Eene Middelnederlandsche vertaling van het Antidotarium Nicolaï

Ms. 15624-15641. Kon. Bibl. te Brussel

[p. 78]

[F, G, H, I, K, L]

⁺54. Filanttropos

Filanttropos bediet tsmenscen vrient ontfermich. Het⁺es hen goet die met pinen pissen. entie den steen hebben ende verstopte lendenen. ende iegen pine vander nieren ende in die blase. Ende iegen hartheit van der leveren. vander melten. vanden lanken. van den ziden. Ende wil ment doen laxeren. so doeter toe dyagridium. onder .Ѕ.ʒ. Dat .7.ste deel es .1. ℔. ¶ Nemt folie. squinanti. cyperi asari. enfolie¹⁾. thimi. persijn van alexander. dille. gremil. lapis lincis. elx .2.ʒ. ende .Ѕ. canele. calamite²⁾ aromatici polipodii. philupendule. melanopiperis. lovescesaet. persijn. netelsaet. citri. lite³⁾ spermatis³⁾. bacce hedre. elx .1.ʒ. galigaen zedeware⁺⁺ valeriane. betonie. meu. speragi. cardamomi. apie. rute. venkelsaet. cynapis. orobi albi ende rubi. elx .Ѕ.ʒ. nagle. gingebere. cassia lignee. coste. pertrec. celtices. mirabolani. wierooc. leucopiperis. carpobasami. carvi. comijn. bakelare. silleris. elcs. onder .Ѕ.℈. olei nardini. olei pulegini. olie van vliedere. olei muselini. elcs .15. granen. zeem dats gnouch si. Men saelt geven des avonts met warmen wine.

+ fol. 14 v.a.

+ pissen steen lendenen niere blase levere melte lanken ziden

1) l. euforbii.

2) l. calami.

3) l. litospermatis.

3) l. litospermatis.

+ fol 14 v.a.

+ fol. 14 v.b.

[p. 79]

48.

Flloantropos⁸⁾ amicus hominis interpretatur. proprie valet⁺stranguiriosis nefreticis. calculos in renibus habentibus et in vesica mirabiliter frangit: et fractos expellit. valet etiam ad duritiem splenis et epatis. dolori iliorum subvenit datum cum .℈.1.Ѕ. diagridii .xii. pars libra .1. Recipe folii squinanti ciperi asari euforbii thimi (fol. 18 r.) petrosellini mace-

8) voor de vergelijking met NM en F₁: zie woordenlijst.

+ fol. 17 v.

[p. 80]

55. Filonium maius

Filonium maius betert die hoeste met wine ende met⁺musa¹⁾ genomen. Het es goet iegen apostemen in de longene. genomen met sope van polyone. Ende hets goet genomen met gesodenen wine iegen walgen ende iegen die bloet spuwen. ende doet wel verteren in de mage. Ende es goet iegen weedoen vander leveren ende vander melten. Ende iegen die geelsucht. jegen lancevel. jegen die lendenen swere. Ende iegen die cause vander blasen met mulsa genomen. dat .3. deel es .1. ℔. ¶ Nemt lencopiperis²⁾. beilde. elx .5.ʒ. opii .2.ʒ. ende .1.Ѕ. cassie fistule. apie. elcs .1.ʒ. persijn. dauci. venkelsaet elx .1.ʒ. ende .5. granen. soffraen....³⁾ ende .1.℈. naerdi pertrec. zedeware. elcs .15. granen. sulke doenre toe canele onder .Ѕ.ʒ. euforbii. coste. elx .1.ʒ. zeem dats gnouch si. Men saelt geven in de grote van .1. bonen daers te doene es.

+ hoeste longene walgen bloet mage levere melte geelsucht lancevel lendenen blase.

1) l. mulsa.

2) l. leucopiperis.

3) open plek in het HS.

56. Gariofilatis

Gariofilatis in den mont gehouden es gesonden lieden⁺goet. Ende bedwinct walgen gesoden met borne ende gedronken. Ende doet wel digereren ende rupsenen. ende opent de melte. dat .8.ste deel es .1. ℔. ¶ Nemt⁺canele. gariofili, ricolissie gingebere. (fol. 14 v.b.) rosen elx .2.ʒ. ende .15. granen. mastic. ligni aloes. galigaen. notenmuscaten. violarum. naerdi. zedeware. elx .1.ʒ. ende .8. granen ribarbe. macis. soffraen. alipte. coste. cyperi. cardamomi. eboris. anijs. serpentine. lovesce elcs onder .Ѕ.℈. ende .4. granen. zeem

+ walgen rupsenen melte

+ fol. 14 v.b.

