overwonnene.’ Twee handen in elkaar geslagen, met het opschrift: ‘De trouw maakt rijk en sterk of behoudt.’ Een feniks, in den vuurgloed, met het bijschrift: ‘In altijd hernieuwde jeugd.’ Een veid met korenaren met de zinrijke woorden: ‘De hoop op een ander leven.’ Vijf pijlen door eene slang omkronkeld, met de spreuk: ‘Niets vermag men tegen overmacht’ en eindelijk de zon en eene zonnebloem, omgeven door andere planten en de woorden: ‘Altijd het hoogste in het oog.’
Men ziet, de bouwer was een man, die zich niet alleen aan aardsche wijsheid kluisterde, maar ook aan die welke een hooger streven had.
Als men de ophaalbrug is overgegaan, bereikt men eene diepe poort en treedt op een groot binnenplein. Men kan den grooten toren van het kasteel zeer gemakkelijk beklimmen, en van daar heeft men liet schoonste gezicht dat een dichter zou kunnen droomen. Men ziet niet alleen de Maas, als eene zilveren en in de zon blikkerende slang het landschap doorkronkelen, maarook het heuvelachtig landschap, de kerktorens rechts en links, de landerijen, de heiden en de weiden vormen er eene rijke verscheidenheid voor het oog.
Draagt het uitwendige van het kasteel een bijzonderen stempel, ook het inwendige levert meer dan eene eigenaardigheid op. Daar ook is men niet zelden zinnebeeldig te werk gegaan. Volgens het landvolk zegt, en vele dezer gezegden zijn juist, zijn er in het kasteel te Wijchen zooveel kelders als er maanden, zooveel kamers als er weken, zooveel vensters als er dagen, zooveel ruiten als er uren in 't jaar zijn. Wie de laatsten tellen wil, hij wage dit!
De edele heeren van Wychen zijn reeds vermeld in de eerste helft der XIIe eeuw; zij waren machtige edellieden en hielden hunne goederen ter leen van den keizer zelven; doch nadat Nijmegen aan den graaf van Gelderland verpand was, werden zij dezen onderworpen.
De bouwer van het kasteel was Dom Emmanuël van Portugal, de schoonbroeder van Maurits van Nassau. Deze Dom Emmanuël had de eigen zuster van gemelden prins, prinses Emilia, gehuwd. Hij leefde er een tiental jaren als een braaf en kristelijk man; doch zijn leven had zeer veel dorens, aangezien hij katholiek was en de Staten van den lande, zoo als men weet, den roomschgezinden erg verdacht hielden en zelfs haatten. Toch diende Dom Emmanuël trouw de zaak der republiek tegen Spanje en werd zelfs in een gevecht nabij Kevelaar, onder Frederik Hendrik, gewond en door den vijand krijgsgevangen gemaakt.
Prinses Emilia stierf te Geneve in den jare 1629 en liet twee zonen en zes dochters achter. In 1639 verkochten deze laatsten het kasteel aan Eustachius van Hemert. gedeputeerde van het kwartier Nijmegen, die het echter een jaar nadien, dus in 1640, overmaakte aan Philips van Nassau, heer van Grimhuizen; doch de wettige eigendom van het kasteel werd den laatstgenoemde slechts toegekend na een zeer ingewikkeld proces.
De stam Nassau-Grimhuizen bleef den katholieken godsdienst getrouw, niettegenstaande de hevige protestantsche woelingen; doch deze tak der Nassau's is uitgestorven. Ten bewijze dat zijne afstammelingen goed katholiek waren, zien wij in een artikel van den heer Gomarius Mes vermeld, dat ‘zij ter sluik de geestelijke herders der streek, beurtelings paters Jesuïeten, Capucienen van Velp en Franciskanen van Megen,’ herbergden.
Beurtelings kwam het adellijk slot in het bezit der familiën Casembroot, Scherpenzeel, van Wevelinxhoven en eindelijk aan de familie Osy, door huwelijk van den baron Jan Osy. De zoon van dezen, baron Ferdinand, had geene kinderen en, na een oogenblik in de handen van jonkvrouw Della Faille geweest te zijn, werd baron Osy, dien wij allen in Antwerpen gekend hebben, eigenaar van slot en titel en het is nu, zooals wij hooger zegden, zijn zoon Eduard, die als heer van Wijchen optreedt.
De heer baron Osy de Wijchen verblijft zelden op dien prachtigen eigendom; eenige aren geleden bracht hij er, even als mevrouw de baronnes, eenige weken door en nog spreekt men in den omtrek van het leven, de beweging die zich toen in het oude slot vertoonde, van het gulle karakter van den edelen man en van dat zijner echtgenoote. Gewoonlijk verblijft de heer Baron Osy de Wijchen op zijn sierlijk kasteel van Hoogboom, nabij Antwerpen.