De Belgische Illustratie. Jaargang 16

[p. 305]

[Nummer 39]

Onze gravures.

Een gezicht op Sumatra.

Sumatra, de prachtige nederlandsche bezitting, is een der schoonste landstreken van de wereld en beslaat eene oppervlakte van 7000 vierkante mijlen. De bevolking, die tot het Maleische ras behoort, is deels zeer wel beschaafd. Velen kunnen lezen en schrijven en bezitten eenige nijverheid. De westelijke kust heeft verschillende havens, ofschoon zij tijdens de westmoesson geene veilige ankerplaats aanbieden. Het land is bergachtig, doch bezit geene rivieren van aanbelang.

een gezicht op sumatra.

De grond is over het algemeen vruchtbaar, doch de wilde stammen, die hier en daar genesteld zijn, vergenoegen zich met de jacht en de visscherij en teulen geene vruchten. De bewoners van Sumatra zijn niet allen van hetzelfde ras; wel integendeel, zij worden in niet minder dan elf stammen gesplitst en tusschen dezen zijn er, die in wildheid niets toegeven aan de stammen, welke nooit met eenen blanke in aanraking zijn geweest.

De Atjeneezen zijn voorzeker van het onhandelbaarste ras, dat deze gewesten bewoont. Sedert lang voert Nederland tegen dezen stam oorlog, en hoe dikwijls ook de onderwerping aangekondigd is, toch zet men den oorlog gedurig voort. De Atjeneezen of Atjehers spreken zuiver Maleisch en zijn fanatieke belijders van Mahomets leer.

Het is, dit moeten de Nederlanders zeit bekennen, een kloeke volksstam; doch listig, valsch,

[p. 306]

verraderlijk in den vollen zin des woords; hij is zoowel op land als op zee stout in den aanval en geeft, als hij meester wordt, geen genade aan de overwonnenen.

Wat het land betreft, het brengt inderdaad schatten voort, niet alleen in het planten-, maar ook in het delfstoffelijk rijk. De peper-, de koffieboom groeien er weelderig; kamfer, katoen, ivoor, goud en steenkool worden er in overvloed gevonden. De olifant, de rhinoceros, de tiegers en ander grof gedierte is er, jammer genoeg, in grooten getalle te vinden.

Het Angelus.

Van Sumatra springen wij eensklaps over naar de Zwitsersche bergen, waar het voorzeker vreedzamer, rustiger en godsdienstiger is dan wel in het heerlijke Insulinde. De avond valt; de zilveren halve maan begint in het blauwe uitspansel te blikkeren. De rust heerscht in de bergen. Twee meisjes komen van hooger en dalen langzaam naar het dorpjen af, dat ginds in het diep van het dal gelegen is. Uit die diepte stijgt de zilveren klokketoon op, die het Angelus verkondigt - een zoo indrukwekkende oproep tot het gebed in den stillen zomeravond. Een der meisjes knielt, het andere vouwt de handen en beiden bidden. Alles stemt met dat gebed overeen; er ligt een volledige harmonie over dit tafreel verspreid.

Nachtegale schuifelaere.

Wat zouden wij bij deze gravuur beter kunden herdenken dan wat Karel van Gheldere en Guido Gezelle, onze twee meesterlijke westvlaamsche dichters, van den melodievollen nachtelijken zanger zeggen en zingen! Luistert: De twee dichters hadden eene briefwisseling gevoerd, over den naam waaronder de nachtegaal in Vlaanderen gekend is.

Nachtegaal beteekent nachtgalmer, nachtzanger, zooals zijn naam was in 't oud-duitsch nachtsangara. De beteekenis van gaal is onder 't volk niet meer bekend; maar dewijl de nachtegaal moet en zal zanger heeten, evenals bij de Grieken en Latijnen, aédôn, philomela - zoo noemen ze hem wel eens nachtegale schuifelaere, dat is tweemaal zanger.

Half april komt de nachtegaal. ‘Half april 't zij warm of koud, zingt de nachtegaal in 't hout.’ En hij zingt veertig dagen, zegt het volk. Dan is de lucht doorgeurd van den bloei van koolzaad, hagedoorn en seringen, die hier (in West-Vlaanderen) jeesmijntjes heeten. Maar zoo haast de jongskes gekipt zijn, zoo zwijgt de nachtegaal, of, beter gezeid, zijn gezang verandert in een eentonig kirren.

Het gedicht werd ‘overander klaus’ per postkaart geschreven, door de twee verdienstelijke vrienden.

Nachtegale

Schuifelare,

meester van het machtig lied

dat uw gorgel,

levende orgel,

uit de groene takken giet.

Laat mij naderen

en de bladeren

eens doorkijken waar gij zit,

die zoo vreugdig,

jong en jeugdig,

uw' en mijnen God aanbidt.

Wonderbare

Kunstenare,

is uw macht niet overdaan,

van te galmen

zulke psalmen

veertig dagen zonder staan?

- ‘Neen, ik uite,

zinge en fluite

lustig mijne liedren al,

tot ik leven

hebb' gegeven

aan dat na mij zingen zal.’

Uit de lauwe

zuidergauwen,

half April 't zij warm of koud,

komt gij 't blijde

lentgetijde

groeten in het bottend hout.

- ‘'k Ben een blomme

die rondomme

bloeit in helder klankgeblaart

tot dat verf en

klank verderve,

blijvende in de vrucht gespaard.’

Uw schalmeie

klinkt te Meie

over 't koolzaad goudgekleurd,

klinkt als d'hagen

bloeien dragen

en de lucht jasmijnen geurt.

Heinde en verre,

bloeme en sterre

vogel, dier en zongestraal,

beken, baren,

bosschen, blaêren,

alles zingt één liefdetaal.

Die de kleuren

en de geuren

ons ten voetschabelle leit,

houdt onze oogen

opgetogen

door uw lied van dankbaarheid

Ja, naar boven

alle loven

zal des menschen tale slaan,

en des Heeren

lof vermeeren,

verder dan de tijden gaan.

Nachtegale

Schuifelare,

hier is 't lied dat wij getween,

wisselzingend,

u zijn bringend,

elk zijn deel of waar 't al één.

Zóó ook bouwden

eens twee ouden,

heilig nu, zoo dan nog niet,

en van vlerken

even sterke

dichters, 't schoon te Deumlied.

Hondenontbijt.

Men moet toch iets beminnen in het leven, als men geen kinderen heeft. Deze houdt van katten, gene van honden; doch een van beide diersoorten zult ge zonder twijfel bij eene oude en alleen wonende dame ontmoeten. Hier ziju het honden, die moddervet tot op de tafel komen plaats nemen en wien, om den ruigen pels niet te bezoedelen, behoorlijk een servetje aangebonden werd. N^o. 2 wacht zijn beurt af. Hij, even als N^o. 1, waggelt van 't vet. Wij zijn zeker, dat die twee moppen op een zacht kussen slapen en dat zij meer pasteien eten dan menig beschaafd mensch. Als de dame nu maar zoo goed is voor den arme als voor de honden?.... In alle geval stellen wij voor, haar tot lid te benoemen van het genootschap ter bescherming der Dieren. Daar zou zij zeker op hare plaats zijn.