[p. 81]

donici⁺ aneti¹⁾ miliisolis lapidis lyncis ān̄ .℈.ii. et .Ѕ. cinamomi⁺calami²⁾ aromatici polipodii fisalidi melanopiperis seminis levistici et petrosellini et urtice seminis citri litospermatis bardane³⁾ baccarum edere ān̄ .℈.ii. galange nardi zedoarie betonice fu meu sparagi cardamomi apii maratri eruce sinapis orobi albi et rubei ān̄ .ʒ.Ѕ. gariofilorum zinziberis. casie lignee piretri costi spice celtice mirobalanorum corticis olibani leucopiperis carpobalsami carvi cimini baccarum lauri sileris. ān̄ .ʒ.1.⁴⁾ vel .℈.1.⁴⁾ olei nardini pulegii sambucini muscellini ān̄ .gr.xx.⁵⁾ mel quod sufficit datur cum vino calido⁶⁾.

+ fol. 18 r.

1) L₂: anisi.

+ fol. 18 r.

2) L₂: calamenthi, wat wel verkeerd zal zijn.

3) L₂: sem. bardanae.

4) L₂ heeft alleen: ℈.i.

4) L₂ heeft alleen: ℈.i.

5) L₂: gr.xv.

6) L₂ heeft nog: laxativum vero cum aqua calida.

49.

FIlonium maius⁷⁾ id est novus amicus⁸⁾. tusses cum vino⁺datum et mulsa emendat. periplemoniam cum ydromelle: sanguinis sputum cum succo poligonie⁹⁾: indigestionem stomaci et vomitum cum pusca vel ydromelle: dolori epatis et spleneticis ac vertiginosis cum ossimelle subvenit. soliacis¹⁰⁾ cum apozimate pigani. pleureticis yliacis nefreticis et causis vesice cum mulsa. colicis peculiariter curat vel¹¹⁾ medetur .iii. pars libra .i. Recipe leucopiperis iusquiami ān̄ .ʒ.v. opii .ʒ;.ii.Ѕ. casie fistulae¹²⁾ .ʒ;.i. et .Ѕ.¹³⁾¹⁴⁾ seminis apii .ʒ;.i. petrosellini maratri dauci cretici ān̄ .℈.ii. et gr.v. croci¹⁵⁾ .ʒ.Ѕ.¹⁶⁾ nardi piretri¹⁴⁾ zedoarie. ān̄ .gr.xv. alii addunt cinamomi .ʒ.i. et .Ѕ.¹⁵⁾ euforbii costi ān̄ .ʒ.i. mel quod sufficit. datur in modum fabe egyptiace¹⁷⁾

7) voor de verg. met NM zie woordenlijst.

8) i.e.n.a ontbreekt in F₁; het voorwoord in F₁ is ongeveer als in L₁; het heeft nog: a dolor de chef; het is moeilijk met dit te vergelijken.

+ fol. 18 r.

9) L₂: poligoni; F₁: poligonie.

10) l. coliacis.

11) curat vel ontbreekt in L₂.

12) F₁: lignea.

13) F₁: ʒ;.ii. et .Ѕ.

14) zie 15).

15) van 14) af ontbreekt in F₁.

16) F₁ heeft ℥.i. et .Ѕ.

14) zie 15).

15) van 14) af ontbreekt in F₁.

17) F₁ heeft nog: soit donnée au soir ou (avec) vin chaut.

50.

GAriofilatum⁷⁾ dicitur a gariofilis qui ibi intrant. gariofili⁺ore retenti¹⁸⁾ singultum stringunt. cocti et (fol. 18 v.) bulliti¹⁹⁾ in aqua et bibiti vomitum¹⁴⁾ stomaci⁺et subversionem mirabiliter¹⁵⁾ reprimunt. valet proprie²⁰⁾ accide eructantibus: et digestionem optime²⁰⁾ celebrat.

7) voor de verg. met NM zie woordenlijst.

+ fol. 18 r.

18) van Gariofilatum af ontbreekt in F₁.

19) cocti et bull. ontbreekt in F₁.

14) zie 15).

+ fol. 18 v.

