Het Antwerps Liedboek. 87 Melodieën uit 'Een schoon liedekens-boeck' van 1544. Deel 2. Commentaar

53 Ick wil mi gaen verhuegen
AL CI

Lit.: FvD I, p. 467.

Liefdesklacht. De minnaar heeft een lied gemaakt om zijn verdriet te verlichten. Hij smeekt zijn geliefde om bescheyt. De traditionele raadgeving aan andere minnaars ontbreekt niet.

1:1-4 De minnaar is droevig in zijn eenzaamheid; hij wil trachten zijn gemoed op te wekken door een lied te zingen. Zingen, naar het voorbeeld van de nachtegaal (zie 2:1-2) was een middel om melancholie te verdrijven. - 1:4 ‘al kost het mij grote moeite’. - 1:5 Vrou Venus' bloet: Venus verandert (vergiftigt) het bloed van de minnaar. - 1:6 van dier natueren: ‘van dien aard’. - 1:8 ‘ieder die liefheeft, moet daaronder lijden’.

2:1-2 Naar middeleeuwse opvatting zingt de fiere (‘schone’, ‘trotse’) nachtegaal uit liefdesverlangen een vrolijk-klinkend lied (een so huebscen

[p. 209]

sanck); dit brengt de minnaar ertoe hetzelfde te doen. - 2:3 betalen: ‘belonen’ (voor de liefde die zij mij schenkt?). - 2:5 Sonder bedwanck: ‘vrijwillig’, ‘met haar instemming’. - 2:6 So: ‘dan’. - 2:8 druc: ‘liefdesverdriet’.

3:1 lelijcken: ‘lelietje’. De geliefde wordt dikwijls met bloemennamen aangesproken; het lelietje symboliseert nederigheid en godsvertrouwen (cf. Mattheüs 6:28). - 3:2 ‘betoon uw nederigheid’, ‘laat uw trotse houding varen’. Men zou ootmoedicheyt hier ook met ‘genade’, ‘goedertierenheid’ kunnen vertalen. - 3:4 ‘sla acht op mijn bitter verdriet’. - 3:7 ‘laat mij iets van je horen’. Men kan misschien ook denken aan: ‘doe mij recht wedervaren’. - 3:8 daer na: ‘daarop’; staet: ‘is... gericht’.

4:1 van minnen: ‘van liefde’, bepaling bij rose; cf. 4:4. - 4:3 staet in: ‘beheerst’. - 4:4 ‘zij die schoon van zang (muziek) is, die schoon zingt’. Muzikaliteit behoort traditioneel tot de eigenschappen van de geïdealiseerde vrouw. Een andere betekenis van melodie, ‘vreugde’, lijkt hier niet van toepassing. - 4:5 tot mi vlien: ‘bij mij uw toevlucht nemen’. - 4:8 dole ick: ‘zwerf ik rond’.

5:1-3 Cf. nr. 46, 2:1-3.

6:1-8 De traditionele raadgeving aan andere minnaars. - 6:4 woorden gelijc den wint: ‘woorden die wisselvallig zijn als de wind’. - 6:6 prologen: ‘waarschuwing vooraf’. - 6:7 ‘kijk waar het steeds op uitdraait’.

7:1-8 Epiloog. - 7:2 eerstwerf... gestelt: ‘voor de eerste keer... opgeschreven, gedicht’. - 7:3 nichte: ‘nicht’. Is hier bedoeld dat hij neef-en-nicht met Venus was, zodat hij haar van nabij heeft leren kennen? Vrouwelijke sinnekens (toneelfiguren in de rederijkersdrama's die slechte eigenschappen of invloeden personifiëren) worden dikwijls nichte genoemd. Misschien wordt het woord hier in deze zin bedoeld? - 7:4 Met: ‘door’; was: ‘werd’. - 7:5 versmelt: ‘smelt weg’. - 7:7 queelt: ‘lijdt’. - 7:8 Si: zijn geliefde; gebueren: ‘ten deel vallen’, ‘de zijne worden’.