Het Antwerps Liedboek. 87 Melodieën uit 'Een schoon liedekens-boeck' van 1544. Deel 2. Commentaar

64 Och ligdy nu en slaept
AL CXXXII

Lit.: Kalff, p. 303; FvD I, p. 348; He, p. 91 (tekst), p. 202 (aant.); Eos, p. 498.

Meilied. Een minnaar zingt een lied bij het venster van zijn geliefde. Hij wil haar naar oud gebruik een bloeiende tak, de mey, aanbieden, in de hoop dat zij deze symbolische liefdesverklaring zal beantwoorden met een uitnodiging om bij haar binnen te komen. Zij geeft hem duidelijk te verstaan dat hij niet

[p. 222]

welkom is: zij heeft een andere minnaar bij zich. - De verwantschap van dit ironische meilied met het genre van de dageliederen blijkt onder meer uit de situering in de vroege ochtend en uit een ‘citaat’ in str. 5.

1:1-8 De minnaar staat 's nachts of in de late avond onder het kamervenster van het meisje. Hij wil haar wekken met een lied waarbij hij zichzelf op de luit begeleidt (cf. 4:6), om haar daarna een mey aan te bieden. - 1:1 ligdy nu en slaept: ‘lig je nu te slapen’. - 1:2 bloeme: Aanduiding van de geliefde. - 1:4 eersten droome: Naar middeleeuwse opvatting had de ‘eerste’ droom een rustiger en aangenamer karakter dan dromen die de slaper later in de nacht bezoeken. - 1:5 Ontwect u: ‘word wakker’. - 1:6 door u veynster comen: ‘aan het venster komen’. - 1:7 ontfaen: ‘in ontvangst nemen’.

2:1-8 Zij wijst hem af omdat zij een andere minnaar bij zich heeft. - 2:1 ruysschet: ‘ritselt’ (de meitak langs de muur van haar kamer). - 2:2 mijn ruste berovet: ‘mij van mijn rust berooft’. - 2:3 ‘hij van wie het afscheid nemen mij zwaar valt’. - 2:4 leit: ‘ligt’; op gedooghe: ‘met mijn instemming’. - 2:6 ‘dat wij ons daaruit (uit onze omhelzing) niet los kunnen maken’. - 2:7 beddeken: ‘bedje’; sinen vollen last: druk sinen last (emendatie o.g.v. 4:7 en 6:7). - 2:8 In de normale situatie plantte (plaatste) de minnaar zijn mey in de vensteropening van zijn geliefde.

3:1-8 De minnaar vervolgt zijn lied. Het komische effect (hij doet alsof hij niets gehoord heeft) is waarschijnlijk bedoeld. - 3:1 suyverlijcke juecht: ‘edele jonge vrouw’. - 3:2 laten: ‘ophouden met’. - 3:3 Doet op: ‘doe... open’. - 3:4 ‘sta uw geliefde te woord’. - 3:5 troost: ‘genezing van liefdesverdriet’

4:1-8 Het meisje denkt er niet aan hem binnen te laten. - 4:3 boel: ‘minnaar’, ‘geliefde’; verborgen: De conventie schreef geheimhouding van de identiteit van de minnaar voor. - 4:4 ‘jìj zou me geen plezier kunnen bezorgen’. - 4:5 op u niet en past: ‘geeft niets om jou’. - 4:6 ‘en evenmin om luitspel’. De luit was het favoriete instrument bij het brengen van een serenade.

5:1-8 De dag breekt aan; de minnaar blijft aandringen. - 5:1-2 Deze verzen zijn waarschijnlijk te beschouwen als een citaat uit een bekend dagelied, nr. 9 (5:4) in onze editie. den lichten dach: ‘de dageraad’. - 5:3-4 Ontluikende bloemen inspireren tot liefdesgenot. - 5:5-6 Forster (Eos, p. 499) vertaalt: ‘I can see the bright stars which glisten in the sky’. Men zou verlichten echter ook kunnen opvatten als ‘licht worden’, ‘verbleken’. inden throone: ‘aan de hemel’.

6:1-8 Zij antwoordt dat een geheel ander soort mey dan zijn bloesemtak haar wakker houdt. - 6:1 Waent ghi: ‘denk je’. - 6:2 ‘het is heel wat anders, dat ik dacht (in plaats van te slapen)’. - 6:3 Die mey: ‘de meitak’, hier een aanduiding van haar minnaar, of van de liefde. hout my in wake: ‘houdt mij wakker’. - 6:4 daer na: ‘waarop’. - 6:5 ‘geen (mey is dat) zoals er in de aarde groeien’. - 6:6 Roosen, bloemen: ook Roosenbloemen is verdedigbaar. ander virtuyten: ‘andere groeikrachten’; Forster vertaalt: ‘other marvels’.