| |
| |
| |
Inden name des barmhertighen ende goedighen Godts. IIII. Capittel.
BArmhertighe goedige levendige ende alder-hoochste Godt, boven welcke gheen ander God en is, die daer de menschen die op den rechten wegh ghewandelt hebben, eerstelijck de Wet, daer nae het Euangelium, ende ten laetsten het alder-waerachtichste boeck, den Alfurkan sijns Wets ghegeven heeft, dat die eerste twee boecken bevesticht. Dit boeck begrijpt sommighe woorden in hem, die niet en connen wech ghenomen werden, namelijck die moeder ende materie deses boecks. Sommighe woorden werden daer in begrepen die de verkeerde lieden maer tot twist ende contrarij redenen gebruycken.
De wtlegginge deses boecks wert alleene van Godt, ende de alderwijste lieden verstaen, ende dese gheven dat boeck volcomen gheloove: Maer de ongheloovige ende de ghene die dit boeck wederspreken, die sullen sonder eenich twijffel allerley quale, ende grousame pijne lijden moeten, want Godt is een oprecht Richter, sijn wijsheyt begrijpet alles in hem, hy regeert het alles nae sijnen wille, ende hy sal na het inhout sijns gegeven Wets den vromen allerley gaven mede deelen: Hy sal allerley volckeren vergaderen, ende op den bestemden dagh comen, dan en sal daer geen wtvlucht, gheen ghelt noch gheen verantwoordinge helpen, maer de boose werden gestraft, ende sullen lijden moeten by den exempel Pharaonis. Item by de ghene die Gods gheboden wedersproken hebben, by de Goddelijcke wrake, ende by de wonderen die Godt by sulcke ghedaen heeft, die hem hebben ghevreest: so souden de lieden rechte oorsaec nemen haer voor sijnen toorn te vreesen, haer tot Godt te bekeeren, ende sijn gheboden te volghen.
De vleeschelijcke ghenegentheyt tot de wijven ofte vrou-persoonen, oock ghelt, goet, schoone peerden, ende dierghelijcke, sijn alle wereltlijcke ende tijtlijcke saken, Maer Godt belooft een veel beters, de gene die hem vreesen, namelijck het Paradijs, aldaer die stant-vastige de liefde Gods, die het alles siet, tot eene bruyt hebben sullen. Item die aen Godt ghelooven, verghevinghe der sonden begeeren, gheerne bidden, stadich aelmoes geven, ende bekennen datter maer een wijs God, ende onbegrijpelijck Schepper zy, voor welcke gheen Wet en vergaet, die sullen vry sijn voor de vlamme des vyers. Maer de ghene die haer selven met t’samen haer goede wercken Godt overgeven, die sullen de vreucht des Paradijs deelachtich werden: ende de wedersprekers sal Godt als een rechtveerdich richter van weghen haer ongheloof, die verdiende straffe toe senden.
Als yemant met u wil disputeren soo seght tot hem ghy hebt u aenghesicht tot Godt ende sijn navolghers ghewendet, want het sullen soo wel de onwijse als de wijse de goede Wet navolghen, maer de ongeloovige met de Propheten-moorders sullen grousame pijne lijden, want in dese werelt werden zy veracht, ende in ghene werelt sullen sy eeuwich verdoemt werden.
Sommige verwerpen de boecken die haer ghegeven werden, want haer meyninghe is, dat sy namelijck het Helsche vyer maer een tijt lanck lijden sullen, ende als Godt die rechtveerdighe Rechter comen sal, soo en sal hy niemant gheen schade doen, maer een yder den loon sijner goede wercken geven.
Ghy sult de volckeren leeren dat God de Coninck-rijcken ende Keyserdommen | |
| |
wtdeelt wien hy wil, op dat hy zy een Coninck aller Coningen, die het gewelt der machtigher tot niet maeckt, ende de arme op helpt, dat den dach, den nacht, het leven, ende alle gaven van hem comen. Item een oprecht vroom mensche en sal gheen ghemeynschap hebben met een ongeloovige, of hy moeste dan sulcks uyt vreese doen, ende hier in is van noode goet opsicht te hebben, want Godt wert daer deur seer vertoornt, ende kent alles wat openbaer ende verborgen is.
Ten jongsten daghe sullen alle wercken aent licht comen ende de boosen sullen begeeren dat haer ziele van alle ondeugden gereynicht ware, ende dat God verre van haer mochte zijn.
De ghene die Godt lief hebben sullen my volghen, ende sullen de liefde Gods daer deur vercrijgen, met de vergiffenisse harer sonden. Ghy die daer aen Godt ghelooft, sult oock den Prophete gelooven, ten waer dan sake dat ghy van God niet geerne wildet bemint sijn.