15) van 14) af ontbreekt in F₁.

20) ontbreekt in F₁.

20) ontbreekt in F₁.

[p. 82]

⁺dats gnouch si. Men saelt geven savonts na etene met wine also grot alse .1. haselnot met roden stomacum¹⁾ of met couden borne.

+ fol. 14 v.b.

1) zie rodostoma in de woordenlijst.

57. Ygya

Ygya es properleke goet iegen reume van den tantvlesce.⁺ende iegen swerheit ende swere van den tanden. Ende betert donkerheit van ogen. Dat .8. ste deel es .1. ℔. ¶ Nemt beilde. opii. elx .2.ʒ. coste .1.ʒ. ende .15. granen. mirre. oppopanac. scordei. origani. elcs .1.ʒ. ende .10. granen. storax. calamite. galbanum. agaricus. gentiane. sticados. marobie. cardamomi. elcs .1.ʒ. ende .Ѕ.℈. balsami. soffraen. squinanti. thimi. maratri. armoniac. terbentine. cassia lignea. mandragore. uringi²⁾ radices. wilde saelie. rosen. euforbii. melanopiperis. dauci. venkelsaet. oppobalsami. elcs .1.ʒ. zeem dats gnouch si. Men saelt geven savonts met wine also groet alse ene haselnot.

+ reume tanden ogen

2) l. yringi.

[p. 83]

pororum opilationem et spiritualium meatus¹⁾ aperit .viii. pars⁺est libra .i.²⁾ Recipe cinamomi gariofilorum zinziberis liquiricie rosarum ān̄ .ʒ.ii. et gr.xv.³⁾ ligni aloes galange cardi⁴⁾ miristici⁵⁾ nardi zedoarie violarum ān̄ .ʒ.i. et gr.vii. et .Ѕ.⁶⁾ reubarbari macis⁷⁾ croci alipte costi ciperi cardamomi basilici anisi⁷⁾ levistici eboris limature ān̄ .℈.i. et .Ѕ. et gr.iii. et .Ѕ.⁸⁾ mellis quod sufficit⁹⁾. datur post prandium in sero cum vino vel rodostomate post cenam in modum avellane¹⁰⁾.

1) spirit. meat. ontbreekt in F₁.

+ fol. 18 v.

2) .viii. prs. e. ℔.i. ontbreekt in F₁.

3) et gr.xv. ontbreekt in F₁.

4) ontbreekt in F₁.

5) L₂ nucis myristicae; ontbreekt in F₁.

6) et gr.vii. et s. ontbreekt in F₁.

7) ontbreekt in F₁.

7) ontbreekt in F₁.

8) F₁ heeft alleen: ʒ.i. et demie.

9) mellis q.s. ontbreekt in F₁.

10) F₁ heeft in plaats van het volgende: soit doné en quantité d'une noiz menne ou eve rose ou o eve freide.

51.

HYgia greca¹¹⁾.¹²⁾ hygia id est salvatrix. greca dicitur quia a grecis fuit inventa¹³⁾. valet proprie ad reuma gingivarum et dolorem dentium fricata super eos¹²⁾ ore sepe abluto cum aceto calido: et sordidas nebulas ab oculis aufert .vi. pars est libra .i.¹³⁾ Recipe iusquiami¹⁴⁾ seminis¹⁴⁾ .ʒ.ii. et .℈.ii.¹⁵⁾ opii .ʒ.ii. et .℈.i.¹⁶⁾ costi .ʒ.i. et gr.xv.¹⁷⁾ storacis¹⁸⁾ calamite¹⁸⁾ galbani¹⁸⁾ agarici¹⁸⁾ mirre opoponacis scordeon origani ān̄ .ʒ.i. et gr.x.¹⁹⁾ gentiane pigami⁷⁾ sticados⁷⁾ prassii cardamomi ān̄ .℈.ii. et .Ѕ.²⁰⁾ balsami nardi. croci squinanti thimiamatis⁷⁾ armoniaci²¹⁾ terbentine casie lignee²²⁾ mandragore yringi radicis²³⁾ rose eupatorii⁷⁾ euforbii melanopiperis levistici dauci feniculi trifolii seminis ān̄ .℈.ii.²⁴⁾ mel quod sufficit. datur cum vino calido in modum avellane.

11) voor de verg. met NM zie woordenlijst.

12) tot 13) ontbreekt in F₁.

13) zie 12).

