De arbeidsenquête van 1887. Deel 1: Amsterdam

Verhoor van de heeren Joseph Wegerlee en Nicolaas Berghuys.

2747. De Voorzitter: Wegerlee wat zijn uw voornamen, naam, beroep en woonplaats?

A. Joseph Wegerlee, werkman aan de waskaarsenfabriek, Frans Halsstraat 49, te Amsterdam.

2748. V. En Berghuys?

A. Nicolaas Berghuys, werkman aan de waskaarsenfabriek, Quellijnstraat 11, te Amsterdam.

2749. V. De heer Goeman Borgesius: Berghuys, hoelang zijt gij werkzaam aan de fabriek?

A. Zeventien jaar.

2750. V. In welke afdeeling werkt gij?

A. In de perskamer.

2751. V. Hoeveel uren werkt gij per dag?

A. Vijftien en een half uur per dag.

2752. V. En die dag loopt van's morgens 6 uur tot 's avonds half 10?

A. Ja.

2753. V. Gaat dat den geheelen dag door?

V. Ja.

2754. V. Zijt gij des Zondags vrij?

A. Ik werk van 's Zaterdagsnachts tot Zondagsmorgens om 9 uur.

2755. V. En dan zijt gij vrij tot?

A. Tot des Maandagsmorgens om 6 uur.

2756. V. Hoewel schofturen hebt gij?

A. Niets anders dan om te eten en om de machines te stellen.

2757. V. Hebt gij geen recht om rust te nemen?

A. Neen.

2758. V. Kunt gij dat goed uithouden?

A. Het is nog al afmattend.

2759. V. Gij maakt dus tegenwoordig een zeer goed weekloon?

A. Ja.

2760. V. Is dat al lang achtereen, dat gij 15½ uur hebt moeten werken?

A. Van het laatst van September af.

2761. V. Het is nu anders slap op de fabriek?

A. Ja, daarom moeten wij zoolang werken; anders werken wij met eene dubbele ploeg.

2762. V. En nu is met de slapte de dubbele ploeg afgeschaft?

A. Ja, ten minste nu.

2763. V. Getuige Wegerlee, in welke afdeeling werkt gij?

A. Ook in de perskamer.

2764 V. Dus gij werkt onder dezelfde omstandigheden als uw kameraad? Even lang?

A. Even lang.

2765. V. Gij kunt volkomen bevestigen wat hij gezegd heeft?

A. Volkomen.

2766. V. Getuige Berghuys. Gij hebt gezegd dat dit lange werken afmattend is, maar hebt gij overigens ook last van schadelijke uitdampingen in de fabriek.?

A. Neen.

2767. V. Gij hebt over de localiteit niet te klagen?

A. Neen.

2768. V. Is het werk gezond?

A. Jawel.

2769. V. Zijn in dezelfde afdeeling waarin gij werkzaam zijt ook jongens werkzaam?

A. Jawel.

2770. V. Hoe oud?

A. 18, 20, 22 jaar.

2771. V. Jonger niet?

A. Neen.

2772. V. En die jongens werken even lang?

[p. 226]

A. Ja.

2773. V. Hebt gij in die 15½ uur geen schafttijd?

A. Wij nemen koffie en brood mede.

2774. V. Wordt u ook warm eten gebracht?

A. Ja, door mijne vrouw.

2775. V. U ook getuige Wegerlee?

A. Ja.

2776. Getuige Berghuys. Indien gij ziek zijt, wordt u dan vanwege de fabriek ziekengeld toegestaan?

A. Neen.

2777. V. In het geheel niet?

A. Neen.

2778. V. Zijt gij wel eens ziek geweest?

A. Jawel.

2779. V. Hoelang?

A. Vier weken.

2780. V. Waar zijt gij verpleegd?

A. In huis.

2781. V. En hebt gij geen ziekengeld ontvangen?

A. Neen.

2782. V. In welk jaar zijt gij ziek geweest?

A. In 1885.

2783. V. Get. Wegerlee, kunt gij alles onderschrijven wat uw kameraad daar gezegd heeft?

A. Ja, Mijnheer.

2784. V. Zijt gij ook wel eens ziek geweest?

A. Verleden jaar heb ik 8 dagen eene ziekte in de keel gehad en heb nog eens 8 dagen verzuimd, doordien ik met mijn hand op een plaat was gevallen. Ik heb toen echter geen ziekengeld ontvangen.

2785. V. Get. Berghuys, is het wel eens gebeurd dat andere werklieden ziekengeld kregen?

A. Ja.

2786. V. Kunt gij de reden opgeven, waarom gij en uw kameraad geen ziekengeld gekregen hebben?

A. Daarvoor weet ik geen reden, want wij hebben altijd onzen plicht gedaan. Misschien komt het omdat bij ons de loonen iets hooger zijn dan in andere werkplaatsen

2787. V. Getuige Berghuys, hebt gij nog bijzonderheden mede te deelen aangaande den toestand in uwe afdeeling? Hoe gaat het met de boeten?

A. Getuige N. BERGHUYS. Die komen niet veel in onze werkplaats voor, wel bij het vrouwelijk personeel.

2788. V. Over de boeten hebt ge dus niet te klagen?

A. Neen.

2789. V. Getuige Wegerlee, gij hebt er ook niet over te klagen?

A. Getuige J. Wegerlee. Neen.

2790. V. Hebt gij, of getuige Berghuys, nog iets mede te deelen dat gij wenschelijk of nuttig oordeelt?

A. Beide getuigen. Neen.

2791. De Voorzitter: Dan danken wij u beiden voor de gegeven inlichtingen.

J.L. Wegerlee.

N. Berghuys.