Godt heeft Adam, Noa, ende Abraham met t’samen sijne macht, ende den Ioachim boven alle ander volcken uytvercoren: Want als diens wijf bemerckte, dat zy zwangher was, so heeft sy gheseyt, O Godt Schepper aller dinghen, ick belove u de vrucht mijns lichaems, ende bidde u ootmoedich, dat ghy wilt in ghenaede aennemen, de ghene die u dient, ende doen zy nu een dochter op de werelt bracht, ende haer den name Maria gaf, soo heeft sy God tot een getuyge van sulcke haer gheboorte aengeroepen, ende gheseyt: O Heere bewaert ende beschermt mijn dochter ende die van haer gheboren werden, voor alle aenvechtinghe, ende naesporinghe des Duyvels: Ende Godt heeft het gebedt van dese, op de belofte vande moeder Maria aen ghenomen, ende oock die dochter goet onderhout beschickt, ende een bestandich herte ghegeven: Zacharias heeftse in sijn bewaernisse ende tucht genomen, ende soo dickmael zy totten altaer gegaen is ende gebeden heeft, so heeft sy altoos de costelijckste vruchten die buyten der tijt waren, daer op vinden liggen, maer als zy daer over ghevraecht wert van waer die vruchten quamen, soo heeft zy gheantwoort, van Godt, die beschicket haer alles sonder getal.
Daerna heeft Zacharias ghebeden, dat Godt hem eenen sone wilde gheven, ende als hy voor den altaer knielde, soo hebben de Engelen gheseyt: Godt sal u dijn ghebedt verhooren, ende u een sone geven, die sal Iohannes heeten, ende hy sal het woort Gods betuyghen ende bevestighen: Hy sal een vroom man zijn, ende sal inden maeghdelijcken staet leven, ende een groot Prophete zijn: Doen seyde Zacharias, ick ben oudt, ende mijn wijf is onvruchtbaer, hoe zal ick dan kinderen connen winnen, Daer op antwoorde den Engel: By Godt en is geen dinck onmoghelijck. Ende als nu Zacharias hier aen twijffelde, soo heeft hem Godt dry daghen sprakeloos ghemaeckt dat hy niet uyt sijnen mondt conde spreken, maer met vingheren beduyden moeste.
Doen hebben haer de Enghelen tot Maria ghekeert, ende haer alsoo aengesproken: O Maria, ghy zijt onder alle mans en vrou-persoonen, de reynste ende Godt aengenaemste, bidt hem aen met alle de ghene die voor hem buygen, u vertrouwen wy dese Goddelijcke heymelijckheden, de vreuchde des hoochsten bootschappers, des woorts Gods, wiens naem is Iesus Christus, zy met u, hy is het aenghesichte aller volckeren, in desen ende in ghenen leven. Hy is wijs ende een verstandich man, ende hy werdt vanden Schepper der gantsche wereldt ghesonden, maer sy antwoorde hier op: O Godt hoe sal ick een sone ontfangen, dewyle ick van gheenen man en weete? | |
| |
Doen seyden de Engelen: Godt en sijn gheen dinghen onmoghelijck, hy doet het alles soo hy wil: Sijn bevel moet yder mensch gehoorsaem sijn, hy sal uwen sone die daer met Goddelijcke cracht comen sal het Testament, ende het Euangelium leeren, ende sal de kinderen Israels bevel doen: Hy sal verscheyden formen ende gestalten vander aerden maken, ende sal met sijnen adem daer in blasen, daer uyt sullen levendige vogelen comen, ende hy sal de blinde siende, ende de stomme sprekende maken, hy sal openbaren watmen eten ende doen zal, ende alle dese dingen sullen vande gene die aen Godt ghelooven voor wonder wercken ghehouden werden. Hy zal het oude Testament bevestighen, ende sal sommighe saken toelaten die te voren verboden waren te ghebruycken: Hy sal bewijsen dat hy met Goddelijcke macht ende t’ hoochste ghewelt ghecomen zy, ende sal segghen wie Godt vreest die volghe my, want Godt is uwen, ende mijnen Heere, ende als ghy dien aenbiddet, soo sult ghy op den rechten wegh wandelen.
Iesus wiste dat het volck hartneckich was, ende op zijn oude meyninge blijven soude, daerom seyde hy, wie wil my inden name Gods volgen, doen antwoorden hem sommighe mannen die waren int witte gecleedt: Wy willen u in Gods name volghen, want wy ghelooven aen Godt, ende hier van sult ghy getuygnis gheven, ende seyden voorder: O Schepper, na dien wy desen uwen boeck ghelooven ende uwe ghesanten na volghen, soo neemt ons oock int ghetal uwer gheloovigher, ende de bedrieghers die hem bedrieghen wilden, die zijn van hem, als van een vernuftich mensche, selve bedroghen gheworden. Doen heeft de Schepper hier op alsoo geseyt: Ick wil u ziele weder tot my nemen, ende u vande ongheloovighe verlossen, ende de ghene die u ghelooft hebben, wil ick int ghetal mijner uytvercoren setten, maer de ghene die u niet gevolcht en zijn, die sullen aenden dach der opstandighe haren loon daer voor ontfanghen. Dan sult ghy weder tot my comen, ende ick wil uwe clachten aen hooren, ende de ongeloovige met tijtlijcke ende eeuwige pijne straffen.