12) tot 13) ontbreekt in F₁.

13) zie 12).

14) F₁: squinantum.

14) F₁: squinantum.

15) L₂ en F₁: ʒ.ii.

16) F₁ alleen: ʒ.ii.

17) et gr.xv. ontbreekt in F₁.

18) stor. cal. galb. agar. behoren in L₂ tot de volgende rij simplicia, met het zelfde gewicht dus als gentiane pigani enz., waarvóór zij geplaatst staan; in F₁ komt stor. cal. niet voor.

18) stor. cal. galb. agar. behoren in L₂ tot de volgende rij simplicia, met het zelfde gewicht dus als gentiane pigani enz., waarvóór zij geplaatst staan; in F₁ komt stor. cal. niet voor.

18) stor. cal. galb. agar. behoren in L₂ tot de volgende rij simplicia, met het zelfde gewicht dus als gentiane pigani enz., waarvóór zij geplaatst staan; in F₁ komt stor. cal. niet voor.

18) stor. cal. galb. agar. behoren in L₂ tot de volgende rij simplicia, met het zelfde gewicht dus als gentiane pigani enz., waarvóór zij geplaatst staan; in F₁ komt stor. cal. niet voor.

19) F₁ alleen: ʒ.i.

7) ontbreekt in F₁.

7) ontbreekt in F₁.

20) F₁: ʒ.ii.Ѕ.

7) ontbreekt in F₁.

21) ontbreekt in F₁; L₂ heeft: amomi.

22) F₁: cass. fist.

23) F₁ heeft in plaats radicis: raiz de l'arthant.

7) ontbreekt in F₁.

24) F₁: ʒ.ii.

[p. 84]

⁺58. Ydrocopion

Ydrocopion es goet properleke iegen den .4.den dach⁺corts. ende iegen dageliken corts. die bi nachte comt. Men saelt geven ene wile vor den acces also groet als .1. haselnot met lauwen watere. Dat .15.ste deel es .1. ℔. ¶ Nemt cynamomi .3.ʒ. ende .1.℈. ende .16. granen. soffraen .3.ʒ. wierooc. naerdi. mirre. opii. mandragore. ameos. macropiperis. anijs. beilde. lijnsaet¹⁾. silleris. elx .2.ʒ. ende .8. granen. zeem dats gnouch si. Men saelt geven met wermen watere.

+ fol. 14 v.b.

+ quarteine rede

1) de afschrijver heeft blijkbaar in plaats van selini gelezen se. lini.

59. Iustinum

Iustinum es goet die den steen hebben ende iegen lancevel.⁺entie met pinen sine orine maect. Dat .8.ste deel es .2. ℔. ¶ Nemt canele. coste. naerdi. folie. cassia lignee. aristologia longa ende rotunda. ysope. pulegii. elemmpnii. bivoet. quintefolie. leucopiperis. orobi. persijn. lovesce. nasscade. netelsaet. gremil. citri. bevenelle. genivere. speragi. sileris. apisoet. dille. pigani. venkelsaet. bacce lauri. elcs onder .Ѕ.ʒ. zeem dats genouch si. Men saelt geven met wine derin gesoden es gremilsaet ende venkel. smorgens ende savonts.

+ steen lancevel orine

[p. 85]

52.

Ydrotopicon¹⁾ plane subsistit quotidiane. ⁺

Ydrocopion²⁾ olympiacum. ydrocopion id est potus (fol. 19 r.) contra rigorem. olympiacum ab auctore ⁺dictum. confert proprie quotidianariis: et quartanariis et note³⁾ tertiane. sudores etiam in diebus criticis provocat: ante horam accessionis ad modum avellane cum tepida data .vi. libra .i. Recipe cinamomi .ʒ.iii. et .℈.i. et gr.xvi. croci .ʒ.ii. et .℈.ii. nardi mirre olibani opii mandragore macropiperis anisi ameos selini⁴⁾ sileris iusquiami ān̄ .ʒ.i. et .℈.ii. et gr.viii. mel quod sufficit. datur ad modum avellane ante horam accessionis cum calida.

1) l. ydrocopion; deze geheele zin ontbreekt in L₂.

+ fol. 18 v.

2) voor de vergelijking met F₁ en NM: zie Ydrocop. in de woordenlijst.

+ fol. 19 r.

3) L₂ heeft non.

4) ontbreekt in L₂.

53.

