Ars moriendi

¶ Die salighe siele sal inden hemel hebben drie sonderlinghe grote blijscappen ende vrouden.

HIer salmen mercken dat die salighe sielen altoes die dach begheren des strenghen oerdel gods op dat hoer blijschappe volmaect mach wezen. Want hoer blijscappe en is niet volmaect eer dat si dat gloriose licham weder omme aenghenomen hebben dat dan glorificeert ende onsprekelike schoen wezen sal. ¶ Dit gloriose lichaem sal hebben vier zonderlinghe gauen ¶ Die ierste is onpijnlicheyt Want ten sal nummermeer pijne noch verdriet hebben

¶ Iae al waer dat gloriose glorificeerde lichaem in die helle al die pine der hellen en soude hem nochtans niet scaden. mer het soude sien al die ghenoechte die inden hemel is ghelikerwijs oftet daer teghenwoerdich waer

§ Die anderde gaue des gloriosen lichames is subtijlheyt. Want naeden ordel als dat lichaem glorificeert is soe ist wiser ende weet meer subtijlheyt ende cloecheyt dan alle die menschen ende al die wise meysters dezer werlt. ¶ Het verstaet volcomelic al dat ghene datmen verstaen sal. Het mach ouer die werlt sien ende al dat daer in gheschiet dat en mach nummermeer verborghen bliuen mer het is den glorificeerden lichaeme altoes kundich ende openbaer ¶ Die heylighe doctoer sinte Augustinus schriuet Dat glorificeerde lichaem sal also starck ende alsoe machtich zijn dattet al die werlt sal moghen beroeren ende beweghen. Daer nae seyt noch dye heylighe leerder sinte Augustinus Dattet verdoemde lichaem alsoe teder ende cranck sal zijn dattet ghene macht en sal hebben die wormen van sinen oghen te keren ofte te iaghen

§ Die derde gaue des gloriosen lichaems is snelheyt. Dat gloriose lichaem zal soe snel zijn als een ghedachte. Iae waer dattet dencket te wesen daer salt van stonden aen zijn. gheen dinc en can hem daer hinderlick in zijn. Iae al ware een muer alsoe dick vanden hemel totter eerden daer soude een glorificeert lichame doer gaen binnen een oghenblic.

§ Sinte Ancelmus sprect ende seyt dat wi alsoe snel zullen zijn ist sake dat wij daer comen als die engelen dye vanden hemel totter eerden vlieghen ende weder omme totter hemel vlieghen iae soe geringhe alsmen een woert spreken mach.

[fol. 32v]

§ De vierde gaue des gloriosen lichames is claerheyt ende schoenheyt. Want dat gloriose lichaem sal alsoe schoen ende claer wesen dat noch zonne noch mane noch steernen daer gheen gelikenisse bij hebben en zullen. Want dat gloriose saelighe lichaem sal onghelijck witter wezen dan die snee. Het sal oeck veel claerre wesen dan enich cristal ofte spieghel Die edel salighe siele sal doer dat gloriose heylighe lichaem schijnen ende blincken schoenre dan die zonne soude moghen schijnen doer een claer cristal oftet moghelick waer dat mense daer in mochte besluten. Iae het verwondert den heylighen engelen dat god den mensche zo scone cierheyt ende claerheyt ghegeuen heuet.

§ Die heylighe leerder sinte Augustinus schriuet inden boecke vander stadt gods seggende aldus Een yeghelick salich mensche ouermits der groter cierheyt zal die ghedachten in eenen anderen mensche sien ia soe volcomelick alsmen enen mensche hoert spreken ende de wercken siet doen. Eya ghelikerwijs als sinte. Ancelmus seyt. Soe zal een yeghelick mensche die zijn lichaem glorificeert is weten wat die ander menschen in dezer werlt ghedaen hebben

§ Voert zal die salighe siele hebben die ewighe vroude ende ghenoechte die ewelick bi hoer bliuen sal. Want nae die verdienste sal die ghebenedide siele mit ontsprekeliker vrouden en ewicheiden gheloent werden. Want ouermits druck ende liden dat die menschen opter werelt gheleden hebben daer omme sal hem de ewighe vroude ghegeuen werden. Ende gheene droefenisse en machmen in hem voertmeer vinden. ¶ Ende dit sprect onse here ihesus xpristus int euangelio. daer aldus gheschreuen staet.¶ Absterget deus omnem lacrimam ab oculis scōrum. Dat is te seggen. God zal afdoen die tranen vanden oghen zijnre heyligen