De boose werden verschrickt, ende en sullen niet weten waer sy henen vlieden sullen, maer de gheloovighe wil ick haere wercken met eeuwighe vreuchde beloonen. De-wijle ghy een sulck mensche zijt, die den Adam gelijck is, soo hebbe ick voor goet gheacht, dese cracht ende gerechticheyt Iesu Christi t’ openbaren.
Doen God Adam uyt der aerden gemaeckt hadde, soo heeft hy gheseyt hy zy ghemaeckt, ende siet, daer was hy ghemaeckt, Wie hem nu dit teghenset ende niet en wilt gelooven, tot den selven sult ghy voor de openbare ghemeynte alsoo segghen: Wy verdoemen ende verbannen alle de ghene die onse woorden niet en gelooven, want onse woorden en segghen noch en leeren niet anders, als van een eenich Schepper die onbegrijpelijck ende alwijs is, ende buyten welcke geen ander Godt en zy.
Godt als een rechtveerdich Richter sal richten over de boose ende gheweldtdoenders. Siet vlijtich op de Wet, op dattet in alles sijn toegae, ende neemt goede achtinghe daer op, ende datmen niet meer dan een eenich Godt aen en bidde, ende die haer hier teghens wederspannich bewijsen sullen, teghen die sult ghy onse getuygen sijn, dat wy aen Godt ghelooven.
Waerom neemt ghy den gront uwer secten van Abraham af, daer nochtans de Wet ende het Euangelium alder eerst na Abraham is ghegheven gheworden, want en weet ghy dat niet, hy en is geen Iode noch oock gheen Christen geweest: maer een man Gods, ende heeft sijns | |
| |
gheloofs gheleeft: Sijn navolghers sijn alle uytvercoren lieden gheweest, ende dese Prophete met alle die aen God ghelooven, die sijn van Godt.
Daer sijn sommighe lieden die de Wet onderworpen zijn, die het daer voor houden dat oock de vrome lieden in dwalinghe leven connen. O lieve menschen wacht u dat geen dwalinge u ziele overvalle, ende die selve verduystere, waerom en gelooft ghy niet de Propheten Gods ende sijn geboden, ende als ghy de waerheyt weet waerom verzwijght ghy die? Daer zijn eenighe lieden die de Wet onderworpen zijn ende haer bygeleyt pont gelt heerlijck wel aenleggen, maer sommighe versaken dat, ende segghen, sy en hebben niets ontfangen, maer sy en willen al t’ samen niet weten, want met openbare leughenen willen sy Godt bedrieghen.
Godt siet geerne datmen waerachtich ende bestandich is, ende datmen hem vreest.
De ghene die om een yder slechte sake zweeren, die sullen int toecomstige leven daerom ghestraft werden, ende Godt en sal met haer niet spreken, ende den dach des Oordeels en salse niet beschermen, ende gheen deucht en sal haer vande opgeleyde pijne connen verlossen.
Het sullen sommighe, als de ghene die daer eenige woorden inwendich int boec schrijven, die daer doch niet in en behooren, seer hart ghestraft werden, om dat zy Godt wesentlijck tot een leughenaer maken. Niemant onder de menschen en is soo deuchtsaem, dat hy zal voor een Godt aenghebeden werden, maer insonderheyt sullen de Priesters, ende die over de geestelijcke saken verordent zijn, vlytich toesien, dat zy inde gheboden des Wets wandelen, ende dat sy niet de Engelen of Propheten voor Godt en houden, want haer is den rechten wech ghewesen geworden, ende Godt heeft Propheten uytghesonden, ende haer boecken ende wijsheyt ghegeven, maer nochtans met een seker conditie: Daer na heeft hy sijn Legaten gesonden, ende die selve sullen wy volcomen geloove gheven, want hy heeft tot haer gheseyt: Ick hebbe u daer toe ghestelt dat ghy neffens my betuygen soud, daerom en sult ghy anders nergens na jagen, dan na de Wet Gods, want dat is beter dan alle Aertsche ende Hemelsche saken.
Ghy gheloovighe seght, wy gelooven O Godt uwe geboden, want oock Abraham Ismael, Iacob, die twaelf geslachten, Moses Christus, ende ander Propheten, die seer lanck te verhalen waren, hebben even dit ghelooft: Want deur den gheloove en begheert men niet anders te vercrijghen dan de Wet. Alle ongeloovighe sullen in gene werelt onder de verdoemde getelt werden, maer op wat wijse sal Godt deur sijn leere den wech der waerheyt de sulke bewijsen, die hem eenmael bekent, ende daer na wederom vervallen sijn: Sy zijn eerstmael getuygen vande wonder wercken der Propheten gheweest: Maer de Goddeloose lieden, sullen Godes ende der Engelen toorn tot belooninge hebben, haer pijne en sal nimmermeer vermindert werden, so sy geen boete en doen, ende vroom werden: ende wanneer dat gheschieden sal, soo sal God hen vergeven ende vreuchde toevoeghen.
Godt en heeft gheen behaghen aen de bekeeringe der ongeloovigen, als zy namelijck, wanneer zy gheloovich zijn gheworden, noch booser werden: Ende dese sullen sonder eenighe barmherticheydt zware onlijdelijcke pijne uytstaen ende lijden moeten.
|
|