Iustinum multum mingentem reddit vultum.^{5) +}

IUstinum⁶⁾ dicitur quia a Iustino imperatore primo fuit inventum. precipue⁷⁾ datur calculosis:⁸⁾ et patientibus dolorem ilii. valet stranguirie et dissurie: et his qui mingunt mucos .vi. pars librae .ii.⁹⁾ Recipe cinnamomi folii¹⁶⁾ costi nardi casie¹⁰⁾ aristologie longe et rotunde elempnii¹¹⁾ ysopi pulegii¹²⁾ artemisie pentafilon leucopiperis orobi¹⁶⁾ petroselini levistici oxilatri¹⁶⁾ seminis urtice seminis granorum solis¹³⁾ saxifragie iuniperi sparagi¹⁶⁾ seminis sileris¹³⁾ apii¹⁴⁾ aneti pigani¹⁶⁾ seminis citri¹⁵⁾ seminis feniculi anisi baccarum lauri ān̄ .ʒ.i.Ѕ. mel quod sufficit. detur cum vino in quo coctum fuerit milium solis vel¹⁶⁾ saxifraga¹⁶⁾.

5) deze geheele zin alleen in L₁.

+ fol. 19 r.

6) voor de vergel. met NM zie woordenlijst.

7) van 6) af ontbreekt in F₁.

8) zie 9).

9) van 8) af ontbreekt in F₁.

16) ontbreekt in F₁.

10) F₁: cas. fist.

11) L₂: helenii; ontbreekt in F₁.

12) na pulegii heeft F₁: ān̄ .ʒ.ii.

16) ontbreekt in F₁.

16) ontbreekt in F₁.

13) behoort in F₁ tot de volgende groep simplicia met hetzelfde gewicht als aneti; zie 14).

16) ontbreekt in F₁.

13) behoort in F₁ tot de volgende groep simplicia met hetzelfde gewicht als aneti; zie 14).

14) na apii volgt in F₁: ān̄ .ʒ.i.

16) ontbreekt in F₁.

15) ontbreekt in F₁ en L₂.

16) ontbreekt in F₁.

16) ontbreekt in F₁.

[p. 86]

⁺60. Kartaticum¹⁾ imperiale

Kartaticum¹⁾ imperiale bediedt lacseren. Alle lacsativa mach men wel heten. kartaticum. Het ijdelt ⁺humoren van coleren die verbernt sijn. Ende derna die humoren van fleumen. Ende oec so eist bequame adren. ende leitse sonder quetssinge die vet sijn ende verstopt. Hets zere goet iegen dlancevel boven ende beneden. ende dwinct den wint vander magen. ende in die darmen. die helft es .1. ℔. ¶ Nemt dyagridii. suker. elx .4.ʒ. ende .Ѕ. canele. naerdi. polipodii. saxifrage. elx .1.ʒ. esule. onder .Ѕ.ʒ. gariofili. spice. celtice. gingebere. melanopiperis. macropiperis. cardamomi. amomi. elx onder .Ѕ.ʒ. mirabolani. hermodactili. zeem dats gnouch si. Men saelt geven nuchtens. ende navens met warmen wine. of wermen watere also groet als .1. haselnot temale.

+ fol. 15 r.a.

1) dezelfde fout in F₁.

1) dezelfde fout in F₁.

+ humoren colere fleume adren lancevel wint

61. Litontripon

Litontripon brect den steen in de blase. ende in de lendenen. Ende hets goet jegen die pine vanden ⁺lanken. ¶ Nemt naerdi. gingebere. sillobalsami. acori. canele. pencedani²⁾. meu. melanopiperis. macropiperis. lencopiperis³⁾. saxifrage. saet van serpentinen. saet van netelen. citri. elcs .2.ʒ. ende .Ѕ. ende .15. granen. folie. nagle. soffraen. squinanti. cassie. lignee. bedelli. mastic. yrei. amomi. lovessce. grana solis. persijn. sileris. cardamomi. anijs. euforbii. lapis lincis. olei. naerdini. muscelini. elx .1.℈. meu .3. cornen. zeem dats gnouch si. Men gevet met wermen wine savonts.

+ steen lanken

2) l. peucedani.

3) l. leucopiperis.

[p. 87]

54.

