Ars moriendi

[fol. 64v]

§ Die pine der gheenre die traech geweest hebben.

Die traghe menschen die hier gemack des vleysches in deser tijt ghesocht hebben in langhelanghe te slapen ende in sachte te ligghen die des nachtes hoer oncuusche genoechte ende onnutte spel ghepleghet hebben. ende des daghes weder ghemack ghesocht hebben Die den dienste gods niet gheachtet en hebben. ende laet te kercken ghegaen hebben. ende meer omme ghewoente ende om schaemte der menschen. dan omme godes wille daer ghegaen hebben.

§ Die oeck bereyt hebben gheweest tot idelheyt. ende teder ende cranck tot goeden wercken. Die oeck lieuer tot ydelen gheselschappe ghegaen hebben dan tot den dienste godes. Die oeck lieuer idele woerden. ofte oncuusche woerden. ofte van anderen luden quaet ghesproeken ofte ghehoert hebben dan die heylighe sermonen ende dat woert godes.

§ Alle die ghene die hoer leuen aldus toe ghebracht hebben sonder biechte of sonder berouwe die zijn alte mael in onghenadeliker pijnen. ende ligghen inder helle alsoe swaer als loet. serich teder ende ommachtich in allen leden. Iae het is hem pijne dat si een lit rueren of datmen hem in enighen leden roert. Ende hier in verbliden hem die wrede duuelen op dat hoer pijne te groter is. ende op dat sise al soe veel te meer pinighen ende quellen moghen. want hoe die sielen meer droefenisse hebben soe den duuelen lieuer is.

§ Die vermaledide sielen ligghen oec op een onsacht bedde. ende si hebben een onuerdraghelick decsel op horen bedde. Want hoer bedde is enen yseren gloeyenden roester die seer lanck ende breet is mit groten scharpen yseren naghelen. als een hekel. mer de naghelen zijn veel langher dan die tanden van een hekel Hier ligghen die vermaledide sielen op. ende dit is hoer sachtste bedde. ¶ O hoe onghenadighe hert is dit bedde op toe rusten. ende wat onsachter pluymen ligghen onder desen bedde. want die plumen zijn heete gloyende bernende colen Dese maken dat bedde altoes soe heete als enen gloyenden ouen ouermits dat grote vuer dat daer onder leyt

§ Item het is oeck altoes slijkich ende dreckerich ende stinckende. Die wrede onghenadighe wormen zijn altoes bi den bedde ende crupen omme dat bedde. ende ligghen oeck onder dat bedde. ende gapen ende crijssen. ende briensen ende ghelaten ghelikerwijs als rasende ende verwoede honden. hoer becken zijn hem alsoe wijt op ghespart ende si hebben alsoe groten honger dat si die vermaledide arme sielen verwachten ende hopen wanneer si vanden bedde gaen willen dat sise dan verslinden moghen. op dat horen onuersadeliken hongher daer mede ghesadighet ende ghebetert mach werden.

§ Och dan gruwelt den vermaledieden sielen also seer dat si van den bedde niet en doruen gaen. Want hem gru-

[fol. 65r]

welt voer desen gruwelicken wormen die alsoe verueerlick gapen omme haer te verslinden. ende daer omme ligghen si lieuer op dit onghenadighe heete bedde dan si verslijnt souden werden vanden wreden duuelen ende gruweliken wormen. ¶ Onder dat decsel vanden gloyenden heten bedde ligghen die vermaledide verdoemde sielen ende bernen. ende zijn alsoe heet als gloyende heete colen. O mensche ghedencke hoe onghenadelick dat op dezen heeten bedde te rusten is. Och hoe onsachtelick werden hoer leden op dit bedde gherustet.

Als dan deze wormen sien dat die verdoemde vermaledide sielen vanden bedde niet ghaen en willen. ende dat zij daer op bliuen ligghen. soe crupen si op dat bedde mit groten hopen. Ende crupen in die verdoemde sielen ende pijnighense van binnen alsoe seer als si van buyten van den vuer ghepinighet werden. ende knaghense. ende stotense. ende bijtense van binnen alsoe onghenadelicken dat die arme sielen in ommachten bliuen ligghen ende si en hebben gheen machte een lit te rueren. Want van buten werden si iamerlick verbrant. ende van binnen werden si aldus te knaghet ende te beten van dessen onuersadeliken wormen. ende in ghenen leden en hebben si ruste. ¶ Och of de traghe dertene lecker menschen nu te tide versinnen wolden wat si nu verdyenen moghen omme dat si hoer vleysche een wenich castijden ende deden penitencie voer horen zunden ende vrijen hem seluen eer die tijt comt dat si ewighe penitencie te vergheues doen moeten teghen horen danck. Ende en moghen nummer meer van horen pijnen verlost werden Mer dit en dencken si niet aen si menen wanneer si hoer lichaeme derten ende lecker voeden moghen die siele en sal gheen last hebben. Och arme och arme de siele heeft den alre meesten last. want haren last is alsoe onghenadelicke. dat si nummermeer enighe rust van pinen hebben en mach