Het Antwerps Liedboek. 87 Melodieën uit 'Een schoon liedekens-boeck' van 1544. Deel 2. Commentaar

58 Met eenen droeven sanghe
AL CXVII

Lit.: Kalff, p. 318, p. 335, p. 346; FvD I, p. 432.

Afscheidslied. Klaagzang van een minnaar die zijn geliefde moet verlaten omdat zij hem haar gunst onthoudt. - Vergelijk nr. 81, een verwant lied met dezelfde beginregel, maar afwijkende strofenbouw.

1:2 ist: druk st. - 1:3 dus: ‘op deze wijze’; bi bedwange: ‘gedwongen’. - 1:4 laten: ‘afstand doen van’; dat liefste goet: ‘mijn liefste bezit’. - 1:8 Verteerende: nl. door het vuur van de liefde.

2:1 uut charitaten: ‘uit (naasten)liefde’. - 2:3 compassie vaten: ‘medelijden krijgen’. - 2:4 Des: ‘met het’. - 2:5 amoreus aenschijn: ‘lieftallig gelaat’. - 2:7 ghelaten: ‘in de steek gelaten’.

3:1 so dom van sinnen: ‘zo verdwaasd (door de liefde)’. - 3:4 ende al u gheslacht: ‘en alle leden van het vrouwelijk geslacht’. - 3:5-6 ongeacht Van u: ‘bij u niet in tel’; reyn vroulijc dracht: ‘schone vrouwe’ (dracht betekent ‘het gedragene’, ‘de vrucht’, ‘de persoon’). - 3:7 Daer: ‘waar’; jonste: ‘liefde’, ‘genegenheid’. - 3:8 Als de geliefde hem haar gunst schenkt, zal de wortel van zijn liefde opnieuw uitlopen.

4:1 verscheyden: ‘uiteengaan’. - 4:2 waer ghi bevaert: ‘waar ge ook terechtkomt’. - 4:3-4 ‘zonder dat (of: tenzij) wij tussen ons beiden de op genegenheid berustende omgangswijze in stand houden’. - 4:5-6 De betekenis van deze mededeling in de context van het lied is ons niet duidelijk. Zou ghi segt in 4:6 geëmendeerd moeten worden in ghi en segt (‘zegt gij mij niet’)? openbaer: ‘dat blijkt’. - 4:7 Dies: ‘derhalve’; wil: ‘moge’. - 4:8 bewaert: ‘beschermt’.

[p. 215]

5:1 ‘wat zou er aan mij ontbreken’. - 5:3 versteken: ‘verstoten’. - 5:4 reyn vroulijc graen: ‘schone uitnemende vrouwe’. - 5:5 Rijck: ‘machtige’. - 5:6 ‘of hoe zal het er met mij voorstaan’. - 5:7 leken: ‘druppelen’. - 5:8 traen: ‘tranen’.

6:1 princesse: Men zou verwachten dat deze prince-strofe het slot van het lied zou vormen. - 6:2 violier: De violier gold met de roos als een bij uitstek fraaie bloem. - 6:3 acoleye: De akelei symboliseert ootmoed en liefde. - 6:4-5 eglentier: De eglantier (‘wilde roos’) symboliseert de liefde, evenals de rosier (‘roos’). - 6:6 balsemier: ‘balsemboom’ (haar genegenheid is balsem voor zijn liefdesverdriet). - 6:7 bien alleye: ‘heilwens ten afscheid’ (cf. Frans bien-aller).

7:1-8 De raadgeving aan andere minnaars is een gebruikelijk motief dat vooral in liefdesklachten veel voorkomt. - 7:2 persoon: druk person. - 7:3-4 ‘dat hij zijn liefde niet te goeder trouw (op iemand) richt, zonder wederliefde (te verlangen)’. - 7:5 ‘want minnaars plegen dat te doen’. Wij vatten Want op als Want + t; FvD emendeert in Wat. - 7:6 int groen: ‘in de natuur’, waar het minnespel bij voorkeur gespeeld wordt. - 7:7 ‘ach helaas, hoe lichtvaardig’. - 7:8 Diende ick: nl. mijn geliefde.