Sume kutarticum namque coleram purgabit utranque¹⁾. ⁺

KAtarticum imperiale²⁾ id est laxativum pro imperatoribus factum et pro aliis delicatis hominibus. ducit enim sine lesione. hec³⁾ precipue confert pinquibus hominibus qui semper sunt constipati. valet multum iliosis. iuvat eos qui ex ventositate stomaci et intestinorum laborant. medietas (fol. 19 v.) libra .1.⁴⁾ Recipe diagridii ⁺zucchari ān̄ .ʒ.iiii.Ѕ.⁵⁾ cinamomi nardi saxifragie polipodii ān̄ .ʒ.ii.⁶⁾ mirobalanorum citri hermodactili polipodii⁷⁾ ān̄ .ʒ.ii.⁸⁾⁹⁾ gariofilorum zinziberis celtice¹⁰⁾ melanopiperis macropiperis cardamomi amomi amomi ān̄ .ʒ.1.Ѕ.²¹⁾ mel quod sufficit. sumatur cum vino calido¹³⁾ vel aqua calida¹³⁾ mane vel sero.

1) deze zin alleen in L₁.

+ fol. 19 r.

2) voor de vergelijking met NM zie woordenlijst.

3) in L₂ staat: et.

4) L₂: .℔.ii.; in F₁ ontbreekt van 2) af; in de plaats daarvan: vaut à constipatium, à ventosité et purge sanz moleste.

+ fol. 19 v.

5) F₁: ʒ.iii. et .Ѕ.

6) zie 9).

7) ontbreekt in L₂.

8) L₂: .ʒ.iiii.

9) van 6) af ontbreekt in F₇.

10) ontbreekt in F₁ en L₂.

21) in F₁ volgt: esule. .℥.i.Ѕ. mirob. citr. ℥.Ѕ.

13) ontbreekt in F₁.

13) ontbreekt in F₁.

55.

Hec lapidem renum pertundit et inde repellit^{1) +}

LItontripon pertundens lapidem interpretatur. hoc proprie lapidem frangit et expellit si in renibus vel vesica fuerint. hac medicina utentes. nec dolorem ilii nec lapidis vitium incurrunt. stranguiriam et dissuriam sine mora solvit .viii. pars est librae .ii.¹¹⁾ Recipe nardi zinziberis xilobalsani¹²⁾ acori cinamomi peuzedani¹³⁾ meu melanopiperis leucopiperis macropiperis saxifragie ān̄ .ʒ.ii.Ѕ. opobalsami¹³⁾ gariofilorum costi reupontici liquiricie ciperi draganti alexandri¹⁴⁾ camedreos¹⁵⁾ seminis apii¹⁶⁾ sparagi¹³⁾ basiliconis urtice¹⁷⁾ seminis citri¹³⁾¹⁸⁾ ān̄ .ʒ.i. et gr.xv.¹⁹⁾ folii¹³⁾ croci squinanti casie lignee bdelii masticis²⁰⁾ seminis granorum solis petroselini¹⁾ seminis²⁾ sinoni³⁾ cardamomi aneti seminis euforbii ⁺lapis lincis olei nardini muscelini ān̄ .℈.i. minus⁴⁾ gr.iiii.⁵⁾ mel⁶⁾ quod sufficit. detur in sero cum vino calido.

1) deze zin alleen in L₁.

+ fol. 19 v.

11) Het voorwoord bij NM is ongeveer hetzelfde; in F₁ is het verkort tot: Litrontripos vaut à pierre où el soit en rains ou en vessie.

12) ontbreekt in F₁; L₂ heeft (misschien wel foutief): xyloaloes

13) ontbreekt in F₁.

13) ontbreekt in F₁.

14) ontbreekt in F₁; NM heeft sinoni.

15) F₁ heeft ameos in plaats van camedreos.

16) L₂ en F₁ hebben alleen: apii; bij NM volgt nog: ameos.

13) ontbreekt in F₁.

17) L₂ en NM hebben sem. urtic.

13) ontbreekt in F₁.

18) NM heeft sem. irionis.

19) et .gr.xv. ontbreekt in F₁.

13) ontbreekt in F₁.

20) F₁ en NM hebben hierna ireos. amomi. levistici.

1) ontbreekt in F₁.

2) L₂: sileris.

3) F₁ en NM: senemontain.

+ fol. 19 v.

4) NM heeft: musci.

5) L₂: gr.iiiij.; van euforbii af ontbreekt in F₁; bij NM volgt vóór mellis: stillatitii rosar.

6) NM: mellis aut sacchari.