeke; ze verschaft ons den uitleg van de Duitsche oordnamen die nevens Rimbach, Rindbach ten onrechte onverklaard bleven; ze wekt ons op om op dezelfde wijze onzen ouden en lieven vlaamschen dorpsnaam Rumbeke in rund en beke te ontleden, dien kenmerkenden name, welken de Frankische stammen over den Rijn gekend hebben en wellicht als eene gedenkenis naar hun nieuw stamland hebben medegebracht.

J. Claerhout