Want hebben si op dese werlt droeffenisse ende verdriet ghehadt omme goedes wille so ist te mercken ende te verstaen dat si hem daer nae mit xpristo ihesu verblijden sullen. Dat is nae dat si dese bedrieghelike quade werlt versmaet hebben. ende hebben gode ghedient horen schepper ende ghezontmaker ende hebben godes gheboden gehouden daer omme zijn zij weerdich dat hemelrike te besitten. Ende daer omme dat si die zunden ghehaetet hebben ende goede wercken ghedaen hebben daer omme zijn si oeck weerdich bi gode een goet loen te ontfanghen.

§ O mijn vutuercoren vrienden dezen wech moeten wi nae gaen die ons dye vutuercoren vrienden xpristi ihesu voer ghegaen hebben. ende ouermits dezen wech moghen wi die ondoechden ende die quade zunden schuwen ende volghen nae die doechden . op dat wi ouermits dese doechde moghen comen in onsprekeliker blijschappen ende ghenoechten mit xpristo ihesu te regneren in onghemetenre vrouden die nummermeer eynde hebben en mach. Want mit zunden soe en machmen nummermeer te hemel comen

[fol. 33r]

Iae een doot zunde en mach bi gode in den hemelrijcke niet comen. Want dat vegheuier hoe groet ofte hoe zwaer dattet is ten mach nochtans niet een doot zunde af wasscen of vutdoen die mit wil onghebiecht is ghebleuen. Mer het puergeert die cleyne zunden ende oeck mede de ander grote zunden als doetzunden ende ander grote zware zunden die ghebiecht zijn ende daer noch gheen penitencie voer ghedaen en is ¶ Och hoe dwaes zijn die menschen die dat vegheuier niet en achten ende menen dat si haer zunden daer beteren sullen. ende begheren daer vol te doen voer haer zunden. Al ist sake dattet vegheuier een eynde hebben sal. het is nochtans soe onlijdelick ende ongenaedelick dat die ghene die daer in moeten ligghen duncket een vre hondert dusent iaer wesen Want de grote onghenadelike pijne doet hem die tijt vergheten dat si niet en weeten hoe langhe dat si daer in gheweest hebben. Si dencken altijt op dat eynde ende hopen dat si verlost zullen werden. Mer si en dencken niet ouermits die grote pijne die si liden moeten hoe langhe dat si daer in gheweest hebben § Hier af staet in die heylighe scrifte aldus gheschreuen. Nescit quid petit qui purgatorium petit. Dat is te seggen Hi en weet niet wat hi bidt. die omme dat vegheuier biddet ¶ Och lieue mensche hoe zoete is dat voldoen der zunden op dese werlt. Want alsmen die sunden int vegheuier beteren moet. ende doen daer penitencie soe is die penitencie alsoe anxtelike zwaer dat gheen mensche dat begripen en mach. Och dese onuerdrachlicke penitencie machmen hier op desser werlt af leghen mit alte cleynen arbeyt daermen soe iamerlick omme ghebrandt ende ghepinighet moet werden. Wantet moet zijn die mensche moet reyn gemaket zijn van zunden eer hi te hemelrijcke comen mach. Heeft die mensche die zunden op die werlt niet ghebetert ende penitencie daer voer ghedaen soe moet hijse int vegheuier beteren ende doen daer onlidelijcke ende onuerdrachlike penitenci

§ Och of die mensche nu versinnen woude watten vegheuier is Dat vegheuier is alsoe zwaer ende onuerdraghelick Iae die pijne des vegheuiers is meerre in enen oghenblick dan alle die pijn was die sinte laurentius ye gheleden heeft do hi opten roester ghebraden waert.

¶ Och is die pine alsoe groet by dese pijne hoe gheerne mochte dan die mensche penitencie doen die wijle dat hi tijt heuet. Want enen traen diemen stortet wt waerachtighen berouwe voer dye zunden de wast meer penitencien af dan tien iaer int vegheuier te bernen

§ Och hoe salich zijn die menscen dye hem gheuen tot doechden ende tot goeden wercken. ende die quade sunden schuwen op dat zij die toecomende pine moghen ontgaen. Ende mit allen heylighen ende vutuercoren vrienden xpristi ihesu verblijt moghen werden in die ewighe glorie die nummermeer verganckelick wesen en sal